دنیای اقتصاد- بورس تهران در هفته معاملاتی که گذشت شاهد تجربه یک دوره تاریخی به لحاظ اهمیت تحولات اقتصادی موثر بر وضعیت سرمایه‌گذاران بود. بازار سرمایه در این هفته بر خلاف انتظارهای قبلی، با افت ناچیز ۱/۰ درصدی شاخص، واکنشی متعادل و خنثی را نسبت به این تحول اقتصادی مهم از خود نشان داد که این مساله تا حدودی منجر به رفع نگرانی‌های اولیه در خصوص آثار اجرای ناگهانی طرح، بر قیمت سهام شرکت‌ها شده است. یک هفته با تپیکس

هفته تاریخی بورس تهران

شروین شهریاری

بورس تهران در هفته معاملاتی که گذشت شاهد تجربه یک دوره تاریخی به لحاظ اهمیت تحولات اقتصادی موثر بر وضعیت سرمایه‌گذاران بود، به نحوی که پس از مدت‌ها انتظار، سرانجام با آغاز اصلاح قیمت کالاهای مشمول یارانه، بزرگ‌ترین تحول تاریخ اقتصاد کشور رسما کلید خورد. بازار سرمایه در این هفته بر خلاف انتظارهای قبلی، با افت ناچیز ۱/۰ درصدی شاخص، واکنشی متعادل و خنثی را نسبت به این تحول اقتصادی مهم از خود نشان داد که این مساله تا حدودی منجر به رفع نگرانی‌های اولیه در خصوص آثار اجرای ناگهانی طرح، بر قیمت سهام شرکت‌ها شده است. علاوه بر این، قیمت کالاها در بازار نیز در این هفته با اعمال کنترل‌های لازم توسط دولت تغییر خاصی را تجربه نکرد. به این ترتیب می‌توان گفت اقتصاد کشور در مرحله کنونی با آرامش لازم با مساله تغییر نسبتا پرشتاب قیمت کالاها مواجه شده است و این رویه می‌تواند سرآغازی مطلوب برای حل معضل یارانه‌های غیرهدفمند به عنوان یکی از اشکالات ساختاری اقتصاد ایران باشد.

بزرگ‌ترین عرضه سهام در کوچک‌ترین بازار مالی ایران

روز یکشنبه بازار نوپای فرابورس با فروش ۵/۵ درصد از سهام شرکت ارتباطات سیار ایران شاهد تجربه بزرگ‌ترین عرضه اولیه سهام به صورت خرد در تاریخ بازارهای مالی کشور و نیز رشد ۱۰ برابری ارزش سهام پذیرفته شده در این بازار بود. همراه اول با قیمت ۳۴۹۵۰ ریال و با ۶/۸=P/E عرضه شد. بازده ۱۰ درصدی سهم در عرض دو روز مشخص کرد که قیمت کشف شده از لحاظ بازار مورد قبول بوده است هر چند در روز چهارشنبه، «همراه» تحت فشار عرضه‌ها افت ۴/۰ درصدی را تجربه کرد. تامین سرمایه امین قبلا به عنوان مشاور عرضه سهام شرکت از امکان تعدیل سود ۲۵ درصدی همراه اول تا سطح ۵۰۰۰ ریال به ازای هر سهم خبر داده است. در همین حال، شرکت مخابرات ایران پس از تعدیل مثبت ۵۰ درصدی ناشی از فروش سهام همراه اول، بازگشت ناامیدانه‌ای را تجربه کرد و با انبوه عرضه‌ها در قیمت‌های کمتر از ۲۷۰۰ ریال مواجه شد. این در حالی است که P/E سهام مخابرات بر اساس پیش‌بینی تلفیقی عملا با تعدیل مزبور به سطح ۶ مرتبه رسیده است که کمترین میزان نسبت قیمت بر درآمد برای سهام مخابرات در زمان حضور بیش از دو ساله این شرکت در بازار سهام است. با توجه به اختلاف قابل‌توجه نسبت‌های قیمت به درآمد دو شرکت (حتی با لحاظ تعدیلات احتمالی همراه اول) و نیز تشابه وضعیت به لحاظ افق سودآوری، انتظار جابه‌جایی منابع سرمایه‌گذاران و حصول تعادل بین قیمت و شرایط سودآوری دو سهم در بلند مدت وجود دارد.

«رالی بابانوئل» در بازارهای جهانی!

بازارهای مالی جهان به طور معمول شاهد غلبه خوش‌بینی با نزدیک شدن به تعطیلات سال نو هستند که در اصطلاح معامله‌گران این پدیده به رالی بابانوئل (Santa Claus Rally) شهرت دارد. تحت‌تاثیر این پدیده روانی، بازارهای مالی عموما افزایش قیمت سهام و کالاها در ایام کریسمس و آغاز سال جدید را تجربه می‌کنند. وقایع هفته جاری نشان می‌دهد که رالی بابانوئل امسال برای معامله‌گران بیش از گذشته خوش یمن بوده است و افزایش قابل‌ملاحظه قیمت‌های جهانی سهام، مواد خام و فلزات را رقم زده است. در این میان، شاخص سهام ۵۰۰ شرکت برتر آمریکا (S&P۵۰۰) به سطح قبل از شروع بحران مالی و سقوط بانک لمان برادرز در سال ۲۰۰۸ رسیده است. قیمت نفت نیز با قرار‌گیری در مرز ۹۰ دلار در بالاترین نرخ در بازه زمانی دو ساله قرار دارد. از سوی دیگر، قیمت مس به عنوان شگفتی آفرین بازار فلزات سطح ۹۳۰۰ دلار را در نوردیده و این در حالی است که شرکت ملی مس - دومین شرکت بزرگ بورس- رکورد قبلی خود را با تولید ۱۸۷۱۸ تن شمش کاتد در آبان ماه شکسته است. با توجه به تداوم سیاست‌های انبساطی آمریکا و نیز عکس‌العمل کند بانک مرکزی چین در مهار تورم به نظر می‌رسد سال ۲۰۱۱ برای اقتصاد جهانی دوره‌ای توام با رشد بیشتر با محوریت ایالات‌متحده و کشورهای در حال توسعه و نیز جلب توجه سیاستگذاران اقتصادی به افزایش تورم در اثر رشد قیمت کالاها باشد؛ مساله‌ای که با توجه به وابستگی زیاد سودآوری بخش قابل‌توجهی از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران به روند قیمت‌های جهانی، می‌تواند خبری خوش برای سرمایه‌گذاران تلقی شود.

داغ‌تر شدن دادوستد اوراق مشارکت در بازار

بازار فرابورس از بدو تاسیس خود در سال گذشته ابزارهای مالی نوین و کارآمدی را به بازار سرمایه ایران معرفی کرده است که یکی از آنها گواهی سپرده بانکی و اوراق مشارکت شرکت‌ها است. در حال حاضر دو نوع اوراق مشارکت متعلق به شرکت لیزینگ ایران و شرق و نیز پروژه سعدی شیراز (متعلق به شرکت بین‌الملل توسعه ساختمان) با نرخ روز شمار ۱۷ درصد و گواهی سپرده بانک کشاورزی با نرخ روزشمار ۱۵ درصد معامله می‌شود. نکته جالب توجه، نرخ معامله اوراق ۱۷ درصدی است که عموما یک درصد بالاتر از قیمت اسمی در بازار معامله می‌شوند. اوراق بانک کشاورزی نیز به لحاظ بازارگردانی موثر کارگزاری ضامن و عدم‌کسر جریمه، با حجم مناسبی در هر روز معامله می‌شود و ابزار مناسبی جهت استفاده سرمایه‌گذاران از منابع راکد را فراهم آورده است. در هفته جاری، بازار داد و ستد این ابزارها با تحرک بیشتری مواجه شد و مجموع معاملات اوراق سه‌گانه مورد اشاره به رکورد ۳/۱۸ میلیارد تومان رسید. با توجه به استقبال سرمایه‌گذاران از ابزارهای با درآمد ثابت و سهولت مبادله اوراق در بازار فرابورس انتظار می‌رود تا در آینده نزدیک بر تعداد اوراق پذیرفته شده افزوده شده و بازار مالی ایران به تدریج شاهد بالندگی یکی از ارکان بازارهای مالی یعنی دادوستد اوراق قرضه باشد.

دودو تا چهار تای تحول!

کارشناسان بازار سرمایه در هفته جاری با انبوه اطلاعات در خصوص اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و آب مواجه شدند که تحلیل این تغییرات بر سودآوری شرکت‌های بورسی حائز اهمیت است. با توجه به برنامه دولت مبنی بر اعطای وام‌های کم‌بهره جهت تامین افزایش هزینه انرژی به نظر می‌رسد بحث کمک‌های بلاعوض در بخش صنعت منتفی بوده و واحدهای تولیدی در صورت عدم‌افزایش نرخ فروش با کاهش سودآوری در کوتاه‌مدت رو به رو شوند. در این میان، هر چند سناریوهای قیمت برق و گاز از رشدی مطابق با انتظار قبلی حکایت دارد، اما اصلاح قابل‌ملاحظه قیمت‌ها در بخش مازوت و گازوئیل تا حدودی غیر مترقبه بوده است.

با تغییرات کنونی به نظر می‌رسد شرکت‌های وابسته به انرژی برق به لحاظ افزایش کمتر از دو برابری قیمت این حامل انرژی، از حاشیه امنیت بالاتری نسبت به سایرین برخوردار باشند. مصرف‌کنندگان گاز طبیعی نیز هر چند رشد ۴ برابری قیمت را تجربه خواهند کرد، اما با توجه به سهم کوچک گاز در تامین انرژی صنایع، افزایش مزبور نیز قابل‌قبول تلقی خواهد شد. در این شرایط، صنایعی همچون تولید‌کنندگان سیمان- که از مصرف‌کنندگان اصلی نفت کوره هستند- و نیز شرکت‌هایی که فعالیت حمل و نقل قابل‌توجهی در عملیات خود دارند با دشواری بیشتری جهت حفظ سودآوری در شرایط جدید مواجه هستند. کارشناسان بازار علاوه بر انجام محاسبات، در انتظار گزارش‌های ۹ ماهه و پیش‌بینی بودجه سال آینده شرکت‌ها هستند تا آثار اصلاح قیمت‌ها را از منظر مدیران مالی بر بودجه‌های شرکت‌ها مشاهده کنند. با توجه به اقدام مناسب دولت در تشریح گسترده ابعاد اصلاح قیمت هر یک از حامل‌های انرژی انتظار می‌رود به سرعت آثار هدفمندسازی یارانه‌ها در فاز کنونی برای بازار روشن شده و با تطبیق قیمت سهام با شرایط جدید، روند معمول فعالیت سرمایه‌گذاران در بازار مجددا از سر گرفته شود.