توسعه گردشگری در آیینه قوانین و مقررات گمرکی
میترا یزدچی
یکی از اهداف توسعه اقتصادی کشور طی برنامه چشم‌انداز بیست ساله، رسیدن به جذب ۲۰ میلیون گردشگر است، کاری که چند برابر آن را هم‌اکنون بسیاری از کشورها انجام داده و ثمراتش را می‌برند. اما چگونه صنعت گردشگری کشور ما توسعه می‌یابد؟

عکس: ماندانا عظیمی
نمایی از آتشکده ورهرام ، یزد
برای رسیدن به این هدف کشور ما نیاز به یک عزم ملی و تدوین قوانین مرتبط در تسهیل ورود گردشگران دارد.
آنچه که در پی می‌آید نگاهی اجمالی به قوانین توسعه گردشگری در کشور است.
این قوانین در سال 1370 به تصویب رسیده‌اند و به موجب آن، به منظور ترغیب و جذب گردشگران خارجی در قالب گشت‌های سیاحتی به کشور، سفارتخانه‌ها و نمایندگان سیاسی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور موظفند تسهیلات و خدمات صدور روادید سیاسی اتباع کشورهای مختلف را که دارای مناسبات سیاسی با ایران هستند طی حداکثر 10 روز فراهم کنند و در کلیه مبادی ورودی و خروجی مرزها ماموران ناظر بر ورود و خروج اتباع بیگانه مانند اداره گذرنامه، گمرک، فرودگاه، راه‌آهن و بنادر محل تردد آنها تسهیلات لازم را فراهم کنند.
براساس این قوانین سازمان‌های هواپیمایی کشوری راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، سازمان بنادر کشتیرانی، شهرداری‌ها، سازمان پایانه‌ها و گمرک موظف هستند محل مناسبی را برای استقرار دفاتر اطلاعات جهانگردی در مبادی ورودی، خروجی و داخل شهرها در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دهند.
تسهیلات کالاهای همراه گردشگران
علاوه بر ایجاد تسهیلات ورودی برای گردشگران، گمرک جمهوری اسلامی برای کالاهای همراه آنها نیز امتیازاتی را قائل شده است و به موجب آن هر گردشگری، علاوه بر کالاهای قابل ورود توسط مسافران و اعمال معافیت‌های گمرکی که بر اساس ضوابط مصوب تعیین شده است، می‌تواند جواهرات شخصی، یک عدد دوربین عکاسی، یک عدد دوربین ویدئو یا فیلم‌برداری غیرحرفه‌ای، یک عدد دوربین چشمی، یک دستگاه وسیله موسیقی قابل حمل، یک دستگاه رادیو پخش و ضبط قابل حمل، یک دستگاه کامپیوتر شخصی قابل حمل، جعبه کمک‌های اولیه، یک چادر اردویی با وسایل آن، وسایل ورزشی از قبیل ماهیگیری، قایق تفریحی کوچکتر از ۵/۵متر، وسایل اسکی معمولی و آبی، راکت تنیس و وسایل مشابه را با خود به همراه بیاورد. برای گردشگرانی که با خودروی شخصی به کشور وارد می‌شوند از جواز عبور از کانون جهانگردی کشورهای ملحق به قرارداد گمرکی ورود موقت وسایل نقلیه شخصی سال ۱۹۵۴ منعقده در نیویورک را در دست داشته باشند و به گمرک ورودی ارائه دهند، می‌توانند تا سه ماه با توجه به مدت اعتبار جواز بدون الزام به تسلیم اظهارنامه یا تادیه وجه‌الضمانی به گمرک از وسیله نقلیه خود در کشور استفاده کنند یا در مدت مزبور چند بار با وسیله خود از راه‌های مجاز وارد و خارج شوند. همچنین چنانچه در صورتی که جواز مزبور برای ورود وسیله نقلیه به ایران معتبر باشد، مندرجات و اوصاف مذکور در جواز عبور با مشخصات وسیله نقلیه وارده مطابق باشد و در هیچ یک از قسمت‌های مختلف جواز مزبور آثار قلم‌خوردگی، حک یا اصلاح وجود نداشته باشد و اگر داشت، کانون صادرکننده جواز، اصلاحی را که به عمل آمده با مهر و امضای خود گواهی کند، اداره گمرک جمهوری اسلامی ایران می‌تواند به درخواست متقاضی، مدت اعتبار جواز استفاده از وسیله نقلیه‌اش را تمدید کند. در صورتی که ایرانیان مقیم خارج از کشور بخواهند از شرایط این قانون استفاده کنند، باید حداقل ۶ ماه قبل از ورود به کشور، به طور متوالی در خارج اقامت داشته باشند. در توسعه گردشگری و جلب گردشگران، گمرک موظف به نگهداری کالاهای قابل ورود و غیرقابل ورود جهانگردان با اخذ هزینه در انبارهای موقت‌ مرزی است که حداکثر تا ۴ ماه این کالاها می‌توانند آنجا بمانند.
قوانین و مسیرهای گردشگری
حمل و نقل، از مهم‌ترین دغدغه‌های هر گردشگر است. به موجب قوانین گمرکی کشور، در مسیرهای عمده رفت و آمد جهانگردان اعم از جاده‌ها، پایانه‌های مسافرتی(هوایی، زمینی، دریایی) داخلی و خارجی شهرها، بازار، اماکن تاریخی و دیدنی، تابلو و علائم راهنمایی علاوه بر زبان فارسی باید به زبان‌های بین‌المللی نیز وجود داشته باشد. همچنین در مسیرهای دریایی، علاوه بر ایجاد تسهیلات لازم برای پذیرش، کشتی‌های مسافربری و قایق‌های تفریحی و ورزشی حامل گردشگران و قایقرانان، تعرفه‌های ترجیحی با تخفیف ویژه برای شناورهای مذکور فراهم کند.
قوانین گمرکی ورود خبرنگاران خارجی
خبرنگاران و رسانه‌ها، یکی از موثرترین بخش‌های اطلاع‌رسانی کشورها هستند و درواقع ورود و خروجشان نیز به عنوان خبرنگار مشمول قوانین مخصوصی است از جمله خبرنگاران رسانه‌های خارجی هنگام ورود به ایران با ارائه کارت خبرنگاری معتبر می‌توانند تمام وسایل و تجهیزات خبری از جمله رایانه دستی، دوربین عکاسی، فیلمبرداری، ضبط و دیگر امکانات مورد نیاز جهت تهیه خبر در عرف بین‌المللی پس از ثبت در برگه اعلام ورود توسط گمرک را وارد کشور کنند و در هنگام خروج نیز به طور مشخص این وسایل را خارج کنند.
خبرنگاران نیز چنانچه بخواهند با خودروی شخصی وارد ایران شوند باید پروانه ورود موقت گرفته و سپس وارد کشور شوند. همچنین این افراد می‌توانند وسایل مخابراتی خود را مانند تجهیزات ماهواره‌ای بی‌سیم، تلفن و دیگر وسایل مرتبط همراه خود را با اخذ مجوز از سوی اداره مخابرات به صورت ورود موقت وارد کشور کنند.
yazdchymit@yahoo.com