گروه بورس - مهرنوش سلوکی: روز گذشته در بازار سرمایه حدود ۶۲۱ میلیون و ۳۰۰ هزار سهم معامله شد تا با رسیدن ارزش معاملات به ۱۱۲ میلیارد تومان، شاخص کل با افت ۹۱ واحدی روبه‌رو‌ شود. بازار سرمایه که هشتمین روز توقف خود در کانال ۶۴ هزار واحدی را پشت سر می‌گذارد روز چهارشنبه نیز نتوانست روند مثبتی را پشت سر بگذارد. این بازار که از ساعات اولیه با ریزش شاخص فعالیت خود را آغاز کرده بود در آخرین لحظات به رقم ۶۴ هزارو ۷۲۰ واحد رسید تا فعالیت هفتگی خود را با افت ۲/ ۰ درصدی و همچنین نزول ۱/ ۱۸ درصدی سالانه به اتمام برساند. بازار سرمایه روز چهارشنبه در ادامه روند نزولی روز قبل خود با ۱۴/ ۰ درصد افت مواجه شد تا در انتهای هفته همچنان از ورود به کانال ۶۵ هزار واحدی باز بماند. نماد شرکت‌های خودرویی، تاپیکو، فارس و خساپا تاثیرگذارترین نمادها برروند منفی بازار به شمار رفتند؛ این در حالی بود که تنها نماد مثبت روز گذشته بازار نماد شرکت سیمان کرمان بود که با ۰۸/ ۲۳ درصد رشد فعالیت خود را به پایان رساند. حجم و ارزش معاملات نیز که در این هفته شرایط بهتری را نسبت به هفته قبل خود پشت سر گذاشته است روز گذشته با ۳/ ۱۰ و ۸۵/ ۲۱ درصد افت مواجه شد تا آخرهفته را با روندی منفی به پایان برساند.

روند نزولی بورس مدت‌ها است که شرایط رکودی پایدار را در بازار سرمایه به وجود آورده است. در این بین شواهد نشان می‌دهد که تلاش‌ها برای ابهام‌زدایی بسیاری از صنایع و همچنین افزایش نسبی قیمت نفت نسبت به هفته گذشته نتوانسته جلوه مثبتی به این بازار نشان دهد. مسائلی چون افزایش قیمت کالاهای پایه در جهان، ماندگاری ابهامات در نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، بهره مالکانه معادن، همچنین افت قیمت نفت خام از اول سال جاری از مسائلی است که همچنان تاثیرات منفی خود را بر بازار می‌گذارد. همچنین روند نامشخص مذاکرات هسته‌ای نیز از عواملی است که بسیاری از فعالان بازار را از ماه‌های گذشته درحالت انتظار نگه داشته است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند در صورتی که مسیر مذاکرات به سمت دستیابی به توافق هسته‌ای نهایی حرکت کند فعالان اقتصادی می‌توانند با امید بیشتری به بازار سرمایه نگاه کنند و در صورت رفع تحریم‌ها افق‌های تازه‌ای پیش روی سرمایه‌گذاران قرار بگیرد. اما عده‌ای دیگر از کارشناسان بر این عقیده‌اند که شرایط بنیادین بازار به شرایط کلان اقتصادی و کسب و کار برمی‌گردد و مذاکرات هسته‌ای تنها قسمت کوچکی از عوامل تاثیر‌گذار بازار را تشکیل می‌دهند.

در همین رابطه «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با علی سنگینیان، مدیر‌عامل تامین سرمایه امین به بررسی شرایط فعلی بازار سهام پرداخته است. وی در رابطه با اظهار‌نظر‌های مقامات مسوول درخصوص بهبود شرایط بنیادین بازار سرمایه گفت: برخلاف این اظهار‌نظر‌ها وضعیت بهتری در روزهای اخیر دیده شده است.

به گفته وی، بورس بازتاب‌دهنده شرایط کلی اقتصاد است و ممکن است گاهی اوقات به شکل هیجانی رفتار و عملکردی فراتر یا فروتر از کل اقتصاد را نشان دهد، اما به‌طور میانگین باید بیانگر عملکرد اقتصادی باشد.

به عقیده وی، در چند ماه گذشته پیشرفت چندانی در اقتصاد نداشته‌ایم. آمارهای بانک مرکزی نشان‌دهنده این است که خروج از رکود و رشد اقتصادی قابل توجهی را در کشور داشته‌‌ایم. ولی باید توجه کرد این رشد با توجه به رکودهای چند فصل گذشته زیاد اثرگذار نیست و نمی‌تواند به سرعت در بورس دیده شود.

سنگینیان همچنین درخصوص تعادل‌های اخیر در بازار سرمایه گفت: به نظر می‌رسد این تعادل‌ها بیشتر در بحث‌های بهره مالکانه، کیفی‌سازی بنزین، مصوبه صندوق ثبات و اینکه دولت حاضر شده است در قالب کمیته ثبات به بازار سرمایه کمک کند دیده می‌شود. معاونان وزرای اقتصادی در جلساتی شرکت کردند و تصمیمات اقتصادی گرفتند؛ اما من عوامل بنیادین را آن چیزهایی می‌بینم که در اقتصاد اتفاق می‌افتد.

وی با بیان اینکه در سال جاری اقتصاد کلان کشور شاهد رویداد بسیار مهمی نبوده است، گفت: بالطبع نباید فقط از سازمان بورس انتظار داشت. بورس از سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دولت اثر می‌پذیرد. بنابراین اگر شرایط اقتصادی بی‌ثبات است یعنی در شرایطی که تورم وجود دارد و رشد اقتصادی ناچیز است، نباید از بورس انتظاری داشت.

وی افزود: تعهد دولت به سازمان بورس نقطه قوتی است که عواملی را که از طریق تصمیمات دولت بر بازار اثر می‌گذارد قابل کنترل می‌سازد. تشکیل کمیته ثبات هم در همین راستا بوده است. در مجموع اگر فقط به این بسنده کنیم و منتظر بمانیم که مقامات سازمان بورس یک ‌تنه بازار را از شرایط رکود و افت فعلی خارج کنند در اشتباهیم و این انتظار نادرستی است.به گفته وی البته در این سوءبرداشت خود مدیران سازمان بورس هم مقصر بوده‌اند، چون سال‌های سال خود را سخنگوی بازار سرمایه نشان داده‌اند. آنها سعی کرده‌اند هر اتفاق خوب و بدی را برای مردم توجیه کنند و مسوولیت آن را بپذیرند. بر این اساس مردم عادت کرده‌اند اگر بازار منفی است، سازمان بورس باید دست به کار شود تا قیمت‌ها بالا برود و شاخص سبز شود. اگر حجم معاملات پایین است بازهم سازمان بورس باید دست به کار شود.

پیشی گرفتن بازار پول از سرمایه

سنگینیان درخصوص برتری فعالیت بازار پول نسبت به بازار سرمایه گفت: من معتقدم بازار پول ما منسجم‌تر اداره می‌شود، چرا که توجه سیاست‌گذاران به بازار پول به دلیل نفوذ بالاتر، بیشتر از بازار سرمایه است. ریسک‌های بازار پول و نوسانات آن برای دولت سنگین‌تر و غیرقابل‌ تحمل‌تر است. دولت در این بازار هم دخالت می‌کند اما سعی می‌کند با تمرکز و دقت بالاتری تصمیم‌گیری کند. بازار پول همچنین راحت‌تر می‌تواند نظرات خود را به دولت و مجلس منتقل کند. اما بازار سرمایه هنوز به آن جایگاه نرسیده است. به همین دلیل دریافت بازخورد سیاست‌های دولت از طریق بازار سرمایه کندتر است.

به گفته این کارشناس بازار سهام، نکته دوم اینکه بخشی از آسیب‌های بازار به دلیل سیاست‌های ناهماهنگ در بازارها و بخش‌های دیگر است. برای نمونه بازار پول به‌طور معمول سیاست‌های خود را بدون توجه به اثرات آن بر بازار سرمایه اتخاذ می‌کند که در این زمینه، دخالت دولت ضروری است.

تغییر روند بازار با تاثیرات روانی

مدیرعامل تامین سرمایه امین در بخش دیگر این گفت‌وگو درخصوص اخبار و محرک‌های روانی در بازار گفت: بازار سرمایه به‌طور کلی بر اساس اخبار و اطلاعات عمل می‌کند و بر‌اساس تئوری، اخبار بد در بازار خوب اثر چندانی ندارد و بالعکس، وقتی شرایط خوب است و ذهنیت سرمایه‌گذاران آماده سرمایه‌گذاری بیشتر است و همه به فردای بهتر امیدوارند، حضور اخبار منفی ممکن است کمی مردد‌‌کننده باشد. وی با اشاره به اینکه در شرایط رکود فعلی که بیش از یک سال تداوم یافته، حجم معاملات به حداقل رسیده،گفت: در شرایط فعلی صنعت در حداقل ظرفیت فعالیت می‌کند که نشان از کاهش سود آتی شرکت‌ها است و نمی‌توان انتظار داشت بازار به صرف وجود چند خبر خوب کوچک دچار تغییر روند شود. اما جنس خبر توافق هسته‌ای بسیار مرغوب‌تر از سایر خبرهای خوب در مقطع فعلی است. اگر اتفاق بیفتد می‌تواند چشم‌انداز کلی بازار را تغییر دهد.

به گفته وی، تصور فعالان بازار با این اخبار به این سمت می‌رود که حتما در سال‌های آتی رشد اقتصادی بالاتری خواهیم داشت. تراز تجاری مثبت می‌شود و اشتغال بهبود می‌یابد و سرمایه‌گذاری خارجی تسهیل می‌شود. این موارد بر تصمیم‌گیری‌ها موثر واقع شده و سرمایه‌گذاران را خوش‌بین می‌کند. بنابراین اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، سال ۹۴ سالی سخت برای بازار سرمایه خواهد بود.

سنگینیان درخصوص عملکرد رئیس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار اظهار کرد: به نظر می‌رسد آقای فطانت در ۵۰ روز کاری خودشان عمدتا به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته که بعد از آن تصمیم‌گیری کنند.

وی همچنین افزود: به نظر من تفکیک وظایف و اختیارات در بازار به درستی انجام نشده است. نهادهای ما باید از لحاظ ساختار و نحوه فعالیت بازنگری شوند.

سنگینیان درخصوص اثر این ناهمواری‌ها در روند معاملات بازار گفت: بین نقدشوندگی و شفافیت توازن وجود دارد و باید به سطح مناسبی از هر دو عامل برسیم. در حالی‌که بورس با بستن نمادها نقد‌شوندگی را فدای شفافیت می‌کند، بنابراین فرصت خوبی برای سازمان است که به اصلاحات بپردازد. زمان خوبی است که جایگاه بازار را از نظر روابط سیاسی با بقیه ارکان نظام بهتر کنیم، قواعد معاملاتی را اصلاح کنیم و از مقررات بکاهیم.

بورس در انتظار مولفه‌های اقتصاد کلان