آسیا در سال ۲۰۰۷
سال ۲۰۰۷ با فراز و نشیب‌هاى بسیار به پایان رسید، هر چند که پرونده شمار زیادى از ناملایماتى که جهان در این سال تجربه کرد، همچنان باز است تا بقاى درگیرى و خشونت را در سال ۲۰۰۸ تضمین کند.
بخش نخست
سال ۲۰۰۷ با فراز و نشیب‌هاى بسیار به پایان رسید، هر چند که پرونده شمار زیادى از ناملایماتى که جهان در این سال تجربه کرد، همچنان باز است تا بقاى درگیرى و خشونت را در سال ۲۰۰۸ تضمین کند. شاید بارزترین ویژگى سال ۲۰۰۷ این بود که با توجه به اهمیت رویدادهاى آن و گستردگى وقایع آن چه از حیث محیط جغرافیایى و چه از حیث بعد زمانى که پیدا کردند، تقریبا تمام ۶میلیارد جمعیت کره‌زمین که سال ۲۰۰۷ را از سر گذرانده‌اند، بخشى از تاریخ را سپری کرده‌اند.
پاکستان
پاکستان شاید نه فقط در آسیا که در تمام جهان کشورى بود که بیش از سایر کشورها نامش تیترهاى اول مطبوعات و رسانه‌هاى جهان را در سال ۲۰۰۷ اشغال کرد.
رویدادهای این کشور از اواسط ماه مارس، یعنی زمانی که پرویز مشرف، رییس جمهوری سعی کرد قاضی افتخار محمد چودهری، رییس دیوان عالی این کشور را از کار برکنار کند، به تیتر اول مطبوعات جهان راه یافته و از آن پس تقریبا تا پایان سال همیشه در چنین جایگاهی در پوشش خبری رویدادهای جهان قرار داشتند.
پس از آن که مشرف کوشید رییس دیوان عالی را از کار برکنار کند، کشور شاهد خونبارترین درگیری‌ها از دهه۱۹۹۰ تا کنون بود که بین هواداران مشرف و قاضی چودهری جریان داشت. در اوج این درگیری‌ها قریب ۴۰ نفر در کراچی کشته شدند.
محبوبیت مشرف با این اقدام افول کرد؛ دادگاه عالی که مسوول رسیدگی به این پرونده شده بود به نفع چودهری رای داد؛ نواز شریف که در سال ۱۹۹۹ با کودتای مشرف از نخست وزیری خلع شده بود به پاکستان بازگشت؛ اما نیروهای امنیتی مشرف او را به عربستان بازفرستادند؛ متحدان غربی مشرف به ویژه آمریکا که همچنان او را متحدی ارزشمند در مبارزه با تروریسم می‌دانند، وی را برای تشکیل ائتلافی سکولار با بی‌نظیر بوتو ترغیب کردند؛ بوتو پس از رایزنی‌های پنهانی با مشرف به پاکستان بازگشت؛ اما ترور نافرجام او در بدو ورودش به کراچی جان بیش از ۱۴۵ تن از افرادی را که برای استقبال از او آمده بودند، گرفت و روابط مشرف و بوتو را تیره کرد. مشرف در انتخابات ریاست جمهوری از پارلمانی که چند روزی بیشتر از عمرش نمانده بود رای گرفت و برای پنج سال دیگر خود را در دفتر ریاست جمهوری ابقا کرد؛ اما دادگاه عالی نظر به دو شکوائیه از سوی گروه‌های مخالف مشرف که کاندیداتوری وی را برای انتخابات ریاست جمهوری همزمان با تصدی فرماندهی ارتش مخالف قانون اساسی عنوان کرده بودند، پیروزی وی را به حال تعلیق درآورد؛ رسیدگی قضایی به این پرونده به درازا کشید و صبر مشرف لبریز شد و در نتیجه با اعلام وضعیت فوق‌العاده و تعلیق قانون اساسی قضات دیوان عالی از جمله قاضی چودهری مجددا را از کار برکنار کرد؛ درگیری‌ها در پاکستان بین مردم و نیروهای دولتی بار دیگر به اوج خود رسید؛ مشرف بیش از دو هزار تن از معترضان همراه رهبران سیاسی مخالف و وکلای معترض را روانه بازداشتگاه‌ها کرد؛ بوتو در خانه‌اش بازداشت شد و این تصمیم آخرین امیدها را برای ائتلاف مشرف و بوتو از بین برد. شریف در میانه درگیری‌ها با رایزنی شیوخ آل سعود دوباره به پاکستان بازگشت؛ وضعیت فوق‌العاده بعد از نزدیک به ۴۰ روز و پس از اعتراض گسترده کشورهای مختلف و نهادهای بین‌المللی لغو شد؛ ۸ ژانویه به عنوان تاریخ برگزاری انتخابات عمومی تعیین شد و فعالیت‌های تبلیغاتی در میانه تناقض‌ها و واکنش‌های مختلف آغاز شد. اما واقعه‌ای که شاید بیش از هر رویداد دیگری در سال ۲۰۰۷ تکان‌دهنده بود تنها چند روز مانده به پایان سال، در پاکستان روی داد، این بود که بی‌نظیر بوتو، دختر ذوالفقار علی بوتو ترور شد. این واقعه همچنان که جهان به سال ۲۰۰۸ قدم می‌گذارد در صدر اخبار جهان قرار دارد و پس‌لرزه‌های آن چنان است که نه فقط سال ۲۰۰۸ که شاید سال‌های سال اوضاع سیاسی پاکستان، منطقه جنوب آسیا و کشورهای همجوار و حتی سراسر جهان را تحت تاثیر قرار دهد.
میانمار
میانمار (برمه) در جنوب شرق آسیا در کناره خلیج بنگال کشوری نیست که هر سال و شاید هر دهه فرصت اشغال تیترهای اول رسانه‌های جهان را داشته باشد؛ اما خشونت و بی‌رحمی ژنرال‌هایی که از سال ۱۹۶۲ و در پی کودتای ژنرال نی‌وین بر این کشور حکومت می‌کنند، باعث شد میانمار در سال ۲۰۰۷ بیش از یک ماه در صدر اخبار جهان باشد.
ماجرای میانمار که امسال توجه جهانیان را به خود معطوف کرد در واقع ادامه اشتباهات متعدد حکومت این کشور بود که از اواخر سال ۲۰۰۶ به مرحله جدیدی وارد شده است. میانمار کشوری است که از لحاظ منابع انرژی و به ویژه گاز طبیعی بسیار غنی است، در حالی که مردم این کشور بر اساس آمار سازمان ملل متحد با متوسط درآمد سالانه ۳۰۰دلار جزو ۲۰ کشور فقیر دنیا به شمار می‌روند و تقریبا از هر سه کودک میانماری یک نفر از سوء تغذیه رنج می‌برد.
در چنین شرایطی می‌توان اواخر سال ۲۰۰۶ را آغاز ناآرامی‌های سال ۲۰۰۷ در میانمار دانست؛ یعنی زمانی که مخارج بی‌رویه دولت نظامی در خرید تسلیحات موجب افزایش ۳۰ تا ۴۰درصدی قیمت مایحتاج اولیه زندگی مردم نظیر برنج، تخم‌مرغ، و روغن شد. افزایش فشار اقتصادی بر مردم در حالی که ژنرال‌ها همچنان به ثروت‌اندوزی ادامه می‌دهند در نهایت در ماه سپتامبر با تصمیم جدید دولت درباره قطع یارانه سوخت که باعث افزایش ۱۰۰ درصدی بهای بنزین و چهار تا پنج برابر شدن کرایه وسایل گازسوز حمل‌ونقل عمومی شد، صبر مردم را لبریز کرد.
راهب‌های بودایی که در این کشور بودایی مذهب از احترام خاصی برخوردارند در برگزاری راهپیمایی‌های صلح‌آمیز برای نشان دادن اعتراض مردم به افزایش قیمت‌ها پیش قدم شدند و به این ترتیب بزرگ‌ترین راهپیمایی‌ها علیه دیکتاتوری نظامی میانمار در ۲۰ سال گذشته نام انقلاب زعفرانی را به خود گرفت (به خاطر رنگ لباس راهب‌های بودایی).
چیزی از آغاز راهپیمایی‌ها نگذشته بود که خانه آنگ سان سو چی، مبارز حقوق بشر میانماری و برنده جایزه صلح نوبل ۱۹۹۱ به مقصد راهپیمایان تبدیل شد. وزیر مذهب میانمار نسبت به رعایت «حدود» به راهپیمایان هشدار داد؛ چرا که این فعال حقوق بشر از سال ۱۹۸۹ به دلیل اعتراض به دولت میانمار در بازداشت خانگی به سر می‌برد. با این حال اعتراض‌ها ادامه یافت و در نتیجه آن چند تن از راهبان بودایی خارج از رانگون، پایتخت میانمار، مورد ضرب و شتم نیروهای دولتی قرار گرفتند؛ در مقابل روز بعد از آن (در ماه سپتامبر) شماری از راهب‌های جوان‌تر تعدادی از نیروهای دولتی را به اسارت گرفته و در مقابل آزادی آنها خواستار عذرخواهی دولت بابت شکستن احترام ساحت روحانیون بودایی شدند.
اما پاسخ دولت دندان‌شکن بود؛ درگیری‌ها به اوج خود رسید و بنا به گزارش‌های تایید نشده صدها کشته در رانگون و دیگر شهرهای میانمار باقی گذاشت. البته بر اساس آمار رسمی تعداد کشته شدگان این درگیری‌ها در کل ۱۳ نفر بوده است که یکی از آنها نیز کنجی ناگایی، خبرنگار ژاپنی بوده است؛ اما شواهد سازمان‌های بین‌المللی مانند عفو بین‌الملل حاکی از اغماض بیش از اندازه رانگون در تهیه این آمار است.
در پی این درگیری‌ها بیشتر کشورهای جهان از جمله ایالات متحده ضمن اعتراض به دولت میانمار، تحریم‌های جدیدی علیه حکومت نظامی این کشور وضع کردند. در همین حال فشار جامعه جهانی نیز بر چین به عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری دولت میانمار افزایش پیدا کرد تا جایی که چین در نهایت در یکی از معدود مواردی که در تاریخ این کشور مشاهده شده، برای ایفای نقش در سطح بین‌المللی، به منظور بازگرداندن آرامش به میانمار وارد عرصه شد و با سایر کشورها در این راستا همکاری کرد؛ هر چند که به اعتقاد برخی کارشناسان این همکاری با بی‌میلی و به دلیل فشارهای بین‌المللی بوده است.
هنوز ابعاد فاجعه‌ای که در سال ۲۰۰۷ میانمار را تکان داد به درستی مشخص نیست و هنوز سازمان ملل متحد مشغول بررسی پرونده این رویداد است. ابراهیم قنبری، اولین فرستاده ویژه هیات حقوق بشر سازمان ملل بود که در ماه اکتبر به میانمار سفر کرد و کار او در ماه نوامبر توسط پائولو سرجیو پینیرو پی گرفته شد.
کره شمالی
رویدادهای سال ۲۰۰۷ که کانون تمرکز آنها کره شمالی بودند، به رغم روال معمول، نوید بخش تحولات مطلوبی در این ناحیه از آسیا در سال ۲۰۰۸ هستند. در حقیقت بسیاری از کارشناسان و تحلیل‌گران خوشبین و امیدوار هستند که آن چه در سال ۲۰۰۷ در کره شمالی روی داد، طلیعه پاکسازی شبه‌جزیره کره از تسلیحات هسته‌ای باشد.
فوریه سال ۲۰۰۷، در حالی که مدتی از آغاز سال نگذشته بود، اجلاس شش جانبه که با حضور دو کره، ایالات متحده، روسیه، چین، و ژاپن در پکن برگزار شد، اولین گام موثر را در این زمینه برداشت؛ بر اساس توافقنامه پایانی دور اول این اجلاس، پیونگ‌یانگ متعهد شد در فاز اول همکاری‌ها فعالیت‌های راکتور هسته‌ای یانگ بیون را متوقف کرده و در قبال آن ۵۰هزار تن سوخت سنگین دریافت کند و در مرحله دوم علاوه بر پیاده کردن تاسیسات هسته‌ای رآکتور یانگ‌بیون و سایر تاسیسات هسته‌ای خود و تخریب آنها (به شیوه‌ای که دیگر قابل استفاده نباشند) تمام جزئیات و اطلاعات مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای در گذشته و حال را در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بگذارد و در مقابل از کشورهای حاضر در اجلاس شش جانبه ۹۵۰هزار تن سوخت یا معادل آن کمک‌های اقتصادی دریافت کند. در این توافق ذکر شده است که در آینده در صورت درخواست کره‌شمالی کشورهای مقابل می‌توانند با صلاحدید و تایید جمعی، اجازه تاسیس نیروگاه آب سبک را برای پیونگ‌یانگ صادر کنند. البته اجرای این توافقنامه که با پیش‌شرط پیونگ‌یانگ به آزاد کردن اموال بلوکه شده این کشور در بانکی در ماکائو موکول شده بود، به خاطر تعلل مقامات آمریکایی در بازپس دادن این پول اندکی با تاخیر مواجه شد؛ اما پس از دریافت وجه ۲۰میلیون دلاری که در نهایت از طریق یک بانک روسی به حساب دولتی پیونگ‌یانگ بازگشت، مراحل ذکر شده در این توافقنامه گام به گام پیش رفت و در مقابل کره‌شمالی نه فقط از محموله‌های سوخت بلکه از کمک‌های بشردوستانه کره جنوبی نیز برخوردار شد که با توجه به سیل‌های مداوم سال ۲۰۰۷ به دریافت آنها واقعا نیاز داشت.
از بندهای ذکر شده در توافق شش جانبه تا کنون پیونگ‌یانگ به استثنای انتشار گزارش کامل فعالیت‌های هسته‌ای این کشور در گذشته و حال، سایر بخش‌ها را به طور کامل انجام داده که به اعتقاد طرف‌های مقابل نشان دهنده حسن نیت پیونگ‌یانگ در این دور جدید از همکاری‌ها است. در همین زمینه اخباری مانند سفر ارکستر فلارمونیک نیویورک به پیونگ‌یانگ نیز شنیده می‌شود که نشان‌دهنده خروج تدریجی کره شمالی از انزوای بین‌المللی سابق و باز شدن انجماد روابط سیاسی این کشور با سایر کشورهای جهان است.
پیش‌بینی می‌شود دور آتی اجلاس شش جانبه که ابتدا قرار بود پیش از پایان سال ۲۰۰۷ برگزار شود، به یکی از اولین تیترهای درشت مطبوعات و رسانه‌های جهان در روزهای آغازین سال ۲۰۰۸ تبدیل شود. این جلسه تا زمان تحویل گزارش فعالیت‌های هسته‌ای کره شمالی به تعویق افتاده است و دلیل طولانی شدن زمان تحویل این گزارش به اعتقاد برخی کارشناسان احتمالا تصمیم اولیه پیونگ‌یانگ برای پنهان نگه داشتن برخی جزئیات مربوط به فعالیت غنی‌سازی اورانیوم در این کشور است. به نظر می‌رسد این سیاست پیونگ‌یانگ با نامه‌ای که جورج بوش، رییس جمهوری آمریکا، در ماه دسامبر به طور مستقیم برای کیم جونگ ایل، رهبر کره شمالی، ارسال کرد، تغییر کرده باشد.
منبع: irdiplomacy.ir
ارسال نظر