زلزله در بوئین‌زهرا و کمک‌رسانی تختی
روز ۱۰ شهریور ۱۳۴۱ شمسی مصادف با اول سپتامبر ۱۹۶۲ زمین‌لرزه‌ای به قدرت ۲/۷ ریشتر شهرستان بوئین‌زهرا در جنوب استان قزوین را لرزاند. شهرستان بوئین‌زهرا، در جنوب و جنوب غربی استان قزوین واقع شده و با شهرستان‌های قزوین، تاکستان، رزن، کرج، ساوه و خدابنده همسایه است و بخش عمده جمعیت آن ساکن روستا و شغل عمده مردم کشاورزی و دامداری است. مقارن ساعت ۲۲:۵۵ دقیقه دهم شهریور ۱۳۴۱ زلزله بسیار شدیدی که بزرگی آن ۲/۷ در مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) برآورد شد، بخش وسیعی از ایران را لرزاند، مرکز اصلی آن در بوئین‌زهرا قرار داشت که در یک قرن اخیر در نوع خود بی‌سابقه بود و با ویرانی کامل شهر بوئین‌زهرا و تمام روستاهای اطرافش شامل دانیسفهان، تاکستان، توفک، رودک، سگزآباد، رستم آباد، آغچه مزار و ایپک همراه بود.
روز ۱۰ شهریور ۱۳۴۱ شمسی مصادف با اول سپتامبر ۱۹۶۲ زمین‌لرزه‌ای به قدرت 2/7 ریشتر شهرستان بوئین‌زهرا در جنوب استان قزوین را لرزاند. شهرستان بوئین‌زهرا، در جنوب و جنوب غربی استان قزوین واقع شده و با شهرستان‌های قزوین، تاکستان، رزن، کرج، ساوه و خدابنده همسایه است و بخش عمده جمعیت آن ساکن روستا و شغل عمده مردم کشاورزی و دامداری است.
مقارن ساعت ۲۲:۵۵ دقیقه دهم شهریور ۱۳۴۱ زلزله بسیار شدیدی که بزرگی آن 2/7 در مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) برآورد شد، بخش وسیعی از ایران را لرزاند، مرکز اصلی آن در بوئین‌زهرا قرار داشت که در یک قرن اخیر در نوع خود بی‌سابقه بود و با ویرانی کامل شهر بوئین‌زهرا و تمام روستاهای اطرافش شامل دانیسفهان، تاکستان، توفک، رودک، سگزآباد، رستم آباد، آغچه مزار و ایپک همراه بود. زلزله با شدت بالایی در تهران احساس شد به نحوی که آنها که در آن زمان در تهران می‌زیسته‌اند همگی این زلزله را به خوبی به یاد دارند.مسوولان وقت ساعاتی پس از این واقعه عمق کانونی این زلزله را ۲۰ کیلومتر، تعداد کشته‌شدگان را بیش از ۲۰ هزار نفر و تعداد مصدومان و مجروحان را دو هزار و ۸۰۰ نفر ذکر و اعلام کردند، در این حادثه ۲۹۴ روستا ویران و ۱۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند. در این زمین‌لرزه بسیاری از آثار و مکان‌های قدیمی و تاریخی شهرستان بوئین‌زهرا از جمله قلعه باستانی رودک از بین رفت.
بوئین‌زهرا همواره منطقه‌ای لرزه‌خیز به شمار آمده است. این منطقه روی گسل قرار دارد. بوئین‌زهرا تاکنون زمین‌لرزه‌های شدیدی را به خود دیده که تلفات بسیاری را بر جای گذاشته است که از آن جمله علاوه‌بر زمین‌لرزه سال ۴۱، می‌توان به دو زمین‌لرزه سال ۵۵۶ و ۱۶ فروردین ۱۲۹۲ اشاره کرد که دست‌کم ۱۲۰۰ کشته بر جای گذاشت.مسوولان بعد‌ها مهم‌ترین علل تخریب و خرابی‌ها در زلزله سال ۴۱ در منطقه بوئین‌زهرا را شدت بالای زلزله و آسیب‌پذیری بنا‌ها عنوان کردند. به دلیل بافت سنتی، خشتی و گلی بودن بنا‌ها، نبود راه روستایی و ناآشنایی مردم با کمک‌های اولیه، امکان خدمات‌رسانی سریع به سانحه‌دیدگان به هیچ وجه امکان نداشت، به همین دلیل تلفات این زلزله بسیار بالا و فرا‌تر از حد پیش‌بینی‌های مسوولان وقت از یک زلزله بود و آمار بالای کشته‌شدگان فاجعه بوئین‌زهرا را به عزایی ملی تبدیل کرد.
زلزله بوئین‌زهرا علاوه‌بر بزرگی تاریخی و فاجعه‌ای که در پی آورد از یک جهت دیگر نیز در تاریخ ایران فراموش‌ناشدنی است و آن همبستگی ملی است که پس از این واقعه در میان مردم برای کمک به همنوعانشان به وجود آمد. زلزله بوئین‌زهرا با یک نام گره خورده است؛ غلامرضا تختی. مردم محروم بوئین‌زهرا در حالی که خسارت شدیدی از زلزله دیده بودند چشم انتظار کمک‌های مردمی به سر می‌بردند. همان زمان برخی سازمان‌های وابسته به حکومت از جمله جمعیت شیر و خورشید با انتشار اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌هایی در جراید مردم را به دادن کمک دعوت می‌کردند، هرچند کمک‌هایی جمع‌آوری شد؛ اما نتوانست مشکلات مردم آسیب‌دیده را حل کند؛ چراکه کمک‌ها در برابر عمق فاجعه ناچیز بود.
با جمع‌آوری کمک‌های مردمی و حضور گروه‌های امداد خارجی بعد از مدتی ساکنان شهر بوئین‌زهرا و بازماندگان آن فاجعه بار دیگر به زندگی بازگشتند، روستای توفک در پنج کیلومتری جنوب بوئین‌زهرا توسط جمعیت صلیب سرخ کشور هلند در مدت یک سال به طور کامل بازسازی شد و روستای رودک که در فاصله حدود سه کیلومتری توفک واقع است نیز در همان مدت توسط استادان و دانشجویان دانشگاه تهران بازسازی شد.
منابع:
- پایگاه تاریخ ایرانی
- زلزله بوئین‌زهرا و خطر زمین‌لرزه و جنبش شدید زمین در تهران، دکتر مهدی زارع
- زلزله را باید جدی گرفت، علی زمانی، گروه مطالعات و تحقیقات بازسازی و نوسازی بنیاد مسکن
ارسال نظر