عمر اسکناس ایران 5 سال، دنیا 12 سال

لیلا اکبرپور

آیا می‌دانید در حالی که سرانه مصرف اسکناس در کشورهای پیشرفته ۱۲ تا ۱۶برگ به ازای هر نفر است، این سرانه در ایران ۱۱۴برگ است و کشورمان از این نظر رکورددار است؟

- آیا می‌دانید بانک مرکزی ایران در سال ۶۰۰میلیون برگ اسکناس فرسوده را نابود کرده و برای جایگزینی آن ۱۷۵میلیارد ریال هزینه می‌کند؟

- آیا می‌دانید هزینه چاپ هر برگ اسکناس ۲۴۱ریال است؟

- و آیا می‌دانید با اینکه کیفیت برگه‌های اسکناس‌های ایرانی براساس استانداردهای بین‌المللی است، اما عمر مفید اسکناس در ایران ۵سال و در سایر کشورهای دنیا ۱۲سال است؟

به نظر شما چرا ثروت ملی خود را اینگونه بی‌محابا نابود می‌کنیم، ‌عوامل این بی‌انضباطی‌ها چیست؟

اسکناس یک سرمایه ملی است که نقش بسزایی در معاملات روزانه ما دارد، سالانه بیش از ۶۰۰میلیون برگ اسکناس از گردونه خارج و بالغ‌بر ۱۷۵میلیارد ریال صرف جمع‌آوری، امحا و چاپ مجدد آن می‌شود که البته این هزینه با پول خود شما پرداخت می‌شود.

میانگین عمر اسکناس در ایران حدود ۵سال است که حدودا معادل نصف عمر آن در کشورهای صنعتی جهان می باشد که تنها با مراقبت صحیح از اسکناس یا بهره‌گیری از ابزارهای جایگزین مانند انواع کارت‌های بانکی می‌توان این بودجه را در جهت توسعه طرح‌ها هزینه کرد.

تعداد اسکناس‌هایی که تا اواخر سال ۸۵ در دست مردم بود، ۶/۷میلیارد برگ اعلام شد که طبق آمار بانک مرکزی سالانه بین ۶۰۰ تا ۷۰۰میلیون برگ اسکناس در کوره‌های آتش سوزانده و از چرخه خارج می‌شوند که البته همانطور که اشاره شد بیش از ۱۷۵میلیارد ریال هزینه چاپ مجدد اسکناس‌های امحا شده می‌شود.

هرچند اسکناس به خاطر رفع نیازهای روزانه دست به دست می‌چرخد، اما همین جابه‌جایی آن را در معرض انواع آسیب‌ها قرار داده و از اسکناس عامل مهمی در جهت شیوع بیماری‌های عفونی و قارچی می‌سازد. اسکناس می‌تواند ۷۰نوع بیماری را به انسان منتقل کند.

در واقع علاوه‌بر مشکل فرسوده شدن اسکناس‌ها، آلودگی و سرایت بیماری‌ها از طریق آن نکته حائز اهمیتی است که افراد باید به آن توجه کرده و از اسکناس به خوبی مراقبت‌کنند و حتی‌الامکان آنها را در کیف‌های چرمی مناسب نگهداری کنند.

در سیستم پولی هر کشوری اسکناس یک کاربرد دارد و آن هم خرید کالاهای موردنیاز توسط مردم است، اما در کشور ما اسکناس‌ها کاربردهای دیگری مانند برگه حساب و کتاب، دفترچه تلفن، خرید روزانه، پوستر تبلیغاتی، یادداشت‌های فوری، شعر و تبریک اعیاد دارد که هر کدام از آنها به فرسودگی و آلودگی هرچه زودتر اسکناس کمک می‌کنند.

نوشتن یادداشت‌ها تا زدن آن و مچاله کردن اسکناس در جیب‌ها موجب کوتاهی عمر آنان خواهد شد و هزینه‌های بانک مرکزی را برای سامان دادن بازار آن افزایش می‌دهد.

اما با نگاهی نو می‌توان هزینه‌ها را کاهش داد و از بروز بیماری‌ها جلوگیری کرد.

همانگونه که برای خرید کالاها به دنبال اجناس جدید هستیم و سعی می‌کنیم مطابق مد روز خرید کنیم، می‌توانیم روش خرید کالاها را هم به روز کنیم، در واقع با استفاده از ابزارهای بانکداری مدرن خریدی نو انجام دهیم.

انواع کارت‌های بانکی توان خرید نقدی و اعتباری را به ما می‌دهد که نگهداری آن در یک جلد کوچک چرمی به راحتی میسر است و تنها کافی است رمز آن را به خاطر بسپاریم تا همیشه خودمان صاحب پولمان باشیم، چراکه همان قدر ریسک نگهداری پول نقد در جیب زیاد است و امکان اینکه کیف پولمان را به سرقت ببرند، ریسک دسترسی به کارت بانکی پایین است و کمتر کسی می‌تواند از طریق اینترنت به حساب ما دسترسی داشته و از حساب برداشت کند.

پس به اسکناس‌ها احترام بگذارید و آنها را در یک کیف چرمی مناسب نگهداری کنید.

این دور از دسترس نیست که هر مغازه، فروشگاه و خلاصه هر مرکز خریدی مجهز به پایانه فروش (Pos) باشد تا خرید مستقیم از طریق آنها میسر باشد.

البته اگر سیستم بانکی کشور بسترسازی‌های مناسب را جهت ارتقای بانکداری الکترونیک انجام دهد!