رنگ‌آمیزی به زبان ساده
زندگی در دنیای رنگ‌ها
در قسمت اول شما را به رنگ‌آمیزی خانه ترغیب کردیم، حالا و در بخش پایانی، می‌خواهیم با شما از کارایی یک رنگ‌آمیزی خوب بگوییم.
کاظم برآبادی
در قسمت اول شما را به رنگ‌آمیزی خانه ترغیب کردیم، حالا و در بخش پایانی، می‌خواهیم با شما از کارایی یک رنگ‌آمیزی خوب بگوییم.
بستر زندگی انسان‌ها در اماکنی به وقوع می‌پیوندد که در تقابلی شانه به شانه با معماری و سرپناه است؛ گردونه خانه، مدرسه، محل کار و شهر تنها یکی از فهرست‌هایی است که به ما یادآور می‌شود ما در دنیایی معمارانه به حضور دنیوی خود ادامه می‌دهیم. دنیایی که از بدو تولد تا هنگام مرگ با آن نوعی درگیری فرآیندگونه وار و پالایش‌پذیر داریم. فضا (با این حجم بالای حضور در زندگی ما) مهم‌ترین عامل و بستر برای تاثیرگذاری و تاثیرپذیری روی انسان‌ها است. در این پروسه، دیگر نمی توان فضا را چون کالایی مصرفی دانست که عمر محدود آن (از زمان تولید تا لحظه مصرف) علتی باشد بر در نیافتن مختصات هویتی‌اش، چرا که ما محصول دوران‌های خویشیم.
فضای مصنوعی که ما را در بر گرفته است با جلوه‌های گوناگونی که از رنگ‌های مختلف ایجاد می‌شود در چشم ما می‌آید. در این میان رنگ‌هایی که در فضاهای معماری از قبیل خانه، محل کار، مدرسه اتاق‌های مختلف ساختمان، نماهای بیرونی و درونی و خلاصه مبلمان شهری قرار دارند تاثیرات گوناگونی بر ما می‌گذارند. رنگ‌ها می‌توانند به شیوه‌های مختلف تاثیراتی بنیادین در زندگی بر جای گذارند که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به تاثیرشان بر احساسات اشاره کرد.
دنیای زیبای رنگی
جهانی که انسان در آن زندگی می‌کند، متشکل از هزاران رنگ و تونالیته‌های مختلفی است که موجودات و اشیا را برای ما جذاب‌تر و حتی به‌گونه‌ای معنوی، عمیق‌تر نشان می‌دهند. هر کدام به سبب ویژگی‌های شیمیایی و روانشناسانه‌ای که دارا هستند، منبع مهمی از انرژی، در جهت فزونی سلامت و نشاط روح و روان در انسان‌ها به شمار می‌روند. جهانی تک رنگ، با تونالیته‌های محدودی را با طبیعت اطراف خویش مقایسه کنید یا خود را ساکن شهری سیاه و سفید بدانید، بدون هیچ کنتراستی و هیجانی، آنگاه درخواهید یافت که معنای زندگی تغییر یافته و سردی و مردگی بر همه جا حاکم می‌شود. فضایی بی‌روح و عاری از هر جنب و جوشی که تشنه جرعه‌ای رنگ است.
مهندس علی خیابانیان در این زمینه معتقد است: «مساله رنگ به سبب تاثیرات مهم روانشناسانه‌اش، در مقوله شهر و فضاهای معماری امری مهم به شمار می‌رود؛ تا بدانجا که تخصصی با عنوان رنگ‌بندی و رنگ‌شناسی فضاهای شهری در بین هنرمندان مطرح شده است.»
رنگ‌ها در معماری داخلی و طراحی درون خانه‌ها بیش از هر جای دیگر نقش دارند. ما برای رسیدن به اهدافی همچون کارکرد مناسب، زیبایی بصری، هارمونی فضایی و تاثیر محیطی و روانی موثر و مثبت در طراحی داخلی خانه مان، مستلزم استفاده هماهنگ، منسجم، معنیدار و زیبا از عناصر طراحی هستیم که رنگ یکی از مهم‌ترین آنها است. در یک طراحی داخلی مطلوب موفقیت هر طرح بستگی کامل به چگونگی ترکیب عناصر و الگوهای سهبعدی فضا دارد. در یک خانه، رنگ به دو گونه مورد توجه قرار می‌گیرد؛ یکی فضای کلی و عمومی خانه، دیگری مجموعه‌ای از ترکیب‌بندی‌های رنگی که در یک اتاق و اجزای داخلی آن وجود دارد. با استفاده از رنگ مناسب می‌توان محیط و فضایی برای استراحت و آرامش یافت و آن گاه خانه تبدیل به پناهگاه و مامنی می‌شود برای فرصت تفکر و اندیشه.
دایره رنگی را بشناسیم
تجربه سالیان دراز کار با رنگ ثابت کرده است که رنگ‌ها نیز مثل انسان‌ها، از جهات مختلف با یکدیگر مرتبط اند و سلیقه‌ها و صفات مشترکی دارند و یا برعکس متضاد یکدیگرند. شاید تصور کنید که نارنجی و سرخ متضاد همند، در حالی که در دایره رنگ کنار هم قرار می‌گیرند و دارای‌هارمونی هستند. عوض کردن رنگ دیوارها می‌تواند بیش از تغییر مبلمان یا حتی ساختار یک اتاق، نتایج چشم‌گیری به بار آورد. تا کنون خانه‌های بسیاری به رنگ بژ و کرمی و تنالیته‌های آن رنگ‌آمیزی شده‌اند و رنگ استاندارد معمول برای خانه‌های جدید مگنولیایی است، اما باید تصور نمود که در شرایط مختلف اجتماعی و به خصوص اقلیمی، چگونه باید از این رنگ‌ها استفاده کرد و یا دیوار‌هایی به رنگ‌های ملایم و نامحسوس مثل استخوانی، برای زندگی کردن بسیار مناسبند؛ اما ایجاد کنتراست در آنها با انتخاب رنگ‌های خاص در لوازم جانبی منزل و روکش‌ها و رومبلی‌ها باعث روح بخشی به فضا می‌شود.
خریدن یک دایره رنگ، که در آن نحوه ارتباط رنگ‌ها و چیدمان آنها و رنگ‌های مکمل مشخص شده است و در اکثر فروشگاه‌های لوازم هنری وجود دارد، با ارزش است تا قبل از خریدن زرد گریپ فوروتی و سبز زیتونی برای رنگ کردن اتاق خواب، نگاهی به آن بیندازیم.
طراحان دکوراسیون امروزی تقریبا همه قوانین سابق در ارتباط با استفاده از رنگ‌های گوناگون و‌ترکیب آنها با یکدیگر را در هم شکسته‌اند و امروز هر رنگی را می‌توان در دکوراسیون منزل به کار برد. دیگر مرزها و محدودیت‌های گذشته در کاربرد رنگ‌ها در دکوراسیون رعایت نمی‌شوند و شاید به همین دلیل انتخاب مجموعه رنگی دلخواه برای دکوراسیون یک خانه مشکل‌تر شده باشد. اما هنوز راه‌هایی برای تشخیص مجموعه رنگی مناسب برای هر خانواده وجود دارد. امروزه بیش از هر چیز به سلیقه و روحیات ساکنین خانه توجه می‌شود.
هر یک از ما احتمالا ایده‌هایی درباره رنگ‌های مورد علاقه خود داریم و انتخاب و سلیقه ما اغلب بهترین راهنما برای انتخاب مجموعه رنگی مناسب برای محل زندگی و منزلمان است. رنگ‌هایی که شما می‌پسندید، ترکیب آنها با یکدیگر در یک مجموعه واحد و تاثیر نور موجود در فضا بر آنها عواملی هستند که نتیجه کار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند.
تاثیر نور بر رنگ خانه
تاثیر نور موجود در محیط و شرایط منزل گزینه‌هایی هستند که روی انتخاب رنگ اتاق‌ها تاثیرگذارند. خانه‌های شمالی نسبت به خانه‌های جنوبی نورگیری مناسب‌تری دارند، بنابراین رنگ‌های شاد در مورد دیوارهایشان بیشتر جذابیت خواهد داشت. از طرفی زیرزمین‌ها را نمی توان مانند طبقات فوقانی یک آپارتمان رنگ کرد. پنجره‌های منزلتان جهات ورود نور را به اتاق‌ها مشخص می‌کنند و می‌توانید رنگ انتخابی‌تان را روی تکه پارچه سفید رنگ بگذارید و در مقابل پنجره‌ها آن را دوباره مرور کنید تا از نتیجه کار مطمئن شوید اما رنگ‌های منتخب شما وقتی بر روی سطح دیوارهای اتاق اجرا شوند تاثیری بسیار قوی‌تر از نمای آنها بر روی یک پارچه خواهند داشت. به عنوان مثال دیگر دیوارهای زرد درخشان برای یک خانه آفتاب‌گیر در منطقه‌ای با آب و هوای گرم و آفتابی، بسیار زیبا به نظر می‌رسند؛ اما همین رنگ بر روی دیوارهای یک اتاق شمالی که از نور طبیعی کمی بهره‌مند است نازیبا و کسل کننده خواهد بود. در چنین اتاقی استفاده از رنگ زرد خردلی نتیجه‌ای بسیار مناسب‌تر خواهد داشت.
نوردهی مصنوعی اتاق‌ها نیز نقش اساسی دارند. از آن جایی که بیشتر مهمانی‌ها در شب و در پرتو نورهای مصنوعی مانند لامپ‌ها و لوسترها انجام می‌شود برای خیلی از مردم جذابیت اتاق‌ها در شب از اهمیت بیشتری برخوردار است. اگر در پایان کار رنگ‌آمیزی دیوارها و سقف‌ها از حاصل کار خود راضی نبودید تغییر در نورهای مصنوعی موجود می‌تواند راهگشا باشد. اکثر خانه‌های ما از نظر سیستم نوری طراحی نشده و به اصول اولیه Lighting design (طراحی روشنایی) نیز پایبند نیست. نور بنا به جهت، میزان و شدت تابشش می‌تواند تاثیرات متفاوتی از رنگ‌ها ایجاد کند و شما باید این تاثیرات را به کنترل خود درآورید. اگر قضیه کمی پیچیده بود، مشاوره با طراحان داخلی خالی از فایده نیست!
تناسب رنگ با مبلمان منزل
پس از تفاهم بر سر یک یا مجموعه از چند رنگ برای رنگ‌آمیزی دیوارها و سقف اتاق‌ها سوال دیگری که پاسخ به آن مهم است، اینجا است که این رنگ تا چه حد با دیگر بخش‌های فضای داخلی خانه همسان و به اصطلاح جور است. این جاست که شاید یافتن رنگ‌های متناسب با دیگر اجزای دکوراسیون منزل کمی مشکل به نظر برسد. کارشناسان استفاده از چرخه رنگ را روشی مطمئن برای یافتن رنگ‌های متناسب با رنگ انتخاب شده می‌دانند. چرخه رنگ در حقیقت دایره‌ای است متشکل از دوازده رنگ که سه رنگ قرمز، زرد و آبی در آن، رنگ‌های اولیه و رنگ‌های میان آنها به عنوان رنگ‌های ثانویه شناخته می‌شوند. هر رنگ در این چرخه می‌تواند با رنگ‌های کناری خود که رنگ‌های هم خانواده‌اش محسوب می‌شوند و همچنین رنگ مقابلش که رنگ مکمل آن است به خوبی‌ترکیب شده و نتیجه‌ای زیبا و موزون بیافریند. استفاده از رنگ‌های هم خانواده که در چرخه رنگ در کنار هم قرار گرفته و به اصطلاح همسایه هستند ترکیبی ملایم و هماهنگ را ایجاد می‌کند که نگاه بیننده را به راحتی از یکی به دیگری رهنمون می‌شود. استفاده از یک رنگ با میزان کمی از رنگ مکمل آن، چنانچه به درستی و در اندازه‌های صحیح صورت گرفته باشد، نتیجه‌ای درخشان و چشمگیر می‌آفریند و بر جذابیت مجموعه رنگی حاضر می‌افزاید و مانع غالب شدن کامل یک رنگ بر فضای اتاق می‌شود.
کارایی رنگ‌ها در فضای خانه
اما این همه از نقش رنگ‌ها در شکل دهی فضای روحی، معنوی و حتی مادی خانه گفتیم، ولی هنوز درباره چگونگی این موارد سخنی به میان نیامده است. می‌توان گفت که رنگ‌ها با منشا فرامادی که دارند در صورت بهره‌گیری مناسب در منزل به روح و روان ما رسوخ کرده و حالتی برخاسته از جنبه‌های روانشناختی خود را پیاده می‌کنند. گزاره‌های زیر می‌تواند شما را با فیزیک و مکانیک این تاثیرات بیشتر آشنا کند:
۱ -آشتی با طبیعت: آراستن فضای درون منزل با مواد طبیعی و رنگ‌های برگرفته از طبیعت، برای زندگی امروزی ما که آغاشته به مصنوعیان روزمره است، پناهگاهی ایجاد می‌کند که به روح ما انسان‌ها آرامش می‌بخشد. در زندگی پر تنش و پر هیاهوی این روزگار، تمام ما دوست داریم که در اتاق‌های منزلمان، ثبات و خلوتی حکمفرما باشد.
۲ - کوچکی و بزرگی اتاق‌ها: در خصوصیات رنگ‌ها یک نکته مهم وجود دارد، آنها می‌توانند چشم را فریفته و ابعاد فضای پیش رو را بزرگ یا کوچک‌تر از اندازه واقعی‌اش نشان دهند. اگر میخواهید تغییری در اندازه اتاق‌هایتان بدهید، اما به دلیل این‌که ایجاد دگرگونی مستلزم انجام کارهای ساختمانی است، از این کار صرف نظر کرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم دست نگه دارید و به جای انجام دادن کارهای ساختمانی به انتخاب رنگ‌ها و سپس رنگ‌آمیزی اتاق‌ها مشغول شوید. می‌پرسید چگونه؟ رنگ‌ها پاسخ شما را می‌دهند:
اگر تمایل دارید که چهار دیواری اتاق به نظر نزدیک بیاید و دیوارهای اتاق خودی نشان بدهند، آنها را به رنگ تیره بیارایید و اگر ترجیح می‌‌دهید اتاق‌تان وسیع‌تر و دلباز و بزرگ به نظر آید از رنگ‌های روشن استفاده کنید.
اگر اتاقی مستطیل شکل دارید و میخواهید مربع به نظر رسد، دیوارهای کم عرض انتهای اتاق را با رنگ تیره و بلندترین دیوار را با رنگی روشن رنگ‌آمیزی نمایید. این عمل باعث می‌شود که دیوارهای عقبی به سمت جلو آمده، اتاق متناسب به نظر برسد.
اگر تصمیم دارید که اتاقی دنج ایجاد کنید، از رنگ‌های گرم تیره استفاده نمایید. این رنگ‌ها سبب می‌شوند که محیط گرم جلوه کند و تیرگی رنگ موجب می‌شود اتاق محصور و صمیمی به نظر بیاید.
همه ما قبول داریم که ترکیبات رنگی روشن، قشنگ‌تر به نظر می‌آیند و محیط خانه را از پرتو درخشانی برخوردار می‌کنند. چنانچه فضای منزلتان را با رنگ‌های عسلی و طلایی بیارایید، متوجه می‌شوید که چقدر اتاق‌های خانه دلباز و روشن می‌شوند.
برای داشتن اتاقی وسیع و بزرگ، رنگ سفید (و رنگ‌های روشن مانند آن) بهترین انتخاب است، زیرا هر چه رنگ روشن‌تر باشد تاثیر و بازخورد نور را دو چندان کرده، در نتیجه فضا بزرگ‌تر به چشم می‌آید. تغییر دادن رنگ سقف به رنگ تیره نیز باعث می‌شود که سقف کوتاه‌تر و پایین‌تر دیده شود.
۳ - ایجاد تنوع: ضمیر ما آدم‌ها تنوع را دوست دارد، اما بیش از همه خانم‌ها و بچه‌ها به تنوع محیطشان مشتاقند. رنگ کردن اتاق‌ها می‌تواند ارزان‌ترین راه ایجاد تنوع در حال حاضر باشد. اگر در کنار این کار بتوانید با پیراهن‌های رومبلی، رومیزی‌ها و پرده‌های تازه فضای‌هارمونیک ایجاد کنید، لذت کارتان دوچندان می‌شود.
تغییر در خوبی‌ها و بدی‌ها: شیوه زندگی لغتی است که در زمان حاضر زیاد با آن مواجه می‌شویم و آن را می‌شنویم، یا به قولی، کلمه‌ای است که زمزمه این دهه‌های اخیر است. رنگ‌های تازه شیوه‌های مثبت زندگی گذشته را حفظ و باعث از بین رفتن بدی‌ها در فضای معنوی خانه می‌شوند. رنگ‌ها عامل تهییج احساسات ما هستند و نباید از اثراتشان غافل شد.
۴ - تعیین محدوده: واحدهای آپارتمانی امروزی معمولا از یک فضای نشیمن بزرگ و یک اتاق خواب تشکیل شده‌اند، بنابراین از نشیمن به عنوان اتاق‌پذیرایی نیز استفاده می‌شود. با این اوصاف کسی نیست که ترجیح ندهد برای فضای نشیمن خانه‌اش حریمی تعریف شود تا بتواند به اصطلاح، حال و‌پذیرایی را از هم جدا کند. رنگ‌آمیزی متفاوت گزینه مناسب این کار است. فضای مورد نظرتان را به دو قسمت تقسیم کرده و با دو رنگ کنتراست‌دار آنها را رنگ‌آمیزی کنید آن گاه دو فضای مستقل از هم خواهید داشت.
۵ - خلاقیت گروهی: اگر تصمیم دارید کار رنگ‌آمیزی خانه را بدون نیروی ماهر و متخصص انجام دهید، کمک دیگر اعضای خانواده و خلاقیت آنها می‌تواند در افزایش ابتکار در کارتان نقش مهمی داشته باشد. حتی بچه‌ها را در این میان دست کم نگیرید؛ چرا که آنها در معدن دست نخورده خلاقیت هستند! دیوارهای اتاق می‌تواند به طرز مبتکرانه‌ای با نقاشی‌های کودکتان تزیین شود.
انتخاب یک رنگ و شروع به کار
برای آنکه بتوانیم ارتباطی درست میان طبیعت خود با دکوراسیون داخلی خانه برقرار سازیم، باید بیاموزیم که ترس از متفاوت بودن با سایرین را از خود برانیم؛ مشکلی که امروزه بسیار با آن در‌گیریم و بسیاری از طراحی‌های معماری و داخلی را تحت‌شعاع قرار می‌دهد. مهندس خیابانیان در جای دیگری درباره نگرش موجود در جامعه نسبت به رنگ‌ها و نقش آن در طراحی داخلی خانه‌ها می‌گوید: «نمی‌توان در جامعه‌ای سیاه و سفید، تفکری رنگی داشت و فردایی بهتر را تصور کرد. غالبا خود را در حصاری از رنگ‌هایی به تحمیل عرف و جامعه «معقول» و «بی‌روح» و بی‌رمق قرار می‌دهیم، رنگ‌هایی که مانع از بروز احساسات و نمایان شدن خود واقعی ما می‌گردد». به منظور کمک برای ایجاد فضایی مطلوب و دلنشین در محیط زندگی خود و بهره‌گیری هر چه بهتر از رنگ‌ها، لازم است اطلاعات گسترده‌تری درباره ارتباطات فردی خویش با رنگ‌ها نایل شویم و مواردی را درک کنیم که علاقه‌مندی یا بیزاری به رنگ‌های خاص را در مورد ما آشکار می‌سازد. با بذل توجه بیشتر به قدرت رنگ‌ها در خانه‌های خود ممکن است از آنچه به واسطه این کار نمایان می‌شود به شکلی خوشایند یا ناخوشایند غرق حیرت شویم. رسیدن به ترکیب رنگ مناسب در اتاق، لباس یا هر مورد دیگر، نه فقط جلب توجه می‌کند که حالتی از اطمینان و آرامش را نیز القا می‌کند.
برای به دست آوردن چیدمانی مناسب از رنگ‌ها در فضاهای داخلی گام‌های اولیه زیر ضروری است:
۱ - آن مطلبی را که با زبان رنگ میخواهید به بیننده بگویید در اندیشه خود آماده داشته باشید. اگر طالب آرامش هستید، اگر طالب معاشرت با اقوام و آشنایان هستید یا حتی اگر میخواهید که دیگران احترام شما را نگه دارند، شما به مطلبی که میخواهید آن را بیان کنید رسیده‌اید و فقط باید رنگی برای ابراز آن در فضای زندگی تان بیابید.
۲ - یک رنگ اصلی که سخنگوی پر قدرتی برای بیان آن مطلب باشد، پیدا کنید. جاه طلبی را عموما با بنفش نشان می‌دهند، آرامش را با سبز و معاشرت و سرزندگی را با زرد و تا حدودی قرمز. کتاب ۶۰ صفحه‌ای کریشنامورتی، روانشانس هندی می‌تواند شما را با صرف اندکی زمان با چیزهای جالبی در مورد رنگ‌ها آشنا کند.
۳ - رنگ‌های دیگری که در اطراف آن می‌چینید، باید در هماهنگی کامل باشد. باز هم چرخه رنگ‌ها به کار می‌آید. از کودکان و همسرتان نیز کمک بخواهید و بگذارید علاوه بر آموزش کار با چرخه رنگ‌ها، آنها نیز با شما در انجام کارها همکاری کنند.
۴ - آنگاه به عنوان یک رهبر طرح وارد شده و این بار سلیقه هنری گروه و خانواده‌تان را در چیدن این ابزار‌های فنی دخالت دهید. نترسید! نتیجه کار از هر لحاظ باعث احترام دیگران و شاید هم حسادتشان شود. شما با کمترین هزینه‌ها، بزرگ‌ترین بخش کار آماده سازی خانه را برای استقبال از بهار انجام داده‌اید و در ضمن یک کار گروهی به اعضای خانواده هم نزدیک‌تر گشته‌اید و این‌ها مسائلی است که در این روزگار بسیار می‌ارزند!
ارسال نظر