ضرورت ورود بازیگران خارجی

سحر نمایشی: بحث راه‌اندازی بازار کنترل‌کننده‌ای همچون بورس ارز از سال‌ها پیش مطرح شد؛ درست زمانی که بازار نقدی ارز با نوسان‌های پی‌در‌پی رو به رو بود، تا کنون شرایط برای راه‌اندازی چنین بازاری فراهم نبوده است، در نتیجه مسوولان و سیاست‌گذاران کلان اقتصادی کشور، به ویژه بانک مرکزی به این نتیجه رسیده‌اند که برای جلوگیری از بروز نوسانات ارزی و پایان دادن به رانت‌ها، وجود بورس متشکلی همانند بورس آتی ارز ضروری است.


بر همین اساس پس از پیگیری‌های پی در پی مسوولان مربوطه در جلسه دو هفته گذشته شورای عالی بورس مصوبات راه‌اندازی بورس ارز در قالب راه‌اندازی معاملات آتی ارز در بورس کالای ایران به تصویب رسید. یک کارشناس ارشد بازارهای مالی در رابطه با مطلب فوق به «دنیای اقتصاد» گفت: راه‌اندازی بازاری متمرکز برای معاملات آتی ارز در بورس کالای ایران زمانی اجرا خواهد شد که تمام جوانب مورد نیاز یک بازار آتی در آن در نظر گرفته شود که مطمئنا مهم‌ترین انتخاب هم وجود ابزار مالی به روز در روند معاملات است. دکتر شاهین شایان آرانی در ادامه یکی از مزیت‌های بزرگ راه‌اندازی آتی ارز در کشور را تشکیل بازار آتی ارز عنوان کرد و افزود: در صورت حمایت‌های نظارتی از سوی بانک مرکزی و حرکت در مسیری که برای ایجاد چنین بازاری تعریف شده می‌توان انتظار داشت که انگیزه سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بازارهای ایران افزایش پیدا کند، چرا که در حال حاضر یکی از دغدغه‌های بزرگ برای این تاجران نوسان ارز و ترس از بازگشت پول سرمایه‌گذاری شده خود است. وی ادامه داد: در حقیقت سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذار از اموری است که دولت باید با مهیا کردن شرایط لازم آن را به جدیت دنبال کند و اگر عزم خود را جزم کند تا در دوران پسا تحریم توسط بازارهای مالی پایه‌های اقتصاد کشور را تقویت کند قطعا به مرور زمان منابع مالی برای توسعه زیرساخت‌های اساسی کشور و تقویت تولید و بنگاه‌های مالی فراهم خواهد شد.


این کارشناس ارشد بازارهای مالی گفت: این معاملات علاوه بر اینکه به بازیگران اقتصادی، قدرت پیش‌بینی و برنامه‌ریزی می‌دهد، موجب پوشش ریسک واردکنندگان و صادر‌کنندگان نیز می‌شود که البته این روند برای سرمایه‌گذاران خارجی نیز به همین منوال خواهد بود. آنها می‌توانند به وسیله این ابزار معاملاتی انگیزه بیشتری برای سرمایه‌گذاری‌های خود در داخل کشور پیدا کنند که این رویداد در نهایت بر سرعت رشد و توسعه اقتصادی کشور می‌افزاید. به گفته شایان آرانی به‌طور کلی جریان سرمایه‌گذاری‌های خارجی امروزه از شاخص‌های مهم فرآیند جهانی شدن اقتصاد است، جدا از اهمیت این پدیده در پویایی نظام سرمایه‌داری جهانی، بسیاری از کشورهای در حال توسعه که از فقدان منابع مالی داخلی رنج می‌برند، جذب و بهره‌گیری از این منابع خارجی را برای تداوم برنامه‌های توسعه اقتصادی خود ضروری می‌بینند بر همین اساس اگر هر‌چه سریع‌تر شرایط برای ورود خارجی‌ها فراهم شود می‌توانیم از شرایط رکودی اقتصاد در کشور رهایی پیدا کنیم. وی در ادامه اظهار کرد: این بازار با بازار آتی سکه اندکی متفاوت‌تر و حساس‌تر است، اما در اصل از همان ابزارها می‌توان برای معاملات در این بازار استفاده کرد و از آنجا که این بازار به دلیل حساسیت بالا تاثیر زیادی بر قیمت‌های فعلی و آتی ارز در بازار نقدی می‌گذارد، در نتیجه باید تمام جوانب احتیاط را در نظر گرفت. شایان‌آرانی در ادامه تاکید کرد: زمانی معاملات آتی ارز در ساختار قانونمند بورس کالای ایران می‌تواند اثرات موثری از خود به جای بگذارد که زیر نظر و با حمایت همه‌جانبه بانک مرکزی راه‌اندازی شود. وی در ادامه به مزایای راه‌اندازی این بازار در بورس کالای ایران اشاره و اظهار کرد: اگر‌چه بورس کالا با توجه به تجربه‌های پیشین خود در زمینه معاملات آتی، مکان مناسبی برای راه‌اندازی این معاملات محسوب می‌شود اما نباید این نکته را فراموش کرد که بازار ارز به مراتب از حساسیت بیشتری نسبت به معاملات آتی سکه بر‌خوردار است و از این رو دقت و نظارت بیشتر توسط بانک مرکزی و سازمان بورس می‌تواند آسایش معاملاتی را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی فراهم کند. به گفته این کارشناس مالی در کنار تمام مزایایی که در راه‌اندازی این طرح وجود دارد نکته‌ قابل تامل این است که باید در این زمینه فرهنگ‌سازی لازم انجام شود. متاسفانه آگاهی لازم درخصوص مزایای این بازار وجود ندارد. باید بیشتر راجع به این مطلب صحبت شود و به‌طور دقیق تبیین شود تا افرادی که آشنایی با این بازار ندارند از کارکردهای بورس ارز با خبر شوند تا بتوانند در جهت کاهش نوسانات ارزی و رانت به سمت بازار سرمایه حرکت کنند، چرا‌که اگر همه بدانند برخلاف بازار غیر‌رسمی و غیر‌شفاف، می‌توانند با ریسک کمتر و با شفافیت بیشتر از بازار رسمی در معاملات آتی ارز منفعت ببرند سرمایه‌گذاران بیشتر وارد عرصه معاملات خواهند شد. به گفته وی با وجود اینکه عده‌ای از کارشناسان معتقدند اقتصاد کشور و همچنین بازارهای آن هنوز آمادگی پذیرش چنین بازاری را ندارند اما بنده عقیده دارم باید هر چه زودتر به نوسانات و التهاب بازار خاتمه داد تا سرمایه‌گذاران بیشتری وارد کشور شوند.


شایان‌آرانی در رابطه با دخالت بانک مرکزی در معاملات ارز گفت: بدون دخالت بانک مرکزی راه‌اندازی این بورس امکان‌پذیر نخواهد بود، چرا که کشور ما همانند کشورهای پیشرفته قادر به عرضه ارز در حجم بالا و کنترل به موقع آن نخواهد بود و قطعا نیاز به یک سوپاپ اطمینان دارد تا نوسانات بازار را کنترل کند و نگذارد اقتصاد دچار مشکل شود، چرا که کوچکترین تغییر و دخالتی می‌تواند موجب شوک‌های بزرگ به بازار شود. شایان آرانی در پایان اظهار کرد: در اکثر کشورهای دنیا بانک مرکزی به‌عنوان متولی ارز مسوولیت مدیریت نظام ارزی را بر عهده دارد، بنابراین اگر معاملات آتی ارز در بورس کالای ایران با نظارت بانک مرکزی در کشور ما نیز راه‌اندازی شود، قطعا شاهد جذب معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خارجی زیادی به داخل کشور خواهیم بود.