حسین مهربانی* - در صورت نیاز به جلب‌توجه استفاده‌کنندگان به موضوع ارائه یا افشا شده در صورت‌های مالی که برای درک صورت‌های مالی توسط آنها اهمیت ویژه‌ای دارد، حسابرس باید بند تاکید بر مطلب خاص را بلافاصله پس از بند اظهارنظر تحت عنوان «تاکید بر مطلب خاص» در گزارش حسابرس درج و تصریح کند که اظهارنظر حسابرس با توجه به این موضوع خاص تعدیل نشده است. بنابراین هدف حسابرس از درج بندهای تاکید بر مطلب خاص، جلب توجه استفاده‌کنندگان به موضوعی است که با وجود ارائه یا افشای مناسب در صورت‌های مالی، برای درک صورت‌های مالی توسط استفاده‌کنندگان، اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین بند تاکید بر مطلب خاص باید به شرطی در گزارش درج شود که حائز شرایط زیر باشد: ۱. شواهد حسابرسی کافی و مناسب مبنی بر اینکه موضوع مورد نظر به طور با اهمیتی در صورت‌های مالی تحریف نشده است، کسب شده باشد. ۲. تنها باید به اطلاعات ارائه یا افشا شده در صورت‌های مالی اشاره داشته باشد. ۳. این بند بلافاصله پس از بند اظهارنظر درج شود ۴. از عنوان «تاکید بر مطلب خاص» یا عنوان مناسب دیگری استفاده شود. ۵. در این بند به روشنی به آن موضوع خاص و موارد افشای مربوط در صورت‌های مالی که به طور کامل آن را توصیف می‌کند، اشاره شود ۶. تصریح شود که اظهارنظر حسابرس با توجه به این موضوع خاص، تعدیل نشده است. اما متاسفانه در گزارش‌های حسابرسی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دیده می‌شود که برخی از بندهای درج شده به عنوان بند تاکید بر مطلب خاص دارای شرایط یادشده نبوده، بلکه دارای بند شرط حسابرس است که در زیر بند اظهار‌نظر تحت عنوان بند تاکید بر مطلب خاص درج شده است. برخی از مواردی که به موجب استانداردهای حسابرسی منجر به ارائه بند تاکید بر مطلب خاص می‌شود به شرح زیر است: ۱- در صورت‌ وجود ابهام‌ با اهمیت‌ در باره‌ تداوم‌ فعالیت‌ و افشای‌ کافی‌ در صورت‌های‌ مالی‌، حسابرس‌ باید نظر مقبول‌ (تعدیل نشده)، اظهار اما با افزودن‌ یک‌ بند توضیحی (تاکید بر مطلب خاص) حاوی‌ وجود ابهام‌ با اهمیت‌ درباره‌ رویدادها یا شرایطی‌ که‌ ممکن‌ است‌ به ‌تردیدی‌ عمده‌ در مورد توانایی‌ واحد مورد رسیدگی‌ به‌ ادامه‌ فعالیت‌ بینجامد و با اشاره‌ به‌ یادداشت‌ توضیحی‌ صورت‌های‌ مالی‌، گزارش‌ خود را تعدیل‌ کند. حسابرس‌ در ارزیابی‌ کفایت‌ افشا در صورت‌های‌ مالی به‌ این‌ موضوع‌ توجه‌ می‌کند که‌ اطلاعات‌ افشا شده‌ توجه‌ استفاده‌کنندگان‌ را به ‌احتمال‌ ناتوانی‌ واحد مورد رسیدگی‌ در بازیافت‌ دارایی‌ها و پرداخت‌ بدهی‌ها در روال‌ عادی‌ عملیات‌ تجاری‌، به‌روشنی‌ جلب‌ کند. ۲ - در مواردی که گزارش حسابرس نسبت به صورت‌های مالی دوره گذشته حاوی نظر مشروط، عدم اظهارنظر یا نظر مردود بوده و موضوعی که باعث تعدیل گزارش شده بود برطرف شده و به‌گونه‌ای مناسب نیز در صورت‌های مالی دوره جاری افشا شده باشد، حسابرس در گزارش دوره جاری خود معمولا اشـاره‌ای به موضوع مندرج در گزارش دوره گذشته نخواهد داشت. اما چنانچه حسابرس ضروری تشخیص دهد می‌تواند این موضوع را در یک بند تاکید بر مطلب خاص در گزارش خود بیاورد. ۳- اگر اطلاعات افشا شده (سایر اطلاعاتی که به عنوان جزء لاینفک صورت‌های مالی تلقی می‌شود و بنابراین تحت پوشش اظهارنظر حسابرس قرار می‌گیرد. برای مثال، صورت‌های مالی طبق استانداردهای حسابداری ایران تهیه شود و میزان انطباق آن با استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی نیزدر یادداشت‌های توضیحی صورت‌های مالی توصیف شود.) گمراه‌کننده نباشد، اما به نظر حسابرس، آگاهی استفاده‌کنندگان از آن برای درک صورت‌های مالی، موضوعی اساسی است، طبق استاندارد ۷۰۶ و به منظور جلب نظر استفاده‌کنندگان، یک بند تاکید بر مطلب خاص به گزارش حسابرس افزوده می‌شود. *حسابدار رسمی