در استان تهران، متوسط هزینه خانوارهای شهری حدود دو برابر سیستانی‌ها و بلوچستانی‌ها است
دنیای اقتصاد ـ گزارش مرکز آمار از جزئیات درآمد و هزینه خانوارهای شهری و روستایی کشور در سال ۹۰ حاکی از آن است که طی سال گذشته، درآمد و هزینه خانواده‌های روستایی به مراتب بیش از خانواده‌های شهری افزایش یافته است.

در حالی که هزینه کل خانوارهای روستایی در سال 90 نسبت به 89 با رشدی 63/22 درصدی همراه بود، خانوارهای شهری تنها رشدی 75/16درصدی را در هزینه‌های خود تجربه کرده‌اند. در بخش درآمدها نیز همین شرایط صدق می‌کند؛ براین اساس در برابر افزایش 36/34درصدی درآمد کل خانوارهای روستایی در سال گذشته، درآمد خانوارهای شهری با 75/22درصد افزایش همراه شد. جالب آنکه نرخ تورم سال گذشته بر اساس گزارش بانک مرکزی 5/21درصد بوده است و با این حساب می‌توان نتیجه گرفت که مرکز آمار ایران معتقد است: درآمد خانوارهای شهری و روستایی در سال گذشته بیش از نرخ متوسط تورم افزایش داشته است.
دیگر نکته قابل توجه در این گزارش، فاصله زیاد میان استان‌های کشور در زمینه متوسط درآمد و هزینه است.
افزایش 63/22درصدی هزینه خانوارهای روستایی
گزارش مرکز آمار در بخش هزینه‌ها، حاکی از آن است که هزینه خانوارهای روستایی در سال گذشته به مراتب بیشتر از خانوارهای شهری افزایش یافته است. در سال ۱۳۹۰، متوسط کل هزینه خالص سالانه یک خانوار روستایی هشت میلیون و ۳۹۷ هزار تومان بوده که این میزان نسبت به سال ۸۹ حدود ۶۳/۲۲درصد افزایش یافته است. در این میان، چیزی نزدیک به سه میلیون و ۲۹۴ هزار تومان از کل هزینه‌ خانوارهای روستایی متعلق به هزینه‌های خوراکی و دخانی و بالغ بر پنج میلیون و ۱۰۳ هزار تومان آن نیز مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. این گزارش نشان می‌دهد که هزینه‌های خوراکی و دخانی خانوارهای روستایی نسبت به سال ۸۹ حدود ۰۳/۲۶درصد و هزینه‌های غیرخوراکی آنها نسبت به یک سال قبل ۵۳/۲۹درصد افزایش یافته است. ‌سهم هزینه خوراکی و دخانی و غیرخوراکی خانوارهای روستایی از کل هزینه‌هایشان به ترتیب ۲/۳۹درصد و ۸/۶۰ درصد بوده است.
اما در بخش هزینه خانوارهای شهری، شاهد افزایش 75/16درصدی هزینه کل خانوارهای شهری در سال گذشته هستیم، برمبنای این امر هزینه کل متوسط یک خانواده شهری بالغ بر 13 میلیون و 271 هزار تومان بوده است. براین اساس سه میلیون و 275 هزار تومان مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی بوده که نسبت به سال 89 بیش از 21/25درصد افزایش یافته است. علاوه بر این هزینه‌های غیرخوراکی خانوارهای شهری نیز در سال 90 نسبت به سال پیش از آن با رشد 22/14درصدی به 9 میلیون و 996 هزار تومان رسید. سهم هزینه خوراکی و دخانی و همچنین غیرخوراکی از کل هزینه خانوارهای شهری به ترتیب 68/24 و 32/75 درصد بوده است.
درآمد خانوارهای شهری کمتر از روستایی‌ها افزایش یافت
اما در بخش درآمدهای خانوارهای ایرانی نیز گزارش مرکز آمار بیانگر افزایش درآمدهای خانوارهای روستایی نسبت به شهری است. متوسط درآمد سالانه خانوارهای روستایی در سال گذشته با رشد 36/34درصدی نسبت به سال 89 به رقم هفت میلیون و 972 هزار تومان رسید. در این سال، درآمد از مشاغل مزد و حقوق بگیری این خانوارها حدود دو میلیون و 139 هزار تومان، درآمد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی برابر با دو میلیون و 211 هزار تومان و درآمد متفرقه آنها نیز بالغ بر سه میلیون و 621 هزار تومان بوده است. براین اساس درآمد متفرقه خانوارهای روستایی در سال 90 نسبت به سال 89 بیش از 99/83 درصد، سهم درآمد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی 94/8درصد و درآمد از مشاغل مزد و حقوق‌بگیری نزدیک به 56/10 درصد افزایش داشته است.
اما در همین مدت خانوارهای شهری رشد ۷۵/۲۲ درصدی را در درآمدهای خود تجربه کرده و متوسط درآمد سالانه آنها به حدود ۱۳ میلیون و ۳۰ هزار تومان رسید. از این میان، حدود سه میلیون و ۸۲۹ هزار تومان از درآمد کل آنها مربوط به مشاغل مزد و حقوق‌بگیری بوده که نسبت به سال ۸۹ حدود ۴۰/۹ درصد افزایش داشته است.
سهم درآمد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی خانوارهای شهری در سال 90 نیز با 24/7 درصد رشد نسبت به سال پیش از آن به بیش از دو میلیون تومان رسید. متوسط درآمد متفرقه خانوارهای شهری نیز در سال گذشته برابر با هفت میلیون و 193 هزار تومان بوده که این میزان نسبت به سال پیش از آن 19/37درصد رشد داشت.
خانوارهای ایرانی بیش از درآمد خود هزینه کردند
نگاهی به گزارش مرکز آمار از جزئیات هزینه و درآمد خانوارهای کشور مبین آن است که در سال گذشته خانوارهای شهری و روستایی بیش از درآمد خود هزینه کرده‌اند. برمبنای این امر خانوارهای روستایی چیزی در حدود 497 هزار تومان و خانوارهای شهری نیز حدود 241 هزارتومان، بیش از درآمد سالانه خود هزینه کرده‌اند.
تهران در راس هزینه‌ها و درآمدهای شهری
مرکز آمار در گزارش خود به ارزیابی درآمد و هزینه خانوارهای شهری و روستایی در سال گذشته نیز پرداخته است. طبق این گزارش؛ بیشترین درآمد در مناطق شهری مربوط به استان تهران و پس از آن به ترتیب متعلق به فارس، کهکیلویه و بویراحمد، هرمزگان و استان خوزستان است. کمترین درآمد در مناطق شهری نیز به ترتیب متعلق به آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، زنجان و کرمان است.
اما در بخش هزینه‌ها شرایط به گونه‌ای دیگر است. برمبنای این امر بیشترین هزینه‌های مناطق شهری نیز مربوط به استان‌های تهران، ایلام، چهارمحال و بختیاری، فارس و لرستان بوده، ضمن اینکه کمترین هزینه‌های خانوارهای شهری نیز به ترتیب متعلق به سیستان و بلوچستان، یزد، کرمان، خراسان جنوبی و رضوی است.
در بخش خانوارهای روستایی نیز بیشترین درآمدها به ترتیب مربوط به مازندران، اردبیل، قزوین، بوشهر و تهران بوده است. خانوارهای روستایی استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، خراسان شمالی و سمنان کمترین درآمدهای سالانه را به خود اختصاص داده‌اند.
در خصوص هزینه‌ها نیز بیشترین ارقام مربوط به ایلام، آذربایجان غربی، اردبیل، فارس و زنجان بوده است. خانوارهای روستایی سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، خراسان رضوی و سمنان نیز کمترین هزینه‌ها را در طول سال ۹۰ داشته‌اند.
فاصله بیشترین و کمترین درآمد و هزینه خانوارهای ایرانی
نگاهی به آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار، نشان می‌دهد که فاصله بیشترین و کمترین هزینه‌ خانوارهای شهری برابر با هشت میلیون و ۳۴۸ هزار و ۹۶۲ تومان است. براین اساس هزینه خانوارهای تهرانی که بیشترین هزینه را داشته‌اند، چیزی در حدود دو برابر خانوارهای سیستان و بلوچستانی است که کمترین هزینه را در سال گذشته داشته‌اند.
استان تهران در حوزه درآمد خانوارهای شهری نیز در میان دیگر استان‌ها رتبه اول را کسب کرده است. براین اساس درآمد خانوارهای تهرانی 70 درصد بیشتر از درآمد خانوارهای استان آذربایجان شرقی (صاحبان کمترین درآمدها) است که رقمی در حدود شش میلیون و 831 هزار و 460 تومان می‌شود.
در بخش روستایی نیز، هزینه‌های خانوارهای استان ایلام که بیشترین هزینه‌ها را دارند، چیزی نزدیک به هفت میلیون و ۵۷۶ هزار و ۸۵۹ تومان بیشتر از هزینه خانوارهای روستایی سیستان و بلوچستان (صاحبان کمترین هزینه سالانه) در خلال یک سال است. به عبارتی هزینه خانوارهای ایلامی ۶/۲ برابر خانوارهای استان سیستان و بلوچستان است.
در بخش درآمد خانوارهای روستایی نیز خانوارهای مازندرانی با بیشترین درآمد سالانه، 2/2 برابر خانوارهای استان سیستان و بلوچستان درآمد دارند. فاصله درآمدی میان بیشترین و کمترین درآمد خانوارهای روستایی، چیزی در حدود شش میلیون و 192 هزار و 34 تومان است.
اغلب خانوارهای ایرانی از محل سکونت ملکی برخوردارند
مرکز آمار در این گزارش به بررسی نوع محل سکونت خانوارها نیز پرداخته است. این گزارش بیانگر آن است که 9/85 درصد از محل سکونت خانوارهای روستایی ملکی، 2/5 درصد اجاری و رهنی و 9/8 درصد نیز شامل سایر سکونتگاه‌ها (همچون در برابر خدمت، رایگان و ...) است.
اما این وضعیت برای خانوارهای شهری به این گونه است که: حدود ۳۹/۶۷درصد از خانوارهای شهری مالک محل سکونت خود بوده و ۰۱/۲۳درصد اجاری و رهنی و ۵۹/۹ درصد نیز از سایر سکونتگاه‌ها برخوردار هستند.
بخش دیگری از گزارش مرکز آمار، به بررسی وضع تسهیلات محل سکونت و لوازم زندگی خانوارهای ایرانی اختصاص دارد. نتایج آمارگیری خانوارها در مناطق روستایی نشان می‌دهد که در سال مذکور، حدود 93 درصد این خانواده‌ها از آب لوله کشی، 6/99درصد از برق، 7/44 درصد از گاز لوله‌کشی، 6/81 درصد از حمام (گرم)، 67 درصد از تلفن ثابت، 78 درصد از تلفن همراه و 5/3 درصد از اینترنت برخوردار هستند.
همچنین طبق آمار سال گذشته، ۷/۱۹ درصد از خانوارهای آمارگیری شده روستایی اتومبیل شخصی، ۸/۹۳ درصد تلویزیون رنگی، ۱/۹۵ درصد اجاق گاز، ۳/۴۱ درصد ماشین لباسشویی، ۳/۱۱ درصد رایانه و ۸/۴۷ درصد نیز ویدئو در اختیار داشته‌اند.
این گزارش در بررسی تسهیلات محل سکونت و لوازم زندگی نقاط شهری نیز عنوان می‌کند: در سال 90 حدود 8/99 درصد خانوارها از آب لوله‌کشی، 100 درصد از برق، 92 درصد از گاز لوله‌کشی، 98 درصد از حمام گرم، 87 درصد از تلفن ثابت، 90 درصد از تلفن همراه و 17 درصد از اینترنت استفاده کرده‌اند.
علاوه بر این؛ ۴۰ درصد خانوارهای شهری دارای اتومبیل شخصی، ۹۸ درصد تلویزیون رنگی، ۹۹ درصد اجاق گاز، ۷۹ درصد ماشین لباسشویی، ۳۸ درصد رایانه و ۶۳ درصد ویدئو هستند.