سینما به فیلمی مثل «اخراجی‌ها» هم نیاز دارد

علی اناری

جواد شمقدری در اولین مصاحبه مطبوعاتی خود که سه شنبه گذشته برگزار شد، جبران بی‌مهری‌ها نسبت به سینمای دفاع مقدس و کمک به پویایی و رشد این سینما را از اهداف اولیه و مهم معاونت سینمایی در دولت دهم به شمار آورد. خبر آنلاین در گفت‌وگو با محمدرضا شرف‌الدین، نظر او را در خصوص حرف‌های جواد شمقدری جویا شده است.

جواد شمقدری، معاون سینمایی وزیر ارشاد، در اولین مصاحبه فراگیر با رسانه‌های گروهی حمایت بی‌شائبه و همه جانبه‌اش را از سینمای دفاع مقدس اعلام کرد و وعده داد تمام بی‌مهری‌های گذشته به این سینما را در دوره خود جبران کند. خیلی صریح بگویید چقدر به این وعده خوشبین هستید؟

آقای شمقدری به دلیل اینکه از سینماگران عرصه دفاع مقدس محسوب می‌شود، دغدغه این سینما را به شکل جدی در خود دارد. من کاری به امروز ایشان و سمتی که بر عهده دارد ندارم. با شناختی که طی سال‌ها از شمقدری پیدا کرده‌ام این دغدغه همواره با او بوده است. من خیلی خوشحالم که ایشان امروز و در حالی‌که مدیریت سینمای ایران را بر عهده گرفته، نه تنها این دغدغه را تکذیب نکرده بلکه بر آن تاکید هم کرده است.خیلی‌ها هستند که بعد از رسیدن به پست‌های مدیریتی و مواجه شدن با مشکلات اجرایی ایده‌ها و آرمان‌های قبلی خودشان، آن‌ها را تکذیب می‌کنند. آقای شمقدری کاملا به مشکلات اجرایی کردن این حرفی که زده‌اند واقف هستند، اما با شجاعت اعلام کرده‌اند که می‌خواهند پیگیر کم‌کاری‌های گذشته باشند و این بسیار جای تقدیر دارد.

آیا خواست معاونت سینمایی ارشاد به تنهایی برای تحقق این هدف کافی است؟

اگر اراده‌ واقعی پشت این کار باشد، بله. ما به عنوان انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس قبلا همه این موضوعات را بررسی و آسیب‌شناسی کرده‌ایم. در تمام این سال‌ها ما بزرگترین اشکال را در اراده مدیران می‌دانستیم. درست است که بحث بودجه و هزینه‌ها حرف اول و آخر را در سینما می‌زند، اما ما این را هم شاهد بودیم که در دوره‌های قبل بودجه‌های قابل توجهی به سینما تزریق شده اما سینمای دفاع مقدس کمترین بهره‌ای از آنها نمی‌برد.

یعنی مشکل اصلی سینمای دفاع مقدس بودجه بود؟

راستش را بخواهید، مشکل اصلی این بود که در گذشته سیاست‌گذاران عرصه فرهنگ، سیاست‌هایشان متناسب و همسو با سیاست کسانی که می‌توانستند به هر شکل حامی این سینما باشند نبود. اما امروز یک اتفاق خوب و تاریخی را ما شاهد هستیم. در حال حاضر اراده دولت، وزیر محترم ارشاد و معاونت سینمایی بر حمایت از حوزه فرهنگ دفاع مقدس قرار گرفته است و از طرف دیگر این اراده کاملا همسو با دیگر حامیان این عرصه عمل می‌کند.

به دلیل شرایط خاص سیاسی کشور ما، یک فکر یا سیاست در عرصه فرهنگ به تنهایی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد و عوامل گوناگونی باید دست به دست هم بدهند تا کار به سرانجام برسد. خب امروز در عرصه سینمای دفاع مقدس این موقعیت به وجود آمده و ما باید کاملا از آن بهره برداری کنیم. امروز سپاه، بسیج، بنیاد شهید و حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی نهادهایی هستند که می‌توانند با قوه و امکانات خود به نحو احسن این حوزه را یاری کنند. در دوره‌های قبل به دلیل نبود سیاست‌های همسو و هم جهت، این نهادها تمایل چندانی برای وارد شدن به حوزه‌های فرهنگی نداشتند اما امروز این قید برداشته شده است.

نحوه تعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس با معاونت سینمایی ارشاد در خصوص تحقق این هدف چگونه خواهد بود؟

ما از همان ساعات اولیه‌ای که آقای شمقدری بر کرسی معاونت سینمایی تکیه زدند، دست یاری و مودت به سمت‌شان دراز کردیم. طی دیداری که با هم داشتیم به ایشان گفتیم طی همه این سال‌ها که سینمای دفاع مقدس و به تبع آن انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس به محاق فراموشی سپرده شده بودند، ما خاموش و بیکار نبودیم.

ما حاضریم تمام برنامه‌ها و تحقیقاتی را که طی این سال‌ها رویشان کار کردیم در اختیار ایشان قرار دهیم تا به هر شکل که صلاح می‌دانند، آن‌ها را به مرحله اجرا درآورند. آقای شمقدری برای انجمن به خصوص در عرصه تولیدات سینمای دفاع مقدس جایگاه ویژ‌ه‌ای را قائل هستند و در ادامه قرار بر این شد تا طی جلساتی مناسبات خود را با معاونت سینمایی ارشاد به یک تعریف عملیاتی و اجرایی برسانیم.

به نظر می‌رسد سلایق و علایق معاون سینمایی فعلی و شما کمی با هم در تضاد باشند. به عنوان مثال ایشان در مصاحبه مطبوعاتی خود بار دیگر به شکل تلویحی از فیلم «اخراجی‌ها» دفاع کردند. این در حالی است که نظر منفی محمدرضا شرف‌الدین نسبت به این فیلم بارها اعلام شده است. به نظر شما این قبیل اختلاف سلیقه‌ها در ادامه مشکل‌ساز نمی‌شود.

توجه داشته باشید که همه سلیقه ما و از طرفی همه اختلاف نظرهای ما در فیلم «اخراجی‌ها» خلاصه نمی‌شود. اختلاف سلیقه داشتن چیز خیلی بدی نیست و حتی در مواردی برکاتی را هم به دنبال دارد. قرار نیست همه نظرها منطبق بر هم باشد. اختلاف سلیقه وجود دارد اما به نظر من مبانی مشترک بین ما بسیار بیشتر از این اختلاف‌ها است. ما با این مبانی مشترک قصد داریم سینمای فاخر دفاع مقدس را شکل بدهیم. این را هم بگویم اگر قرار باشد آقای شمقدری از سینمای فاخر یادی بکنند بسیار بعید می‌دانم از «اخراجی‌ها» نام ببرند. البته این را هم بگویم که سینمای ما به فیلمی مثل «اخراجی‌ها» هم نیاز دارد. ما وقتی برای تامین نیازهای اولیه و انسانی وارد یک دراگ‌استور یا سوپر مارکت می‌شویم، قرار نیست که فقط اجناس گران قیمت و فاخر خریداری کنیم. خب ممکن است در کنار خریدهای اصلی‌ و حیاتی‌مان تنقلات و پفک هم خریداری کنیم. این اشکال ندارد. معاونت سینمایی در جایگاهی قرار دارد که باید به این دراگ‌استور و سوپر مارکت فرهنگی توجه داشته باشد. با این نگاه به این نتیجه می‌رسیم که وجود فیلمی مانند «اخراجی‌ها» هم برای جامعه لازم است. من در هنگام تولید قسمت اول این فیلم از بیخ و بن با آن مشکل داشتم اما امروز وقتی مخاطبان آنچنانی را برایش می‌بینم، مجبورم کمی نظراتم را اصلاح کنم. ما نباید به مخاطب بی‌توجه باشیم.