بورس در بیراهه تدابیر سیاستگذار
رفتار خالی از هیجان و توام با احتیاط معاملهگران در هفته‌های اخیر به جزء لاینفک استراتژی خرید و فروش تبدیل شده است، که انگار نه‌انگار بازار مزبور تا اواسط اردیبهشت‌ماه روند توفانی را در پیش گرفته بود. این‌روزها در تالارشیشه‌ای نه‌تنها خبری از خریدار نیست، حتی آن دسته از سرمایه‌گذارانی که به‌دنبال جدی‌شدن احتمال احیای برجام، قید بازارهای دلار و طلا را زده بودند هم برنامه و تصمیم جدی برای ورود به بورس را ندارند. گویا گروه بزرگی از سرمایه‌گذاران بازارهای دارایی دست نگه داشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند تا در صورت ثبات شرایط و عبور از نوسانات ایجاد شده تدابیر جدیدی برای دارایی‌های مالی و ورود و خروج آن به بازارهای مختلف اتخاذ کنند.
در چنین فضای دوگانه و غیر‌قابل پیش‌بینی وضعیت برخی از بازارها نسبت به یکدیگر وخیم‌تر گزارش شده است. در بازار ارز گرچه خبری از خریدار نیست و خرید اسکناس آمریکایی از سوی هواداران آن تاحدودی به چالش کشیده شده، اما از آنجا که این بازار معمولا در روزهای افزایشی به جبران مافات روزهای کاهشی می‌‌‌‌‌‌پردازد، تعادل در بازار یادشده نسبت به بازارهای رقیب با سرعت بیشتری بازمی‌گردد، در واقع هرچند بازار ارز نیز همانند بازارهای دیگر با کاهش تقاضا و افت معاملات مواجه است اما چرخش این وضعیت هرچند با تاخیر اما به نفع معاملهگران رقم خواهد خورد. روز گذشته در معاملات غیر‌‌‌‌‌‌رسمی بازار ارز تهران قیمت دلار به ۲۹هزار و ۶۵۰تومان رسید که در مقایسه با قیمت این ارز پر‌حاشیه نسبت به‌روز یکشنبه رشد ۴/ ۴درصدی حاصل شده است.
به گفته فعالان بازار ارز این اختلاف قیمت به فاصله ۲۴ساعت که بیشترین رشد روزانه از ۹ تیر ۱۴۰۱ محسوب می‌شود تا حدودی منجر به کاسته‌شدن از فضای منفی و التهابات ایجادشده در فعالیت‌های روزانه این بازار شد. با اینکه در ابتدای هفته دلار در معاملات خود کانال ۲۸هزار‌تومانی را در کمال ناباوری از دست داده، اما در مدت زمان کوتاهی توانست کمی از ضرر ایجادشده را جبران کند، اما تجربه نشان می‌دهد این روند در مورد بازار سهام صدق نمی‌کند. عقبگرد روزانه شاخص و عدم‌رغبت و کشش بازار برای جبران عدم‌بازدهی مطلوب بر این ادعا تاکید می‌کند. بازار سهام روند صعودی خود را از اوایل بهمن۱۴۰۰ آغاز کرد و تا میانه‌های دومین ماه۱۴۰۱ توانست با افزایش ارتفاع بیش از ۳۰درصدی روند قابل‌‌‌‌‌‌قبولی از خود به نمایش بگذارد. این خیز که حتی منجر به فتح مقطعی ابرکانال ۶/ ۱میلیون واحد شد؛ (رقمی که در هیچ‌‌‌‌‌‌یک از جریان‌های صعودی نماگر اصلی از ابتدای ریزش سال۹۹ تاکنون لمس هم نشده بود) منجر به عبور ارزش معاملات روزانه سهام به بیش از ۷هزارمیلیارد‌‌‌‌‌‌تومان شد.
رویکردی خوش‌بینانه که از تاریخ ذکرشده تا به امروز هرگز تکرار نشد و بورسی‌ها را در منگنه معاملاتی قرارداد. گرچه ذات بازارهای دارایی و نوع نگاه معاملهگران آنها برای ورود و خروج پول متفاوت است اما سرمایه‌گذاران با بررسی شرایط فوق وضعیت همه بازارها را رصد می‌کنند. این وضعیت از اثرپذیری بالای بازار سهام نسبت به وقایع داخلی و خارجی و عدم‌بازگشت سریع آن به روال تعادلی حکایت می‌کند. در این میان برآوردها با تکیه بر تفاوت‌های ذاتی بازارهای سرمایه‌گذاری موید یک نکته مهم است، در واقع سرمایه‌گذاران بازارسهام در یک موضوع اساسی نسبت به یکدیگر تفاوت دارند.
سلب‌اعتماد سرمایه‌گذار بورسی نسبت به وعده‌ها و اظهارات حمایتی از بازار و به سرانجام نرسیدن اغلب آن در راستای اتفاقات هولناک ۹۹ تا حدودی زیادی در به‌وجود آمدن این شرایط نقش بازی می‌کند. رفتار احتیاط‌آمیز بورس‌بازان در ریل دادوستدها حاکی از ترسی مضاعف نسبت به سایر رقبا است. این ترس که تحت‌تاثیر پول‌‌‌‌‌‌پاشی‌های گاه و بیگاه در بورس تهران، کنترل‌های دستوری به‌جای به‌کار بستن قوانین اصولی‌‌‌‌‌‌تر و در کل ناهنجاری‌های سیاستی بارها به آن پرداخته شده، نمی‌گذارد سرمایه‌گذاران در مواقعی که اوضاع بر وفق‌مراد است از قبیل افزایش انتظارات تورمی، افزایش قیمت کالاهای اساسی، انتشار عملکرد مثبت شرکت‌ها در ماه‌ها و فصول مختلف و حتی خوش‌بینی‌های برجامی با اعتماد کامل وارد بازار شوند.
این گزاره مهم طی ۲سال گذشته همراه با ریسک‌های شوک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آور دیگر و همچنین بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تدبیری‌های سیاستگذار در حوزه بورس، بنیه‌ای ضعیف از این بازار را به نمایش گذاشته است. آن‌هم درست در مقطعی که دولت سیزدهم وعده داده بود برخی موانع دست و پاگیر منفی از مسیر سرمایه‌گذاری‌های بورسی برداشته خواهد شد؛ اما بازار سهام در تله پارامترهای عجیب و غریب و قرارگرفتن در بیراهه تدابیر سیاستگذار عملا هر روز که می‌گذرد به بازاری ناکارآمد تبدیل می‌شود و از تب و تاب افتادن جریان سرمایه‌گذاری مولد و دست و پا زدن در باتلاق تدابیر سیاستگذاران اقتصادی و بورسی می‌تواند موید این نکته باشد که وارونگی سرمایه‌گذاری در این بازار به مرور رو به فزونی رود.
