مکرون جای ترامپ را پر کرده است؟
توطئه ضد ایرانی در کاخ الیزه
مکرون روز پنج‌شنبه و بعد از میزبانی از نخستوزیر اسرائیل در کاخ ریاست جمهوری در بیانیه‌‌‌ای ایران را تهدید کرد که توسعه «پرشتاب» برنامه هستهای این کشور، قطعا برای ایران عواقب جدی در پی خواهد داشت.به گزارش «انتخاب»، اسرائیل مدت‌‌‌هاست ایران را متهم می‌کند که به دنبال دستیابی به سلاح هستهای است.رئیس‌جمهوری فرانسه همچنین گفت: «حمایت ایران از تجاوز روسیه به اوکراین، ایران را در معرض تحریم‌‌‌ها و انزوای فزاینده قرار می‌دهد.»
همچنین به گزارش خبرگزاری فارس، کاخ الیزه در بیانیه‌‌‌ای اعلام کرده مکرون و نتانیاهو از آنچه «فعالیتهای بی‌‌‌ثبات‌‌‌کننده ایران در سراسر منطقه» خوانده شده نیز ابراز نگرانی کردند. نتانیاهو نیز بعد از این سفر در سخنانی مدعی شد که اکنون وقت آن است که سپاه در لیست تروریستی اتحادیه اروپا قرار گیرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از الجزیره، نخستوزیر رژیم صهیونیستی درباره دیدارش با مکرون نیز گفت با رئیس‌‌‌جمهور فرانسه درباره راه‌‌‌های مقابله با تهدیدهای هستهای ایران رایزنی کردم. وی افزود: «در این دیدار بر لزوم وضع تحریمهای گسترده علیه ایران تاکید کردم.»
لابی فرانسه در ریاض و ابوظبی
همزمان با سفر نتانیاهو به فرانسه، کاترین کولونا، وزیر خارجه این کشور به عربستان و امارات سفر کرد. کولونا روز جمعه در دیدار با همتای اماراتی خود درباره مساله ایران و جنگ اوکراین رایزنی کرده است. پیش از امارات نیز وی سفری به عربستان داشت و در مصاحبه با الشرق الاوسط ادعا کرد که «ما در رابطه با برجام با بن‌‌‌بست مواجه هستیم.» به گزارش «ایسنا»، وزیر امور خارجه فرانسه با مطرح کردن این ادعا، ایران را مقصر این وضعیت دانست. به گزارش «ایسنا»، کولونا در ادامه با بیان اینکه «متاسفانه منابع نگرانی ما به موضوع هستهای محدود نمی‌شود» ادعا کرد: ایران منطقه را تهدید می‌کند و به دنبال بی‌‌‌ثبات کردن آن است. ایران مستقیما در کشورهای همسایه از طریق واسطه‌‌‌هایی که منافعش را دنبال می‌کنند، فعالیت می‌کند و این فعالیتهای بی‌‌‌ثبات‌‌‌کننده در حال افزایش است. کولونا در عین حال مدعی شد که ایران از موشک و پهپادهای خود در عراق استفاده می‌کند و همچنین به روسیه پهپاد می‌فرستد بنابراین، ایران کانون بزرگی از بی‌‌‌ثباتی را ایجاد کرده و حفظ می‌کند. این مقام فرانسوی افزود: «تکرار می‌‌‌کنم که مصمم به مقابله با ایران هستیم و از نزدیک با شرکای بین‌المللی و منطقه‌‌‌ای خود در ارتباط هستیم تا با تمرکز بر انتقال پهپادها و موشک‌‌‌ها که مغایر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است به این وضعیت رسیدگی کنیم.»
هشدار تهران
اظهارات و ادعاهای مقامات فرانسوی واکنش تهران را به دنبال داشت و ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه در این خصوص گفت: «جا دارد طرف فرانسوی به‌‌‌جای ابراز نگرانی‌های تصنعی از فعالیتهای صلح‌‌‌آمیز هستهای ایران که کاملا تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، جهان را از نحوه دستیابی تروریسم دولتی صهیونیستی به سلاح هستهای آگاه کند.» به گزارش «ایسنا»، کنعانی به مقامات فرانسه توصیه کرد که با اصلاح رویکرد ناصواب جاری و بازگشت به اصل احترام متقابل، روابط دوجانبه را بیش از این متحمل خسارت نکنند.
سه محور تنش
با توجه به محور صحبت‌‌‌ها و دیدارهای مقامات فرانسوی در چند ماه اخیر می‌توان گفت که مناسبات تهران و پاریس از سه جنبه تحت‌تاثیر قرار گرفته است؛ نخست برنامه هستهای ایران که فرانسه رویکرد بسیار تندی را در قبال آن در دستورکار قرار داده است، دوم از جنبه مسائل داخلی و حقوق بشری و سوم هم از حیث نقش منطقه‌‌‌ای ایران. در حوزه هستهای، مکرون چند ماه پیش گفته بود که با این پلتفرم نمی‌توان مذاکرات هستهای را جلو برد و نیاز به یک طرح جایگزین داریم. در حوزه حقوق بشر نیز مهم‌ترین وجه حمایت فرانسه از قرار گرفتن سپاه در لیست تروریستی است که در سفر نتانیاهو به فرانسه این موضوع بار دیگر مطرح شد.
در خصوص نقش منطقه‌‌‌ای ایران اخیرا شاهد اقدام غیرمنتظره از سوی فرانسه بودیم یعنی تلاش مستقیم این کشور برای توقیف کشتی‌‌‌ای که ادعا می‌کنند حاوی محموله‌‌‌ای از سوی ایران برای انصارالله یمن بوده است. البته این ادعای فرانسه با واکنش سخنگوی وزارت خارجه مواجه شد و ناصر کنعانی با مردود شمردن انتشار خبر کشف سلاح ارسالی ایرانی به یمن توسط نیروهای ویژه نظامی فرانسه از سوی برخی محافل خبری، این گونه اتهامات را با انگیزه‌های سیاسی و آدرس غلط به افکار عمومی جهان عنوان کرد.البته تغییر روابط ایران و فرانسه در نقش کارگزاری نیز شاهد تحولاتی بوده است.
درواقع امانوئل مکرون، رئیس‌‌‌جمهور فرانسه که زمانی می‌‌‌خواست برجام را نجات دهد، پیگیری سازوکار اینستکس را به دست گرفته بود یا در سفر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری وقت ایران، برای شرکت در هفتادودومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، به عنوان میانجی‌گر برای دیدار مستقیم بین رئیس‌‌‌جمهور وقت ایران و آمریکا یعنی دونالد ترامپ وارد عمل شده بود، امروز به کلی تغییر رویکرد داده و تبدیل به یکی از سیاستمداران مخالف ایران در غرب شده است. امروز در بین سیاستمداران غربی علاوه بر جاستین ترودو، نخستوزیر کانادا و وزیر خارجه آلمان که رویکرد کاملا خصمانه و ضدایرانی دارند، مکرون دیگر سیاستمداری است که در این جبهه جای می‌گیرد.
مکرون به‌دنبال چیست؟
اما چه اتفاقی افتاده که روابط به این سطح از تنش رسیده و مکرون تا به این حد در قبال ایران تغییر موضع داده است.مرتضی مکی، کارشناس مسائل اروپا در پاسخ به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «اگر مواضع رئیس‌‌‌جمهور فرانسه را در کنار مواضع مقامات آمریکایی در دیدار بنیامین نتانیاهو قرار دهیم، نشان‌دهنده اجماع میان آمریکا و اروپا به‌ویژه پاریس در حمایت از مواضع ایران ستیزانه نخستوزیر اسرائیل است.»وی افزود: «درواقع فرانسه نیز همچون آلمان از موضع متعادل در قبال ایران فاصله زیادی گرفته و تلاش می‌کند که در کنار تشدید تحریمهای اقتصادی، فشارهای سیاسی را نیز علیه ایران افزایش دهد.»
مکی درباره استقبال مقامات اروپایی و آمریکایی از مواضع ضدبرجامی نتانیاهو برخلاف سال ۲۰۱۵ گفت: «این مساله بیانگر آن است که ما با یک تغییر فضا در مذاکرات احیای برجام برخلاف روند این مذاکرات تا ۴ ماه پیش مواجه هستیم. در عین حال نشان‌دهنده آن است که مخالفان سرسخت برجام در تلاش هستند با رایزنی‌‌‌های سیاسی و ایران‌‌‌ستیزانه در سطح اروپا و آمریکا راه هرگونه احیای مذاکرات توافق هستهای را سد کنند.»
به گفته این کارشناس، در این فضا که فرانسه نیز در زمره مخالفان جدی ایران و احیای برجام قرار گرفته اگر تهران نتواند ابتکارعمل جدی را در روند مذاکرات احیای برجام انجام بدهد؛ با توجه به همسویی و همراهی اروپا و آمریکا با موارد ایران ستیزانه نتانیاهو، مرگ برجام تقریبا قطعی است و مذاکرات غرب با ایران وارد مرحله جدیدی خواهد شد که قطعا دستاوردهای سیاسی و امنیتی برجام را نخواهد داشت.
کارشناس مسائل اروپا با اشاره به اینکه مواضع فرانسه تقریبا امروز با مواضع دیگر همتایان غربی‌‌‌اش همسان است، توضیح داد: «این مواضع، نشان‌دهنده ورود متغیرهای جدیدی در روند مذاکرات احیای برجام است که عبارت هستند از ناآرامی‌ها در ایران و همکاری‌‌‌های نظامی ایران با روسیه که فرانسوی‌‌‌ها را نیز مانند دیگر هم‌پیمانان اروپایی‌‌‌اش بر آن داشته تا از فضای موجود علیه ایران حداکثر بهره‌‌‌برداری سیاسی و تبلیغاتی را داشته باشند؛ آن هم با هدف اینکه بتوانند در چارچوب سیاست خاورمیانه‌‌‌ای خود فشار به ایران را بیشتر کنند.»وی در نهایت گفت: «مذاکرات و توافق‌‌‌های راهبردی که فرانسوی‌‌‌ها با عراق و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس داشته‌‌‌اند، نشان می‌دهد که فرانسه برخلاف سیاست‌‌‌های دهه گذشته در قبال ایران که تلاش می‌‌‌کرد تهران نیز در روند تحولات منطقه خاورمیانه به بازی گرفته شود، بر آن است که ایران را در انزوای سیاسی قرار دهد.»
