رتبه‌سنجی اعتباری بنگاه‌های اقتصادی و موسسه‌های سنجش رتبه اعتباری
بخش اول
گروه بورس- فعالان اقتصادی بسیاری اوقات در تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود بر مبنای «رتبه‌سنجی» عمل می‌کنند. براین اساس، این فعالان با استناد به رتبه‌های بنگاه‌ها و موسسات مالی که از سوی موسسات رتبه‌بندی اعلام شده، اطلاعات موردنیاز برای سرمایه‌گذاری را ارائه می‌کنند.
این رتبه‌ها، می‌تواند راهگشایی باشد برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف از قبیل بازار سرمایه، اوراق مشارکت و ...
مقاله زیرکه توسط موسسه مشاوره‌ایدرو فاینانس تهیه شده است که به تشریح رتبه‌سنجی اعتباری پرداخته است و از نظرتان می‌گذرد.
بخش اول
گروه بورس- فعالان اقتصادی بسیاری اوقات در تصمیم‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود بر مبنای «رتبه‌سنجی» عمل می‌کنند. براین اساس، این فعالان با استناد به رتبه‌های بنگاه‌ها و موسسات مالی که از سوی موسسات رتبه‌بندی اعلام شده، اطلاعات موردنیاز برای سرمایه‌گذاری را ارائه می‌کنند.
این رتبه‌ها، می‌تواند راهگشایی باشد برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف از قبیل بازار سرمایه، اوراق مشارکت و ...
مقاله زیرکه توسط موسسه مشاوره‌ایدرو فاینانس تهیه شده است که به تشریح رتبه‌سنجی اعتباری پرداخته است و از نظرتان می‌گذرد.
۱ - رتبه‌بندی اعتبار چیست؟
رتبه‌سنجی نظریه رسمی‌است که توسط موسسه‌های رتبه‌سنجی درباره اعتبار دولت‌ها و یا نهادها، سازمان‌های دولتی، موسسه‌های مالی و بنگاه‌های اقتصادی، اعلام می‌شود.
رتبه‌سنجی در حقیقت مبانی لازم را برای مقایسه ریسک اعتباری یک بنگاه اقتصادی با بنگاه‌های اقتصادی دیگر فراهم می‌سازد.
2 - اهداف رتبه‌سنجی (رتبه‌سنجی اعتبار به چه منظور‌هایی انجام می‌گیرد).
هدف عمده رتبه‌سنجی اعتبار عبارت است از فراهم کردن اطلاعات برای سرمایه‌گذاران بالقوه بازارهای سرمایه نظیر اوراق قرضه (Bond). رتبه‌سنجی، چراغ راهنمای ریسک سرمایه‌گذاری است. به عبارت دیگر رتبه‌سنجی معیاری است از احتمال پرداخت به موقع سود اوراق قرضه به سرمایه‌گذاران (خریداران اوراق قرضه) به‌علاوه باز پرداخت اصل سرمایه در زمان پیش‌بینی شده.
سرمایه‌گذاران در عمل سیاست سرمایه‌گذاری خود را بر مبنای رتبه‌سنجی اعتبار بنگاه‌های اقتصادی تنظیم می‌کنند، به عبارت دیگر میزان سرمایه‌ای را که شرکت‌های کارگزار می‌توانند برای خرید اوراق قرضه‌ای که رتبه‌ای کمتر از یک حد معین داشته باشد محدود و یا حتی آنان را از خرید اوراق قرضه مذکور باز دارند.
به‌علاوه رتبه سنجشی اوراق قرضه بنگاه‌های اقتصادی عامل تاثیر گذار و عمده در میزان بهره‌ای است که بنگاه یادشده باید برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود بپردازد رتبه‌سنجی اعتبار در ابعاد گسترده‌تری پذیرفته شده و کاربردهای متنوعی یافته است. به‌عنوان مثال بانک‌ها می‌توانند بر مبنای رتبه اعتباری یک بنگاه اقتصادی، تصمیم بگیرند که به آن بنگاه اقتصادی اعتبار بدهند یا خیر و در صورت تامین اعتبار با چه نرخ بهره‌ای. به عبارت دیگر نرخ حاشیه‌ای که یک بنگاه اقتصادی برای تامین اعتبار باید روی نرخ بهره بین بانکی (لیبور) بپردازد تحت تاثیر سیستم رتبه‌سنجی اعتبار قرار می‌گیرد.
بانک‌ها همچنین می‌توانند از سنجش رتبه اعتباری برای تعیین سقف معاملات با بنگاه‌های اقتصادی استفاده کنند. به‌عنوان مثال یک بانک ممکن است حجم اعتبارات، میزان ضمانت حسن انجام کار و یا میزان معاملات ارزی و غیره را برای هر بنگاه اقتصادی متناسب با رتبه اعتباری آن بنگاه اقتصادی تعریف کند.
رتبه‌سنجی اعتباری همچنین می‌تواند اثراتی از نظر روابط عمومی بنگاه اقتصادی داشته باشد (با توجه به مقایسه رتبه اعتباری بنگاه‌های اقتصادی مختلف) و در نتیجه بنگاه‌های اقتصادی و موسسات مالی و بانک‌هایی که از رتبه بالایی برخوردار هستند، می‌توانند خود را به‌عنوان سازمان‌های نمونه در زمینه فعالیت خود معرفی کنند.
3 - رتبه‌سنجی اعتبار چگونه انجام می‌گیرد؟
رتبه‌سنجی اعتبار از طریق موسسه‌های تخصصی رتبه‌سنجی انجام می‌گیرد، عمده‌ترین موسسه‌های بین‌المللی رتبه‌سنجی اعتبار عبارتند از:
-Standard & Poor's
-Moody's
-Fitch Ratings
موسسه‌های سنجش اعتبار، بر اساس درخواست بنگاه‌های اقتصادی و یا دولت‌ها، رتبه‌سنجی را به طور معمول در مورد موسسه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی که می‌خواهند در بازارهای سرمایه اوراق قرضه منتشر کند انجام می‌دهند. درخواست برای رتبه‌سنجی از طرف موسسه صادرکننده اوراق قرضه یا مشاوران مالی موسسه مذکور ارسال می‌شود.
رتبه‌سنجی اعتباری به طور معمول در مورد صادرکننده اوراق قرضه انجام می‌گیرد، ولی کاربری رتبه‌سنجی در خصوص اوراق قرضه منتشره توسط صادر کننده آن است، به‌عبارت دیگر در تحلیل نهایی رتبه‌سنجی اعتبار برای بنگاه‌های اقتصادی یا سازمان به‌کار نمی‌رود بلکه در حقیقت برای اوراق و اسناد بهادار منتشره توسط سازمان مذکور کاربری دارد.
با این حال به‌طور متعارف سرمایه‌گذاران و موسسه‌های مالی در ارتباط با رتبه‌سنجی اوراق قرضه به رتبه اعتباری خود سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اشاره می‌کنند. یک بنگاه اقتصادی با درجه اعتباری بسیار بالا به عنوان یک شرکتriple) A (AAA معرفی می‌شود.
به طور معمول رتبه‌سنجی اعتباری به‌طور ادواری مورد تجدید نظر قرار گرفته و در صورتی که اعتبار صادرکننده کاهش و یا افزایش پیدا کند، رتبه‌سنجی به همان نسبت تغییر می‌کند.
برخی اوقات رتبه‌های اعطایی به موسسه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی با فعالیت در زمینه‌های استراتژیک (پیمانکاران صنایع فضایی - دفاعی) لازم نیست متناسب با ترازنامه‌ها و نسبت‌های مالی موسسه‌های مذکور باشد بلکه جایگاه و موقعیت استراتژیک شرکت‌های مذکور (وابستگی به دولت‌های معتبر اروپایی، فعالیت در زمینه صنایع استراتژیک فضایی و غیره ) منجر به دریافت رتبه اعتباری بالا می‌شود.
4 - فرایند رتبه‌سنجی برای یک بنگاه اقتصادی
پس از دریافت درخواست رسمی رتبه‌سنجی از طرف یک بنگاه اقتصادی، موسسه رتبه‌سنجی اعتبار کار خود را از طریق ارزیابی مقدماتی آغاز می‌کند. این امر شامل مرور و ارزیابی صورت‌های مالی (برای پنج سال گذشته) و سایر اطلاعات و اسناد و مدارک مربوط به بنگاه اقتصادی (نظیر گزارش‌های سالانه و غیره) می‌شود. در ارزیابی صورت‌های مالی، نسبت‌های مالی محاسبه شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با شرکت‌های دیگر با زمینه فعالیت یکسان، مورد مقایسه قرار می‌گیرد.
روند تغییرات نسبت‌های مالی برای دوره مورد ارزیابی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. موسسه اعتبار سنجی Standard & Poor's د 40درصد از نتیجه نهایی رتبه‌سنجی را مرتبط با تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی (برای دوره مالی 5-3 ساله) می‌داند.
قبل از اقدام به ارزیابی دقیق، نتایج ارزیابی مقدماتی با بنگاه اقتصادی مورد مذاکره و تبادل نظر قرار گرفته و احتمال دریافت رتبه مورد نظر به بنگاه اقتصادی اعلام می‌شود. به طور معمول پس از این مرحله موافقت بنگاه اقتصادی، برای ارزیابی دقیق‌تر اعلام می‌شود. (نمودار شماره ۱)
در جریان رتبه‌سنجی اعتبار زمان بسیاری جهت مصاحبه‌های کارشناسان موسسه اعتبار سنجی با مدیریت ارشد بنگاه اقتصادی صرف می‌شود. در خلال مذاکرات مذکور موسسه رتبه‌سنجی تصویر بهتری از جایگاه و اعتبار بنگاه اقتصادی پیدا می‌کند. (در مقایسه با صرف بررسی اطلاعات مالی که در سطح عام منتشر می‌شود)، با این حال موسسه‌های رتبه‌سنجی اذعان دارند که استاندارد بررسی‌های مذکور به میزان بسیار به حجم و کیفیت اطلاعاتی بستگی دارد که توسط مدیریت ارشد بنگاه اقتصادی ارائه می‌شود.
برداشت کلی آن است که امکان سنجش و برداشت واقع‌بینانه از اعتبار یک بنگاه اقتصادی ( از طریق مصاحبه با مدیران ارشد آن بنگاه ) به مراتب بیشتر از آن چیزی است که تنها از طریق مرور و تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی در بنگاه اقتصادی، به‌دست می‌آید.
در ارزیابی و بررسی تفضیلی رتبه اعتباری یک بنگاه اقتصادی، تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی نکته بسیار مهمی‌محسوب می‌شود. علاوه بر آن، ارزیابی ریسک عملیات و فعالیت‌های بازرگانی، ریسک صنعت و ریسک کشوری که بنگاه اقتصادی در آنها فعالیت می‌کند، از جمله سایر بررسی‌هایی است که به منظور ارزیابی نقاط قوت و ضعف بنگاه اقتصادی به‌عمل می‌آید.
موسسه اعتبار سنجی Standard & Poor's، چارچوب تجزیه و تحلیل خود را شامل دو عنصر اصلی به شرح زیر اعلام می‌دارد:
عنصر اول در ارتباط با تجزیه و تحلیل فعالیت بنگاه اقتصادی و جایگاه رقابتی آن و عنصر دوم مربوط به تجزیه و تحلیل مالی بنگاه اقتصادی است. باید توجه داشت که رتبه‌سنجی اعتبار تنها محدود به آزمون شاخص‌های مختلف مالی نیست. ارزیابی دقیق از ریسک اعتبار مستلزم نگرش همه جانبه شامل ارزیابی اصول اولیه فعالیت بازرگانی و از جمله ارزیابی جایگاه رقابتی بنگاه اقتصادی است. قابلیت بنگاه اقتصادی صادرکننده اوراق قرضه برای حفظ سهم بازار خود، از اطلاعات مربوط به حجم قراردادهای درازمدت فروش، قابلیت ایجاد محصولات جدید، سفارش‌های تایید شده و نیز برخورداری از شبکه بازاریابی گسترده ارزیابی می‌شود. سهم بالای بازار همواره به منزله برخورداری از مزیت بازار و یا داشتن برتری در صنعت مورد بررسی نیست.
ارزیابی ریسک صنعت به طور معمول عام‌تر از ارزیابی بازار محصولات است. ارزیابی مذکور نقاط قوت صنعت را از یک نگاه کلی مورد بررسی قرار داده و چشم انداز دراز مدت صنعت و نیز آسیب‌پذیری آن را در قبال نوسانات ادواری اقتصاد ارزیابی می‌کند.
جنبه‌های دیگری از عملکرد بخش صنعتی نظیر ناآرامی‌های کارگری، دخالت‌های دولتی، نیاز به صرف هزینه‌های تحقیق و توسعه R&D نیز می‌تواند در ارزیابی‌های صنعت مورد توجه قرار گیرد.
ارزیابی و تجزیه و تحلیل صنعت در حقیقت سقف رتبه اعتباری یک بنگاه اقتصادی را تعیین می‌کند. یک بنگاه اقتصادی با موقعیت و جایگاه رقابتی بسیار خوب در صنعتی که چشم انداز چندان روشنی ندارد (نظیر فولاد) و یا در صنعتی با نوسانات ادواری (نظیر صنعت مسکن) شاید رتبه اعتباری مطلوبی دریافت نکند.
تهیه و تنظیم: شرکت خدمات مشاوره و تامین منابع مالی‌ایدرو (ایدروفاینانس)
ارسال نظر