امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک تایمز:
ما به سوالات سیاسی و جهتدار آژانس پاسخ نمیدهیم
شما جلساتی را این هفته درباره توافق هسته‌‌ای داشته‌‌اید. به نظر جنابعالی چگونه مذاکرات هسته‌‌ای می‌تواند پیشرفت کند؟
اولا ما برای رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار جدی هستیم. در دولت جدید ایران در ماه‌های گذشته معاون من و همکارانم برای رسیدن به این هدف تلاش زیادی کردند. معتقدم در گام‌‌های پایانی این مسیر قرار داریم. اما طبعا گام‌‌های پایانی مسیر دشواری را طی می‌کند. فکر می‌کنم اگر آمریکا واقع‌‌بینانه برخورد کند و شجاعت تصمیم‌گیری در این مرحله را داشته باشد، ما می‌توانیم به توافق دست یابیم. توافق در دسترس است. طرف آمریکایی بارها به ما پیام داده که آنها از اراده لازم برای رسیدن به توافق برخوردارند. ما ابتکارات زیادی را برای سرعت دادن به توافق در طول مذاکرات از خودمان نشان دادیم. الان وقت ابتکار و واقع‌‌بینی طرف آمریکایی است. ما جدی هستیم.
آیا فضایی برای مذاکره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تحقیقات آن وجود دارد؟
همکاری‌‌های ما با آژانس ادامه دارد، اما یک مشکل اساسی وجود دارد. آژانس باید به وظایف فنی خود عمل کند اما مسیر سیاسی را بسیاری از مواقع پیش می‌گیرد و رفتارهای سیاسی دارد. ما می‌توانیم در مسیر فنی همکاری‌‌هایمان را با آژانس تقویت کنیم اما لازمه‌‌اش این است که آژانس از رفتار سیاسی و سیاسی‌‌کاری فاصله بگیرد. چنانچه آژانس صرفا فنی برخورد کند، ما تردیدی نداریم که اتهامات مطروحه درباره ایران برطرف می‌شود. پس ما برای همکاری‌‌های فنی بیشتر با آژانس آمادگی داریم اما آمریکا و سه کشور اروپایی در مذاکرات باید به آژانس توجه بدهند که نباید از مسیر فنی فاصله بگیرد.
منظورتان چیست؟ انحراف از مسیر فنی را بیشتر توضیح بدهید؟
مثلا در چهار ماه گذشته در اثنای مذاکره به یکباره قطعنامه‌‌ای در وین ارائه شد که خطا و انحراف در مسیر کار مذاکراتی ما در چارچوب برجام بود. دقیقا در این زمان حساس، آقای رافائل گروسی به اسرائیل سفر کرد و در تل‌‌آویو در کنفرانسی مطبوعاتی حرف‌‌های تحریک‌‌کننده و غیرسازنده زد. از یک‌‌طرف سه کشور اروپایی و آمریکا قطعنامه ارائه می‌کنند، در اثنای مذاکره، که این سیاسی است. در واقع آژانس را یک ابزار سیاسی برای اهدافشان قرار می‌دهند و آقای گروسی هم با سفرش عمدا رفتار سیاسی نشان می‌دهد در حالی که آژانس مسوولیت فنی دارد.
آیا اطمینان دارید گروسی بتواند در نهایت بدون سیاسی‌‌کاری در بحث‌های فنی به برجام کمک کند؟
ما معتقدیم اگر آقای گروسی و تیمش صرفا فنی برخورد کنند، اتهامات بی‌‌اساسی که به ایران وارد می‌کنند، بسیار ساده از میان برداشته می‌شود. ما آمادگی داریم به سوالات فنی آژانس پاسخ دهیم. اما قادر نیستیم به سوالات سیاسی و جهتدار و هدفمند آژانس پاسخ دهیم.
درباره ذخایر اورانیوم غنی‌‌سازی‌‌شده بیش‌‌از ۶۰ درصد چه‌کار می‌خواهید انجام دهید؟
در متنی که در وین توافق کردیم جزئیات آن را روشن کردیم. اگر همه طرف‌‌ها به تعهداتشان در برجام برگردند درباره مازاد اورانیوم ما فراتر از توافق برجام، کاملا مشخص است که چه باید بکنیم.
اگر مذاکرات شکست بخورد یا دچار فروپاشی شود، واکنش ایران چه خواهد بود؟ آیا غنی‌‌سازی بیشتری در سطوح بالاتر انجام خواهد داد؟
ما مذاکره کرده‌‌ایم نه فقط برای مذاکره، بلکه برای رسیدن به نتیجه ملموس مذاکره کرده‌‌ایم. این وضعیت را آمریکا و آقای ترامپ به وجود آورده است. ما از سال ۲۰۱۵ هیچ نفع اقتصادی از برجام نبرده‌‌ایم. البته این هم عجیب است که آقای بایدن از یک‌‌طرف رفتار ترامپ را قبول ندارد ولی همان مسیر تحریم‌ها را دنبال می‌کند.
به نشانه حسن‌‌نیت؛ آیا مذاکراتی در زمینه تبادل زندانیان وجود دارد؟
تبادل زندانیان برای ما اساسا موضوعی انسانی است. ما همواره برای تبادل زندانیان آمادگی داریم. در مقطعی طرف آمریکایی آن را منوط به نتایج گفت‌وگوهای وین و برجام کرد. معتقدیم ارتباطی نباید بین برجام و موضوع انسانی زندانیان وجود داشته باشد. ما در این موضوع آمادگی داریم.
به عنوان حسن‌‌نیت؛ در صورتی که بخشی از اموال مسدودشده ایران، مانند ۷ میلیارد دلار ایران نزد بانک‌های کره‌جنوبی آزاد شود، می‌تواند نشانه‌‌ای از حسن‌‌نیت تلقی شود؟
آزادسازی اموال بلوکه‌شده ما توسط آمریکا در بخش‌هایی از جهان می‌تواند یک نشانه مثبت محسوب شود. اما الان ما مجموعه پیچیده و سردرگمی را در رفتار آمریکا می‌‌بینیم. از طرفی تبادل پیام‌‌های ما از طریق هماهنگ‌‌کننده اتحادیه اروپا ادامه دارد و همه تلاش می‌کنیم برای رسیدن به راه‌‌حل و از طرفی دیگر، آمریکا قطعنامه در آژانس ارائه می‌کند و از طرف دیگر هم تقریبا هر چند وقت به بهانه‌‌ای تحریم‌های جدیدی اعمال می‌کند. طرف آمریکایی دچار سرگیجه در تصمیم‌گیری است و این برای مذاکرات و بازگشت به تعهدات در برجام سازنده نیست. طرف آمریکایی باید خودش را از کلاف پیچیده و سردرگم بیرون بکشد تا بتواند واقعیت را خوب ببیند و تصمیم بگیرد.
آیا جنگ اوکراین بر پیچیده‌‌تر شدن مذاکرات هسته‌‌ای با توجه به حضور روسیه در این مذاکرات تاثیر داشته است؟
وقتی جنگ (اوکراین) شروع شد طرف‌‌های غربی به ما گفتند این یعنی تاثیر منفی بر برجام. من بلافاصله با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه تماس گرفتم؛ فکر کنم آقای لاوروف در سفر خارجی بود. چند روز بعد در مسکو گفت‌وگو کردیم و در کنفرانس مطبوعاتی، آقای لاوروف اعلام کرد که ما هیچ مانعی برای بازگشت طرف‌‌ها به برجام نخواهیم بود و اساسا مسکو مانعی برای توافق نخواهد بود. البته لاوروف درخواست‌‌هایی داشت ولی در مذاکرات به این جمع‌‌بندی رسیدیم و به صراحت می‌توانم بگویم که اگر آمریکا امروز بتواند تصمیم‌گیری کند و واقع‌‌بینانه نشان دهد که به دنبال توافق است ما مطمئن هستیم که روسیه از توافق حمایت می‌کند ضمن اینکه مواضع ما درباره جنگ اوکراین کاملا مشخص است. ما از ابتدا مخالفت خود را با جنگ اوکراین اعلام کرده‌‌ایم و بدون استاندارد دوگانه درباره افغانستان، یمن، عراق و سوریه آن را پیگیری کرده‌‌ایم.
ایران خودش را متعهد می‌‌داند که به هیچ یک از طرف‌‌های جنگ سلاح ندهد، آیا این درست است؟
ما مقید هستیم ارسال سلاح صورت نگیرد. ارسال سلاح به هریک از طرفین، شانس راهکار سیاسی را به تعویق می‌‌اندازد. صحنه اوکراین پیچیده است. هم پوتین استدلال‌‌هایی را مطرح می‌کند و مخصوصا نگرانی‌‌های پوتین از گسترش ناتو و هم سلاح‌‌های بسیاری به اوکراین تحویل داده شده که جنگ را طولانی‌‌تر کرده است. ما تلاش‌‌کردیم جنگ بین روسیه و اوکراین را متوقف کنیم. معتقدیم از طریق گفت‌وگو و مذاکره سیاسی باید این منازعه خاتمه یابد. اگر امروز این جنگ خاتمه پیدا کند، خسارت کمتری به مردم، زیرساخت‌‌های این کشور و منطقه وارد می‌شود. حتی با نگاه به امنیت غذایی، دوبار به وزیر خارجه اوکراین گفتم که آمادگی داریم از مسیر ترانزیتی ایران برای صادرات غلات استفاده کنید.
آیا ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه نقض سخنی که جنابعالی فرمودید، نیست؟
ما با روسیه همکاری‌‌های دفاعی داریم و همکاری‌‌های دفاعی ما ربطی به موضوع اوکراین ندارد. ما به هیچ طرفی برای کاربرد جنگ در اوکراین امکاناتی نخواهیم داد. متاسفانه تبلیغات نادرستی در این زمینه صورت گرفته است.
اگر آنها بخواهند از پهپادهای ایران استفاده کنند، این امر در راستای توافق دفاعی تلقی خواهد شد؟
ما امکاناتی را به روسیه برای استفاده در اوکراین نداده‌‌ایم. اوکراین فقط راه‌‌حل سیاسی دارد. ما همان‌قدر که نگران آوارگان یمنی و افغانستانی و سوری هستیم، نگران آوارگان اوکراینی هم هستیم. کشور خود من قرباتی تجاوز و جنگ است؛ زمانی‌‌که توسط صدام حسین برای ۸ سال مورد حمله قرار گرفت. وقتی از توقف جنگ صحبت می‌کنیم با تمام اعتقاد سخن می‌‌گوییم. راه‌‌حل، جنگ نیست و باید هرچه سریع‌‌تر طرفین در میز مذاکره مساله را حل‌‌وفصل کنند.
آیا ایران ابتکاراتی به خرج داده یا بخشی از ابتکارات برای صلح در جنگ اوکراین بوده است؟
من دو بار برای این موضوع به مسکو سفر کردم و تقریبا هر یک‌‌ماه تا ۴۰ روز یک‌بار با همکارم وزیر امور خارجه اوکراین در تماس مستقیم و تلفنی بودم. اخیرا هم یکی از رهبران اروپا از رئیسجمهور ایران خواست که از ظرفیت ارتباطمان با روسیه برای توقف جنگ استفاده کنیم. البته هر دو طرف همدیگر را متهم می‌کردند که آماده مذاکره نیستند. فکر می‌کنم راه‌‌حل جنگ نیست و باید هرچه سریع‌‌تر طرفین سر میز مذاکره مساله را حل‌‌وفصل کنند.
درباره آشوب‌‌ها و واکنش‌‌های پلیس در ایران، نه فقط برای مخاطبان آمریکایی، بلکه برای مخاطبان کل دنیا، بفرمایید که در ایران چه می‌‌گذرد؟
اتفاقی در ایران افتاده که همه ما را متاسف کرده است. یک هموطن و یکی از دختران و فرزندان ما توسط پلیس برای مدت کوتاهی دستگیر شده و بعد از سه روز فوت کرده است. از همان ساعات اولیه رئیسجمهور کشورمان با پدر این دختر تماس تلفنی داشت. قوه‌قضائیه و مجلس و دولت همه تلاش می‌کنند از مسیر تحقیقات قضایی، ابعاد این حادثه مشخص شود. ما منتظر تحقیقات و نتایج پزشکی قانونی و قضایی و رای قاضی در این پرونده هستیم. چنین وقایعی در بسیاری از نقاط دنیا حتی در داخل آمریکا و اروپا می‌‌افتد. ولی یک هجمه رسانه‌‌ای جهانی علیه آن شروع نمی‌شود، اما یکسری رسانه‌ها، فضای مجازی و همه بسیج شده‌‌اند که این را به یک موضوع پیچیده و عامل ناامنی در داخل کشور تبدیل کنند. طبعا جمهوری اسلامی ایران اعتراض را می‌‌پذیرد اما به روش مسالمت‌آمیز خودش.
اما در مقابل اغتشاش، آشوب و ایجاد ناامنی با منطق و اقتدار برخورد می‌کند. وزیر جمهوری اسلامی ایران گزارشی درباره وضعیت موجود ارائه داده است. به احساسات پاک مردم کشورمان در این حادثه احترام می‌‌گذاریم. بیش از هر طرف دیگری متعهد هستیم که ابعاد این مساله روشن شود، اما اجازه نمیدهیم با تحریکات رسانه‌‌ای و سیاسی خارجی، امنیت و ثبات کشور ما تحت تاثیر قرار گیرد. البته بعضی رسانه‌های خارجی تحریک و تلاش می‌کنند از احساسات پاک مردم کشورمان سوءاستفاده کنند. این اتفاقات می‌تواند در همه جای دنیا رخ دهد و رخ می‌دهد. چون این اتفاقات در آمریکا زیاد می‌‌افتد، مردم آمریکا اتفاقا خوب می‌‌فهمند.
