محمود اسلامیان

خداوند متعال ودیعه‌ای در نهاد بشر به وجود آورده و آن حس تکامل‌جویی است. همه انسان‌ها با هر رنگ و نژاد و مذهبی به دنبال تعالی هستند. همه تلاش می‌کنند بهتر زندگی کنند. ممکن است در هدف‌گذاری‌ها مغایرت باشد لیکن در اصل این احساس یگانگی وجود دارد. برای همه ما ایرانیان بارها و به کرات این سوال مطرح شده است که چرا به‌رغم در اختیار داشتن منابع عظیم خدادادی، هنوز با جایگاهی که شان ملت ایران است فاصله داریم. این چرایی را در یک اصل مهم جست‌وجو کنیم. رقابت ریشه پیشرفت عموم اقتصادهای موفق جهانی است. رقابت یعنی تلاش مستمر برای بهتر شدن، بهره‌وری بالاتر، اثربخشی بالاتر و بهبود مستمر برای دستیابی به اهداف اقتصادی است.

اگر رقابت نبود امروز محال بود انسانی بتواند ۱۰۰متر را در ۱۰ثانیه بدود. به زبان گفتنش آسان‌تر است. ولی تصور واقعی آن هم مشکل است. یعنی در هر ثانیه ۱۰متر به پیش رود. اصلا اگر رقابت نبود شاید هنوز در غارها زندگی می‌کردیم و حداکثر تلاشمان استفاده از طبیعت به صورت خام بود.

تعالی حس در انسان ودیعه ای است و این ودیعه الهی به او انگیزه می‌دهد تا بهتر شود.

نخست‌وزیر هند آقای مان‌موهان سینگ که معمار بزرگ تحولات اقتصادی هند در دهه گذشته است در پاسخ پرسشی در باب علل کلیدی اوج‌گیری قدرتمندانه هند می‌گوید: «ما دخالت دولت در امور مردم به‌خصوص سرمایه‌گذاری‌ها را از میان برداشتیم. ما رقابت داخلی و خارجی و کلا بحث رقابت را در میان مردم آوردیم و تلاش نمودیم محیط مناسبی برای کسب و کار ایجاد نماییم».

نگاهی به صنعت داخلی کشور نشان می‌دهد به میزانی که یک صنعت از رقابت دوری جسته و با استفاده از تعرفه‌های بالا امید به بقا داشته است، شرایط ناگوارتری دارد. این شرایط هم به رضایت مشتری و هم به شاخص‌های اقتصادی آن شرکت معطوف می‌شود. برعکس تولیداتی که خواسته یا ناخواسته درگیر فضای رقابتی در داخل و خارج شده‌اند در شرایط مطلوب‌تری به سر می‌برند. مقایسه صنایع خودروسازی کشور با صنایع فلزی یا لوازم خانگی و موادغذایی می‌تواند مقایسه خوبی باشد. توجه به صادرات کشور نیز نشان می‌دهد واحدها با تعرفه پایین‌تر، حضور به مراتب بهتری در عرصه صادرات جهانی دارند. علاوه بر آن تولیدات این واحدها با قیمت های بهتری نسبت به سایر واحدها در اختیار مردم قرار می‌گیرد.

جالب اینجا است که تعرفه بالا که به معنی تزریق پول و درآمد بیشتر به اینگونه رشته‌ها است، باعث بهبود کیفیت نشده و حتی باعث توسعه‌ها و هزینه‌های سنگین غیرضروری شده است. مقایسه کارخانه ایران‌خودرو و سایپا نشان می‌دهد در سایپا این پول اضافی صرف توسعه‌های صنعتی شده و درنتیجه به ارتقای کیفیت کمک نموده است.

برنده رقابت تولید گران در داخل و خارج بیشتر جامعه مصرف‌کنندگان هستند. البته حضور در رقابت جهانی در شعار آسان است. لیکن نیاز به یک بستر و بسته جامع حمایتی دارد. مهم این است که ما این اصل بزرگ و زیربنایی اقتصادی را بپذیریم و در مقابل آن مقاومت نداشته باشیم، زیرا به‌رغم شلاقی که این فرآیند به یک جریان تولیدی می‌زند، لیکن آن را چابک‌تر و شاداب‌تر می‌نماید. تعرفه بالا جز نارضایتی مردم و تنبلی یک جریان تولیدی نتیجه‌ای به همراه ندارد. برخورد با مساله رقابت صنعتی که به صورت مشخص در حمایت تعرفه ای شکل می‌یابد در دوره جدید وزارت صنایع روند منطقی و خوبی را دنبال می‌کند. امید است این فرآیند به صورت فراگیر اعمال گردد و واحدهای صنعتی طی یک دوره برنامه‌ریزی شده، بتوانند با کاهش تعرفه‌ها، خود را به استانداردهای جهانی نزدیک و رضایت مردم را حاصل نمایند.