واکاوی رفتار معامله‌گران عمده یک سهم

گروه بورس - علیرضا کدیور: چهار ماه از ابطال عرضه عمده سهام بانک پارسیان و سلب صلاحیت مدیران بانک از سوی بانک مرکزی می‌گذرد. اما نمایندگان حقیقی اعضای هیات‌مدیره تاکنون معرفی نشده‌اند. این در حالی است که مجمع انتخاب اعضای هیات‌مدیره نزدیک به سه ماه قبل برگزار شده است و بزرگ‌ترین بانک خصوصی کشور تاکنون بدون مدیرعامل اداره می‌شود.در حقیقت این وقایع از انتشار اطلاعیه فروش ۸/۲۸درصد از سهام بانک پارسیان آغاز شد. اطلاعیه‌ای که در تاریخ ۱۹/۶/۸۵ توسط کارگزاری بانک سپه منتشر و به موجب آن مقرر شد شرکت گسترش سرمایه‌گذاری ایران‌خودرو به صورت اصالتی و به وکالت از طرف ۱۴ شرکت دیگر گروه ایران‌خودرو، اقدام به عرضه ۸/۲۸درصد از سهام بانک پارسیان در تاریخ ۲۷/۶/۸۵ در قیمت پایه ۲۰۴۰ ریال کند.

متقاضیان خرید این بلوک ۲۹۳میلیارد و ۷۶۰میلیون تومانی باید ظرف سه روز کاری از تاریخ عرضه طبق ضوابط و شرایط سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام به واریز حداقل ۶۰میلیارد تومان به حساب کارگزار کرده و باقیمانده وجه معامله را حداکثر ظرف ۹ روز کاری پس از برنده شدن از طریق اتاق پایاپای «سازمان» به صورت نقدی یا طی ۶ فقره ضمانتنامه بانکی بدون قید و شرط به صورت اقساط مساوی ماهانه پرداخت می‌کردند.

با توجه به این شرایط دومین معامله بزرگ تاریخ بورس تهران در روز ۲۷ شهریور ماه شکل گرفت و ۸/۲۸درصد از سهام بزرگ‌ترین بانک خصوصی کشور واگذار شد و خریدار در روز ۹/۷/۸۵ شش ضمانتنامه برای پرداخت مابقی ثمن معامله را تحویل کارگزاری بانک سپه داد، اما معامله پس از ساعت ۱۸ همان روز (بعد از زمان تخصیص سهام) توسط سازمان بورس و اوراق بهادار باطل شد.

سه روز پس از ابطال معامله و در پی سخنرانی ریاست جمهوری در جمع مردم نظرآباد، مدیرعامل و رییس هیات‌مدیره بانک پارسیان نیز از سوی بانک مرکزی به دلیل تخلفات اجرایی و عدم رعایت مقررات بانک مرکزی سلب صلاحیت و از کار برکنار شدند.

در پی رد صلاحیت عبدا... طالبی و بهرام فتحعلی، هیات‌مدیره بانک پارسیان محمدعلی بهزادان و غلامحسین اسدی را به ترتیب به عنوان مدیرعامل و رییس هیات‌مدیره انتخاب کرد و مقرر شد مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده به منظور انتخاب اعضای هیات‌مدیره در ۲۹/۷/۸۵ برگزار شود که این مجمع به دلیل نرسیدن درصد حاضران به حد نصاب قانونی برگزار نشد.دلایل برگزار نشدن مجمع در آن زمان بررسی پرونده برکناری طالبی و فتحعلی در دیوان عدالت اداری و امکان ابقای مجدد این دو نفر عنوان شد.در این میان نمایندگان مجلس نیز به صورت جداگانه به بررسی موضوع پرداختند که تاکنون قوه قضائیه و مجلس در مورد بروز یا عدم بروز تخلف در پرونده برکناری مدیران بانک اظهار نظری نکرده‌اند.از طرف دیگر گروه ایران‌خودرو با توجه به ماده ۹۵ قانون تجارت و به دلیل در اختیار داشتن بیش از ۲۰درصد از سهام بانک پارسیان برای بار دوم در تاریخ ۲۳/۸/۸۵ اقدام به برگزاری مجمع انتخاب اعضای هیات‌مدیره کرد که در این مجمع صندوق تامین آتیه کارکنان بانک تجارت، صندوق بازنشستگی پس‌انداز و رفاه صنعت نفت، شرکت توسعه اقتصادی نیک‌ آثار و چهار شرکت زیرمجموعه ایران‌خودرو به عنوان اشخاص حقوقی هیات‌مدیره انتخاب شدند.

در پی مشخص شدن اعضای جدید هیات‌مدیره گمانه‌زنی‌ها در مورد مدیرعامل احتمالی آغاز شد که نام محمدعلی بهزادان، مهدی کرباسیان و علی میلانی و احمد میرمطهری در این میان بیشتر شنیده می‌شد.هر چند هیچ یک از این افراد تاکنون نتوانسته‌اند سکان هدایت بانک پارسیان را در اختیار بگیرند.

اما پس از اتفاقات اشاره شده وضعیت سهام بانک پارسیان در بورس نیز دستخوش نوسانات زیادی شد و اولین تاثیر ابطال معامله بانک، رکود معاملات و به صف فروش کشیده شدن سهام این بانک بود. اما پس از مدتی شایعاتی مبنی بر تمایل ایران خودرو برای فروش مجدد سهام تحت تملک خود در بانک پارسیان مطرح شد که باعث شد صف سنگینی برای خرید سهام این بانک تشکیل شود. با بررسی تغییرات سهامداران پارسیان از شهریور ماه تاکنون به نظر می‌رسد گروه ایران خودرو در حال حاضر تمایلی به عرضه سهام خود در قیمت تابلو معاملات را ندارد. چرا که از یک طرف با توجه به تخصیص ۱۵۰میلیون دلار از صندوق ذخیره ارزی به این شرکت،‌بخشی از مشکلات مالی ایران خودرو بر طرف شده است و از طرف دیگر طی این مدت تنها سرمایه‌گذاری سمند اقدام به عرضه ۳۴میلیون سهم پارسیان کرده است و در حال حاضر سهام تحت تملک شرکت‌های خارج از بورس متعلق به ایران خودرو که مالک سهام پارسیان هستند، شامل گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو، سرمایه‌گذاری سمند، طراحی مهندسی خودرو قشم،‌تام ایران خودرو، تهیه و توزیع لوازم یدکی، تولید قالب‌‌های پیشرفته ایران خودرو،سازه‌های خودکفایی و ایپکو وثیقه شده است که سهام وثیقه شده بیش از ۸۸۷میلیون سهم (معادل ۷۵/۱۷ درصد)از سهام بانک را شامل می‌شود.

همچنین طی این مدت گروه تدبیر شامل کشاورزی مدبر کشت توس، مدبر بازرگان و ایران شرق در مجموع بیش از ۱۰ میلیون سهم بانک پارسیان را خریداری کرده‌اند.

اما بزرگ‌ترین خریداران سهام بانک را طی این مدت صندوق‌های بازنشستگی و پس‌انداز کارکنان شرکت نفت(۸۰میلیون سهم معادل ۶/۱درصد)شرکت کنز این وست منت(۵۵میلیون سهم معادل ۱/۱درصد) و شرکت نفت طاهرین یکشنبه این هفته کل سهام خریداری شده را به قیمت ۱۸۰۲ریال در بورس عرضه کرد.

با توجه به موارد ذکر شده به نظر می‌رسد از یک طرف شایعات مطرح شده در بورس مبنی بر تمایل ایران خودرو برای عرضه سهام به هیچ وجه صحت ندارد و این شایعات تنها باعث افزایش قیمت سهام بانک پارسیان در بورس شده است.

از طرف دیگر بانک مرکزی باید سهامداران عمده را نسبت به معرفی نمایندگان حقیقی هیات مدیره ترغیب کند تا سهامداران بتوانند به دور از هر گونه شایعه نسبت به معاملات سهام این بانک مبادرت کنند. اما آخرین بانک خصوصی کشور نیز از شرایطی مشابه به بانک پارسیان رنج می‌برد. بانک سرمایه که کمی بیشتر از یکسال از آغاز فعالیت آن می‌گذرد،‌ بدون مدیرعامل اداره می‌شود.

این بانک که طی این مدت رضا هدایتی و بهاءالدین حسینی هاشمی را در سمت مدیر عامل دیده است، ‌با وجود معرفی علیرضا خطیب به عنوان مدیر عامل و به دلیل نپذیرفتن این سمت از سوی وی، در حال حاضر مدیر عامل ندارد و هیات مدیره ۵نفره این بانک نیز تنها با حضور ۳نفر برگزار می‌شود.

در این شرایط بانک مرکزی باید به دلیل سهامی عام بودن این دو بانک و ذی‌نفع بودن تعداد زیادی شخصیت حقیقی و حقوقی، با استفاده از ابزارهای نظارتی و قانونی خود نسبت به تعیین تکلیف و مشخص شدن مدیران این دو بانک اقدام کند.