تلاش دولت برای جلب رضایت مراجع

آخرین دیدار احمدی‌نژاد با آیت‌ا... مکارم شیرازی / اسفند ۸۸

دنیای اقتصاد- مرجان توحیدی: راضی‌کردن مراجع شاید این روزها به یکی از دغدغه‌های رییس‌جمهور تبدیل شده باشد، آن هم پس از انتقادهایی که مراجع قم داشتند و فصل مشترک همه‌شان وضعیت معیشتی مردم و گرانی بود. احتمالا به همین خاطر است که حجت الاسلام میرتاج الدینی که به تازگی هم حکم «مسوول امور روحانیت رییس‌جمهوری» را از محمود احمدی‌نژاد گرفته، قرار است به همراه تیم اقتصادی دولت در آینده‌ای نزدیک راهی بیوت مراجع شود، تا شاید اندکی از حجم انتقادات آنها را که در روزهای گذشته اوج گرفته، بکاهد.

همین هفته گذشته بود که رییس تازه نفس مجلس نهم یعنی علی لاریجانی که البته نماینده قم نیز هست به حوزه انتخابیه خود سفر کرد. سفری که دستاورد آن رساندن صدای اعتراض مراجع از وضعیت اقتصادی مردم و گرانی و تورم به پایتخت بود. لاریجانی دیدارهای مفصلی با مراجع تقلید داشت. دیدارهایی پر از گلایه و نارضایتی از وضعیت تورم موجود و گرانی. آیات عظام صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، جوادی آملی، شبیری زنجانی، موسوی اردبیلی و سبحانی در این دیدارها از گرانی و افزایش بی‌رویه قیمت کالاهای اساسی انتقاد کردند و خواستار همکاری دولت و مجلس برای حل این مشکل شدند. لاریجانی هم البته در پاسخ به انتقاد مراجع نسبت به گرانی با کنایه گفته بود که «اگر تدبیر شود اصلا، نباید در هیچ بخشی گرانی باشد.»

جرقه اعتراض مراجع را اما آیت الله جوادی آملی زده بود؛ او در سخنانی از وجود فقر و بیکاری در جامعه انتقاد کرده بود و گفته بود که «ضعف مدیریت یعنی همین؛ امکانات فراوان، درگیری زیاد و عده‌ای هم بیکار و فقیر؛ نتیجه این است که روزی تازیانه این کار را خواهیم خورد.» آیت‌الله صافی گلپایگانی هم با انتقاد از افزایش گرانی اقلام اساسی مورد نیاز مردم، از مسوولان خواسته بود «برای رضای خدا به داد مردم برسند.»

از این رو به نظر می‌رسد که تورم در حقیقت پاشنه آشیل رابطه نه چندان مستحکم دولت و مراجع است و هر گاه که وضعیت تورم از حد تحمل مردم خارج می‌شود، صدای انتقاد مراجع هم بلند می‌شود. چنانکه این موضوع به مهم‌ترین محور دیدارهای رییس مجلس و مراجع تبدیل شده بود. اما با گذشت کمتر از یک هفته از دیدارهای لاریجانی و مراجع، احمدی‌نژاد در حکمی میرتاج الدینی را مسوول امور روحانیت در دولت قرار داد و با گذشت چند روز از ابلاغ این حکم نیز، از تصمیم برای اعزام این روحانی دولت به همراه تیم اقتصادی به قم خبر می‌رسد، تا اوضاع اقتصادی این بار از نگاه دولتی‌ها به مراجع گزارش شود. نگاهی که چندان قائل به تورم فزاینده و آزاردهنده نیست. چه احمدی‌نژاد به تازگی در گفت‌و‌گو با یک روزنامه آلمانی درباره گرانی کالاهای اساسی گفته بود که «موضوع مهم قدرت خرید مردم است نه سطح قیمت‌ها؛ تمامی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که قدرت خرید و سطح رفاه مردم در حال افزایش است.» ظاهرا برهمین اساس است که حجت الاسلام میرتاج الدینی در کسوت یک روحانی پیشاپیش تیم اقتصادی دولت قرار می‌گیرد. روز گذشته پس از پایان نشست هیات دولت، میرتاج الدینی که معاون رییس‌جمهور در اجرای قانون اساسی نیز هست خبر داد که تیم اقتصادی دولت به زودی به منظور ارائه گزارشی از عملکرد اقتصادی خود، با مراجع عظام دیدار می‌کند. به گزارش ایرنا، وی ادامه داد: قرار است در دیدار با مراجع عظام، گزارشی از موضوعات مختلف اقتصادی همچون هدفمندی یارانه‌ها و راهکارهای دولت برای کنترل تورم را به اطلاع آنان برسانیم.

مسوول امور روحانیت ریاست‌جمهوری همچنین تاکید کرد: ما این رابطه را به طور مستمر و ثابت تعریف خواهیم کرد تا دیدگاه‌های دولت را به اطلاع آنها برسانیم. میرتاج‌الدینی ارتباط دولت و روحانیت را لازم، ضروری و راهبردی دانست و گفت: در مسوولیت جدیدی که به عهده بنده گذاشته شده است، تلاش خواهم کرد این رابطه تقویت شود تا از دیدگاه‌ها و نظرات علمای عظام و مراجع عالی‌قدر، بیشترین بهره‌مندی را داشته باشیم.

روابط پرحاشیه دولت با مراجع

روی دیگر این سفر البته ناظر به تقویت رابطه دولت و مراجع هم هست. چه میرتاج الدینی صراحتا از این نکته سخن گفته و اعلام می‌کند که دولت بنا دارد تا رابطه مستمر و ثابتی را با مراجع ایجاد کند؛ با هدف اطلاع‌رسانی دیدگاه‌های دولت. رابطه دولت احمدی‌نژاد و مراجع دست‌کم در دولت دهم، رابطه مستمری نبوده است. به استثنای سفرهای استانی رییس‌جمهور به قم که در آنها از دیدار با مراجع صرف نظر می‌شود، رییس‌جمهور طی این دولت، تنها یک بار آن هم در روزهای پایانی اسفند ماه ۸۸ صرفا به قصد دیدار با مراجع به قم سفر کرد. سفری که البته مقصدی مشخص داشت و رییس‌جمهور تنها با آیات عظام مکارم شیرازی، نوری همدانی و سبحانی دیدار کرد و در جمع اعضای شورای مرکزی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز حضور یافت و در ادامه هم با رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) دیدار و گفت‌و‌گو کرد. این همه آن دیدارها بود و در این میان به گفته برخی اعضای جامعه مدرسین بعضی مراجع هم به خاطر آنچه آن را اختلاف سلیقه با دولت نام گذاشتند با رییس‌جمهور دیدار نکردند. هرچند حجت‌الاسلام محمود رجبی از اعضای جامعه مدرسین در این باره گفته بود که در زمان سفر رییس‌جمهور برخی از مراجع در شهر حضور نداشتند. او همچنین گفته بود که «من تصورم بر این است که در آینده در سفرهای دیگر رییس‌جمهور به قم، دیدار‌هایی صورت گیرد.» آیت الله عبداللهی دیگر عضو ارشد جامعه مدرسین، اما با اشاره به سفر رییس‌جمهور به قم گفته بود که «در سفر احمدی‌نژاد به قم ممکن است بعضی از مراجع صلاح نمی‌دیدند که دیداری داشته باشند؛ چرا که سلیقه‌ها مختلف است.»

از گرانی‌ها که بگذریم مقوله برخورد دولت با موضوع بدحجابی، مباحث فرهنگی و البته طرح موضوع حضور زنان در ورزشگاه‌ها در اوان دولت نهم، موضوعاتی بوده است که بین دولت و مراجع تا حدی فاصله ایجاد کرده است. این فاصله در دولت دهم به نوعی تکرار شد و پس از آن سفر که البته در آن طرح توسعه غربی حرم مطهر حضرت معصومه (س) و چند طرح عمرانی دیگر افتتاح شد، سفر دیگری با نیت حضور در بیوت مراجع از سوی احمدی‌نژاد صورت نگرفته است. اینک اما با قرار گرفتن در آخرین سال عمر دولت دهم، علاوه بر آنکه بخشی با عنوان امور روحانیت در ریاست‌جمهوری با دستور احمدی‌نژاد شکل می‌گیرد، قرار است تا دیدارهای مستمری هم با مراجع تعریف شود تا شاید این فاصله دو ساله ظرف یک سال مانده به انتخابات پر شود. باید دید برخورد مراجع با این میهمانان دولتی که به نیابت از احمدی‌نژاد به قم می‌روند چگونه خواهد بود؟