گروه بورس - محبوبه مغانی:‌ روز گذشته برخورداری تپیکس از افت بیش از ۶۸۵ واحدی، نشان از عدم تمایل شاخص به بازگشت از سراشیبی دارد. بر این اساس دیروز در پی معامله ۵۵۲ میلیون سهم به ارزش یک هزار و ۳۱ میلیارد ریال، بورس تهران بازدهی خود را به میزان ۰۴/۱ درصد کاهش داد. در حالی شاخص بورس روز گذشته رقم ۶۵ هزار و ۵۱۲ واحدی را ثبت کرد که در میان عدم صدور علائم حمایت از بازار و قصد مدیران بورس برای متعادل کردن بازار بر‌اساس عرضه و تقاضا، برگزاری جلسات رئیس سازمان بورس با بازیگران بازار ادامه دارد. به گونه‌ای که عصر روز شنبه برخی از فعالان و حقوقی‌های بازار سرمایه در یک جلسه با رئیس جدید سازمان بورس، انتظارات و خواسته‌های خود را با وی مطرح کردند. به نظر می‌رسد که رئیس جدید سازمان بورس در نظر دارد تا به شخصه تعاملات نزدیکی با فعالان و حقوقی‌های بازار داشته باشد و در این میان ماحصل این نشست‌ها، انتشار اخباری است مبنی بر احتمال بازگشایی نماد پالایشی‌ها در هفته‌آینده. اگرچه پس از انتشار آماری از میزان تولید و فروش پالایشی‌ها در بورس، یکی از شرکت‌های فعال در این صنعت در گزارش ۹ ماهه خود از تعویق اجرای طرح کیفی‌سازی پالایشی‌ها تا پایان سال ۹۴ پرده برداشت و تحقق این مساله را مدیون تلاش‌های انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش نفت دانست. اما با این حال شاید بازگشایی این گروه از نمادها،‌ خبر خوشی برای بازار سرمایه محسوب شود، اما به رغم مصون ماندن شرکت‌های حاضر در این صنعت از ریسک کیفی‌سازی محصولات خود، همچنان سایه تاثیرات نامطلوب روند نزولی قیمت نفت بر سودآوری شرکت‌های حاضر در این صنعت گسترده است. از سوی دیگر ریزش‌های مداوم و بی‌وقفه شاخص، برخی از فعالان بازار سرمایه را به شدت نگران کرده است. در این بین به‌رغم آنکه دورنمای اقتصاد کشور و بازار سرمایه چندان شفاف نیست، برخی فعالان بازار سهام معتقدند دولت با اجرای طرح‌های حمایتی کنترل تورم، عملا کاهش قیمت‌ها را در بورس و هدایت منابع و نقدینگی را به سمت شبکه بانکی رقم زده است. مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ که یکی از دلایل اصلی رکود بازار سرمایه را ضعف نقدینگی و وجود رقیبی قدرتمند به نام سپرده بانکی نام می‌برد، معتقد است: در حال حاضر با سود بانکی بیش از ۲۲ درصد در سال انگیزه سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه کاهش یافته است. در واقع در سال‌های گذشته به دلیل تورم بالا و پایین‌تر بودن نرخ سود تسهیلات بانکی، در‌خواست برای تسهیلات بسیار بالا بود. رضا زنگنه یاد‌آور شد:‌ بانک‌ها نیز با اضافه برداشت از بانک مرکزی بیشتر پول خود را به پرداخت تسهیلات اختصاص داده بودند و به اصطلاح حساب آنها نزد بانک مرکزی قرمز بود. در حال حاضر بانک مرکزی نظارت خود را شدت بخشیده و به شدت اضافه برداشت بانک‌ها را با جریمه مواجه می‌کند.

وی اضافه کرد:‌ از طرفی وام‌گیرندگان نیز که پیش‌تر روی نرخ تورم بالا حساب کرده بودند و سعی داشتند در شرایط تورمی وام گرفته و با سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت سود کنند با کاهش تورم و به خصوص رکود زمین و مسکن با مشکل مواجه شده‌اند، مساله‌ای که در حجم انبوه مطالبات معوق به خوبی نمود یافته است. زنگنه تصریح کرد: ‌هرچند در این میان برخی، مشکل سیستم بانکی را سرمایه‌گذاری بانک‌ها و بنگاهدار شدن آنها عنوان می‌کنند اما حجم مطالبات معوق مشکل در نظام بانکی است که یکی از دلایل آن عدم کاهش نرخ سود بانکی است. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهارات خود، کاهش شدید قیمت نفت را به‌عنوان یکی دیگر از دلایل رکود بازار سرمایه در ماه گذشته مورد اشاره قرار داد که با توجه به قیمت ۱۰۰ دلاری نفت در بودجه ۹۳ و کاهش آن تا ۵۰ دلار، دولت را با کسری بودجه ۳۱ هزار میلیارد تومانی در سال جاری مواجه ساخته است.

او که بخش اعظمی از این عدم تحقق بودجه را ناشی از کاهش قیمت نفت، مالیات و درآمدهای ناشی از خصوصی‌سازی می‌داند، عنوان کرد:‌ از آنجا که هزینه‌های عمومی دولت قابلیت کاهش زیادی ندارد، عدم تحقق بودجه موجب کاهش شدید بودجه عمرانی دولت می‌شود. بنابراین با کاهش بودجه عمرانی، تقاضا برای بسیاری از محصولات مانند سیمان، فولاد، مواد شیمیایی، فلزات اساسی و بسیاری از اقلام دیگر کاهش می‌یابد، مساله‌ای که به رکود در صنایع دامن خواهد زد. مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ یک راهکار جلوگیری از رکود را توجه به بازارهای صادراتی ذکر کرد، اما با توجه به شرایط موجود و عدم رفع تحریم‌ها به ویژه تحریم‌های بانکی، گسترش صادرات را امری بسیار دشوار تلقی می‌کند. به گفته زنگنه؛ کاهش درآمدهای نفتی و کاهش ارز حاصل از صادرات نفت در چند ماه گذشته به خوبی تاثیر خود را در افزایش نرخ ارز از ۳ هزار تا ۳ هزار و ۵۰۰ تومان نشان داده است. او که کاهش وابستگی به قیمت نفت را مستلزم گسترش صادرات کالاهای غیر‌نفتی می‌دانست، رقابت در بازار‌های جهانی را کار بسیار پیچیده و سختی توصیف کرد، مساله‌ای که در حال حاضر برای تولیدکنندگان کشور با وجود تحریم‌های بین‌المللی بسیار مشکل‌تر خواهد بود.

بر این اساس، این کارشناس بازار سرمایه پیش‌نیاز‌ گسترش صادرات غیر‌نفتی را رفع سوء‌تفاهمات بین‌المللی ذکر کرد که باعت اعمال تحریم‌ها علیه کشور شده است.

در این میان مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ از موضع معتدل و معقول تیم مذاکره‌کننده کشور به‌عنوان مساله‌ای یاد کرد که موجب ایجاد خوش‌بینی نسبت به آینده این مذاکرات شده است. مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ با این حال مجددا ریزش بازار سرمایه کشور به مدت بیش از یک سال را مورد اشاره قرار داد که در شرایط فعلی بازار سرمایه همه متغیرهای منفی تاثیرات خود را در قیمت‌ها گذاشته‌اند، به گونه‌ای که قیمت بسیاری از سهم‌ها در حال حاضر به کمتر از نصف قیمت سال گذشته رسیده است. زنگنه که از بهبود هر یک از متغیرهای بالا به‌عنوان مساله‌ای یاد می‌کرد که می‌تواند رشد بازار سرمایه را رقم زند، از پایین آمدن نرخ تورم به‌عنوان عاملی نام برد که کاهش نرخ سود سپرده بانکی را محتمل می‌سازد.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهارات خود قیمت نفت را در چند روز گذشته مورد اشاره قرار داد که بر روی سطح ۵۰ دلار با حمایت خوبی مواجه بود و حتی رئیس‌جمهور ایالات متحده نیز عنوان کرده است قیمت نفت برای مدت زیادی در این سطوح نخواهد بود و با افزایش همراه خواهد شد. بر این اساس او عنوان کرد که با توجه به بهبود روند مذاکرات هسته‌ای و مواضع معتدل و منطقی تیم مذاکره‌کننده کشور و توافقات ابتدایی صورت گرفته، چشم انداز مذاکرات در حال حاضر بسیار روشن‌تر از یک سال گذشته است. در این راستا مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ به سرمایه‌گذاران توصیه کرد که هرچند سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه همواره با ریسک همراه است اما در شرایط فعلی می‌تواند بازدهی مناسبی را در آینده به همراه داشته باشد. مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری هدف حافظ در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با توجه به روند نزولی بازار سرمایه طی ماه‌های گذشته در پی کمبود نقدینگی، به انتشار اوراق مرابحه در بازار سرمایه به‌عنوان یک ابزار مالی جدید اشاره کرد که با توجه به سود بانکی حداقل ۲۲ درصدی سالانه سیستم بانکی، خرید این اوراق برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز گزینه مناسبی محسوب می‌شود. رضا زنگنه اظهار کرد:‌ اما متاسفانه به دلیل عدم شناخت عموم مردم از این اوراق و لزوم داشتن کد معاملاتی برای خرید، این اوراق اکثرا توسط افراد فعال در بازار سرمایه خریداری شده و نقش پارکینگ نقدینگی را ایفا می‌کند. او ادامه داد: به این معنی که در کوتاه‌مدت برای بهره‌مندی از سود روزشمار، این اوراق خریداری شده و به محض شناسایی موقعیت سرمایه‌گذاری مناسب‌تر، این اوراق به اوراق قابل معامله تبدیل می‌شود. این درحالی است که عموم مردم معمولا به‌صورت سنتی وجوه مازاد خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری می‌کنند.