بنیاد مستضعفان در آیینه تاریخ (۴)
عتیقه‌های گران بهای بنیاد
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و فرار خاندان پهلوی و وابستگانشان، آنان در حد توان اشیای گران‌بها و عتیقه‌جات را با خود به یغما بردند، اما به دلیل پیروزی انقلاب، نتوانستند تمامی اموال را با خود به خارج از کشور منتقل کنند. لذا مقداری از این اموال به دست نیروهای انقلاب افتاد که با حکم حضرت امام خمینی سلام‌الله علیه در محلی که بنیاد مستضعفان نام گرفت، نگهداری شد. برای آگاهی از نحوه نگهداری عتیقه‌های گران‌بها، گزارش زیر را با استناد به مصاحبه سرپرست وقت اموال منقول بنیاد آقای حسین برهمند ارائه می‌نماییم:
بنیاد مستضعفان پس از تشکیل به چند بخش شامل مستغلات، اموال منقول، کشاورزی، صنایع و... تقسیم شد. واحد جمع‌آوری اموال منقول بنیاد نیز در همین راستا تشکیل شد.
این واحد، متشکل از یک سرپرست و اعضای هیات امناء بود که این اعضاء هر کدام در اموری مثل فرش، عتیقه و مبلمان صاحب نظر بودند.
اجناسی که در ردیف فرش‌ها یا مبلمان و چلچراغ و خودروهای معمولی هستند در معرض فروش قرار می‌گرفت و اجناس جالب و درجه اول و عتیقه در محل‌های مطمئن نگهداری می‌شد.
در آن زمان لیبرال‌ها به فروش اجناس توسط بنیاد، حمله می‌کردند و اعلام می‌داشتند که بنیاد اشیای عتیقه را می‌فروشد. به عنوان مثال، یکی از لیبرال‌ها گفته بود که بنیاد یک مجسمه عتیقه بسیار با ارزشی را در یکی از کشورهای خارجی (شاید آمریکا) حراج می‌کند. لکن به لحاظ مسایل امنیتی مشخص و اعلام شد که خبر مزبور دروغ محض بوده و مجسمه در اختیار بیت‌المال قرار دارد. البته گفته بودند، مجسمه دومتری و از طلا ساخته شده که پس از اعلام نظر کارشناسان، مشخص شد ارزش مجسمه بسیار بیشتر از نظر آن بوده و قیمت دقیقی برای آن مشخص نشد. از جمله اقلام گران‌بهایی که در اختیار بنیاد قرار گرفت، جواهرات و طلاجات بسیار سنگین و قیمتی بود که اغلب آن جهت حفاظت در اختیار بانک مرکزی قرار گرفت.
از همان ابتدای شروع کار، تمامی اموالی که در اختیار واحد جمع‌آوری قرار می‌گرفت، صورت‌برداری می‌شد و با مشخصات کامل، از خانه‌های مصادره‌ای تحویل گرفته می‌شد و صورت کاملی از آنها تهیه می‌گردید. به دلیل ماهیت اموال مصادره شده و ارزش آنها، منافقین و لیبرال‌ها شروع به سمپاشی درج کردند، اما به دلیل وجود حساب و کتاب برای تمامی اموال، ادعاهای آنها نتیجه‌ای نداشت. خودروهای مصادره شده هم به دو دسته تقسیم می‌شدند. یکی خودروهای گران‌قیمت و مدل بالا و دیگری خودروهای معمولی که بیش از دوهزار دستگاه بود که همه سند داشتند و مشخص بود که به چه فردی یا نهادی فروخته شده است. البته حدود ۴۰۰ یا ۵۰۰ دستگاه از خودروها به صورت غیر حراج به ارگان‌ها و مابقی به صورت حراج به مردم فروخته شد.
درباره نحوه فروش عتیقه‌ها، فیلمی تهیه شد و در اختیار صدا و سیما قرار گرفت. به استناد همین فیلم ۹۹درصد از عتیقه‌های به درد بخور و با ارزش، در محل‌های مخصوصی نگهداری شد و هیچ‌کدام از آنها فروخته نشد. از جمله اشیای عتیقه نگهداری شده عبارت بودند از: کتاب‌های خطی، قلم‌دان‌های قدیمی، ملیله‌های قدیمی، سکه‌های قدیمی، تابلو و... که تمامی آنها نگهداری شد.
اکثر ایادی سلسله پهلوی، عتیقه‌جات خودشان را در محل‌های مخصوصی در خانه‌شان نگهداری می‌کردند. برای نمونه پس از مصادره خانه ثابت پاسال عامل صهیونیسم، رژیم عراق اصرار به اجاره این خانه برای سفارت داشت و به دلایلی این موضوع مسکوت گذارده شد تا اینکه شوفاژخانه خراب شد و وقتی تعمیرکاران مراجعه و محله لوله‌ها را خراب کردند با جاسازی مقداری اشیای عتیقه و گران‌بها روبه‌رو شدند. از جمله همان مجسمه بسیار گران‌بها که در آنجا قرار داشت.
از دیگر موارد کشف اشیای عتیقه، اموالی بود که توسط واحد تحقیق و استرداد بنیاد به دست آمد. در کاخ نیمه‌تمام یکی از نزدیکان وزیر دارایی رژیم سابق، کارکنان واحد تحقیق و استرداد پس از چند روز تلاش و جست‌و‌جو از تمام قسمت‌های کاخ، بالاخره با مشکوک شدن به دیوار یکی از اطاق‌ها که روی آن سفیدکاری شده بود و خراب کردن آن توانستند، گاو صندوق آهنی بزرگی را که محتوی مقادیر زیادی فرش و صندوقچه‌ای پر از اجناس عتیقه بود به دست آورند.با فراهم آمدن مقدمات لازم درپی صدور حکم حکومتی حضرت امام (ره) و تاسیس بنیاد مستضعفان، شورای انقلاب اسلامی اولین بیانیه مطبوعاتی را در این رابطه به تاریخ ۲۱/۱۲/۵۷ صادر کرد. متن این بیانیه به این شرح است: درپی صدور فرمان امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران درباره مصادره اموال منقول و غیرمنقول خاندان پهلوی و کارگردانان اصلی رژیم پیشین و صرف آن در امور رفاهی مستضعفان و محرومان، شورای انقلاب اسلامی اقدام به ایجاد موسسه‌ای به نام بنیاد مستضعفین کرده است. وظیفه این بنیاد شناسایی و ضبط این اموال اعم از املاک و سپرده‌های بانکی و پول نقد و غیره و ایجاد واحدهای مسکونی برای محرومان است.
مرکز این بنیاد فعلا در تقاطع خیابان پهلوی (ولی‌عصر) و پاستور روبه‌روی کلانتری مرکز واقع شده است. با صدور بیانیه شورای انقلاب اسلامی مبنی بر تاسیس بنیاد مستضعفان آقای دکتر محمد هویدا اولین سرپرست بنیاد در تاریخ ۲۳/۱۲/۵۷ در یک مصاحبه مطبوعاتی اهداف و مشکلات این نهاد را تشریح کرده و اظهار داشت.
روزی که حضرت آیت‌ا... العظمی امام خمینی (س) قصد عزیمت به قم را داشتند، امر فرمودند کلیه اموال منقول و غیرمنقول خاندان پهلوی و وابستگان و کارگردانان اصلی رژیم پیشین به نفع مستضعفان مورد استفاده قرار گیرد. به همین جهت شورای انقلاب اسلامی مرا به سرپرستی این بنیاد تعیین کرد و این بنیاد در جهت اجرای اوامر حضرت امام (ش) فعالیت‌های خود را آغاز کرد.
توضیح آنکه اموال خاندان منحوس پهلوی عبارت است از بنیان پهلوی و متعلقات آن، کلیه دفاتر شاه و فرح و فرزندانشان و همچنین دفاتر خواهران و برادرشاه سابق و فرزندان آنان و کلیه اموال منقول و غیرمنقول این خاندان. ضمنا کسانی که با این خانواده معاملاتی داشتند و شرکت‌هایی که به نحوی در فعالیت‌های اقتصادی این خاندان ذی‌نفع بودند اموال منقول و غیرمنقول آنان زیر نظر این بنیاد قرار خواهد گرفت. اموال هژیر یزدانی‌ها، شریف امامی‌ها، علی‌‌رضایی‌ها و صدها ثروتمند دیگر که به نحوی در فعالیت‌های اقتصادی با این خاندان مشارکت داشتند به نصرت بنیاد درخواهد آمد. ضمنا کسانی که در دادگاه‌های انقلاب محکوم می‌شوند و دادگاه حکم به ضبط اموال آنان می‌دهد اموال‌شان به تصرف بنیاد مستضعفان درخواهد آمد. دکتر محمد هویدا افزود: «تاکنون با جدیت جوانان مجاهد اسلامی و فعالیت و کوشش‌های پی‌گیر توانسته‌ایم بسیاری از اموال منقول و غیرمنقول خاندان پهلوی و وابستگان آنان را در داخل کشور کشف نماییم.»
باغ‌ها، ساختمان‌ها، قصرها، سردخانه‌ها و کارخانجات آن قدر زیاد است که هرگز ما تصور این همه دارایی و ثروت را نداشتیم. هر روز از اکناف کشور گزارشاتی به ما می‌رسد و جوانان مجاهد برای سرپرستی و نگاهداری این اموال اعزام می‌شوند. تعداد این موسسات آن قدر فراوان است که ما در صددیم تشکیلات منظمی برای حفاظت آنان ترتیب دهیم. مثلا باغی که در آزادشهر، جاده قزوین واقع و متعلق به شمس پهلوی است و در اختیار این بنیاد قرار گرفته، حدود یک هزار هکتار وسعت دارد و تنها تیرهای سیمانی که برای اتکای درخت‌های سیب در این باغ نصب شده بالغ‌بر ده‌میلیون تومان است. در این باغ ۲۴ ویلا وجود دارد. ارزش ثروت منقول و غیرمنقول خاندان پهلوی را هنوز نمی‌توان حتی به طور تقریب تخمین زد. زیرا هر روز مزرعه، باغ و یا کارخانه جدیدی کشف می‌شود. سرپرست بنیاد مستضعفان توضیح داد: اکنون کار این بنیاد کشف و حفاظت اموال منقول و غیرمنقول خاندان پهلوی و وابستگان آنان می‌باشد و پس از صورت‌برداری کامل آن واحدهایی که حفاظت آنان مشکل است، فروخته خواهند شد. از جمله قرقاول‌ها و پرنده‌هایی که نگاهداری آنان مستلزم مخارج گزافی است. بعد باید مطالعه دقیق انجام پذیرد که چگونه از این اموال به نفع مستضعفان بهره‌برداری شود.
ارسال نظر