زمان‌سنج صنعت - ۳۰ آذر ۹۲
گروه تاریخ اقتصاد- برخی تحقیقات تاریخی نشان می دهد که نخستین کاروان حامل کالا از چین به مقصد ایران در 106 سال پیش از میلاد حرکت خود را روی جاده ابریشم آغاز کرده است. این جاده اسطوره ای از شهرستان توان هوانگ در چین به ولایت کانسو می رسید و از آن جا به ترکستان شرقی. بازرگانان سپس از آسیای مرکزی می‌گذشتند و از راه بیش‌بالیغ و آلمالیغ و اترار به سمرقند و بخارا می رسیدند. در بخارا قسمت اصلی آن از راه مرو، سرخس، نیشابور، گرگان، بام و صفی آباد به ری می‌آمد و از ری به قزوین و زنجان و تبریز و ایروان می‌رفت و از ایروان به ترابوزان یا به یکی از بندرهای شام پایان می‌گرفت. قسمت فرعی این راه از سمرقند به خوارزم و از خوارزم به سرای و هشترخان و از آنجا به کنار رودخانه «دن» و بندرهای دریای آزف پایان می‌یافت. مهم‌ترین کالایی که از ایران می‌گذشت، ابریشم بود، اما چون ایرانیان مقدار بسیاری از ابریشم خام چین را که وارد می‌کردند، به خود تخصیص می‌دادند می توانستند فرآورده‌های خویش را به هر بهایی که بخواهند، به کشورهای باختر زمین بفروشند.