گروه تاریخ اقتصاد- لایحه قانونی مربوط به تاسیس بنگاه خالصجات کشور در تیر ماه ۱۳۳۴ به تصویب کمیسیون‌های مشترک مجلس سنا و مجلس شورای ملی رسید. بر اساس ماده یک این قانون بنگاه خالصجات «به منظور عمران و آبادی املاک خالصه و ازدیاد تولید و تکثیر درآمد آنها و همچنین همکاری با دستگاه‌های وزارت کشاورزی» تاسیس شد. پس از تصویب قانون اصلاحات ارضی در تاریخ بیستم تیرماه سال ۱۳۴۶ بنا به مصوبه مجلس بنگاه خالصجات منحل شد. این قانون شانزده ماده و بیست تبصره داشت و در ماده اول و دوم آن آمده بود: - از تاریخ تصویب این قانون بنگاه خالصجات منحل می‌شود و نسبت به حقوق و دارایی و وظایف محوله طبق مقررات این قانون عمل‌خواهد شد. ‌تبصره ۱ - قسمتی از کارکنان بنگاه خالصجات که مورد احتیاج سازمان اصلاحات ارضی کل کشور نباشد با محل حقوق به وزارت آبادانی و مسکن‌منتقل می‌شوند. بقیه کارکنان بنگاه مذکور اعم از آنکه قبلا در سازمان اصلاحات ارضی مشغول خدمت شده یا در خدمت بنگاه خالصجات باشند با‌ پست سازمانی و بودجه بنگاه خالصجات ضمیمه دستگاه اداری سازمان اصلاحات ارضی کل کشور و بودجه آن خواهند شد. - کلیه دهات و باغ‌ها و مزارع و اراضی مزروعی و مسلوب‌المنفعه و بایر و کویری و باتلاقی متعلق به خالصه و همچنین عرصه اعیان احداثی‌اشخاص در املاک خالصه واقع در خارج از محدوده شهرها با کلیه حقوق و دعاوی بنگاه خالصجات به سازمان اصلاحات ارضی کل کشور واگذار‌ می‌شود.

ظهور و افول بنگاه خالصجات