اولین واکنش مجلس به بودجه 89

عکس: حمید جانی‌پور

نمایندگان حامی دولت از احمد توکلی و مرکز پژوهش‌های مجلس به خاطر برخی اظهارنظرها درباره بودجه ۸۹ انتقاد کردند

غلامرضا مصباحی مقدم پیش‌بینی کرد بودجه ۸۹ حداقل ۱۳ میلیارد دلار کسری دارد دنیای اقتصاد - در اولین واکنش‌های رسمی مجلس به لایحه بودجه سال آینده، انتقادات کارشناسان مرکز پژوهش‌ها از لایحه بودجه ۸۹ در جلسه غیرعلنی مجلس، اعتراض نمایندگان حامی دولت را برانگیخت، اما علی لاریجانی با قاطعیت از احمد توکلی و مرکز متبوع او دفاع کرد. همزمان، غلامرضا مصباحی‌مقدم در حاشیه جلسه علنی مجلس در جمع خبرنگاران حاضر شد و از نفتی تر شدن بودجه سال آینده انتقاد کرد. رییس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی همچنین پیش‌بینی کرد دولت در سال ۸۹ با ۱۳ میلیارد دلار کسری بودجه روبه‌رو شود.

صبح دیروز مجلس شورای اسلامی قبل از آغاز شور علنی، جلسه‌ای غیرعلنی تشکیل داد تا نظرات کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس درباره لایحه بودجه سال ۸۹ را استماع کند. آن گونه که غلامرضا مصباحی‌مقدم به خبرنگار «دنیای اقتصاد» گفت در این جلسه که حدود یک ساعت به طول انجامید، گزارشی «بسیار کارشناسی و خوب» در مورد لایحه بودجه سال آینده از سوی این مرکز ارائه شد که «البته برخی ملاحظات هم درباره بودجه داشت.» اما در پایان جلسه غیرعلنی و در آغاز جلسه علنی، جمعی از نمایندگان حامی دولت که از انتقادات صورت گرفته از لایحه بودجه ناراضی بودند، با ارائه تذکرات آیین‌نامه‌ای تلاش کردند گزارش مرکز پژوهش‌ها و شخص احمد توکلی (رییس این مرکز) را زیر سوال ببرند که با دفاع قاطع علی لاریجانی از توکلی، این اقدام به نتیجه نرسید.

اعتراض حامیان دولت به انتقاد از لایحه بودجه

جواد کریمی قدوسی، نماینده مشهد و محمدکریم شهرزاد، نماینده اصفهان دو منتقد مرکز پژوهش‌ها بودند که گزارش‌های این مرکز را «انتزاعی و یکطرفه» خواندند.

جواد کریمی قدوسی طی تذکری درباره جلسات غیرعلنی و غیررسمی مجلس پیشنهاد داد که نمایندگانی از دولت هم در این گونه جلسات حضور یابند تا افکار عمومی نمایندگان بیشتر آگاه شود.

او از لاریجانی خواست تا در جریان تصویب بودجه سال آتی، آنچه که او «تجربه تلخ سال گذشته» می‌خواند، تکرار نشود و با حضور نمایندگان دولت، اطلاعات بیشتری به دست آید. در حالی که رییس مجلس چندین بار به کریمی قدوسی تذکر داد که موضوع تذکرش ربطی به دستور جلسه ندارد و جمعی از نمایندگان نیز با فریاد «دو-دو»، مخالفت خود را با این تذکر اعلام می‌کردند، وی همچنان به سخنانش در انتقاد از مصوبه بودجه‌ای سال گذشته ادامه داد و گفت: سال گذشته آقای توکلی نامه‌ای را به اتفاق جمعی از اقتصاددانان امضا کرده بودند که طی آن اجرای هدفمند کردن یارانه‌ها در سال ۸۸ را غیرممکن خوانده بودند.

ساعتی بعد نیز محمدکریم شهرزاد، در تذکری ابتدا با بیان اینکه مرکز پژوهش‌ها زیر نظر هیات‌رییسه مجلس است، اظهار داشت: متاسفانه این مرکز ذهنیت کارشناسی نمایندگان را از طریق گزارشات شفاهی خود به صورت یک طرفه شکل می‌دهند.

وی خطاب به رییس مجلس ادامه داد: رییس مرکز پژوهش‎ها نگاه اقتصادی خاصی دارد و با این نگاه برنامه‌های اقتصادی دولت را تحلیل می‌کند؛ در نتیجه گزارشات مرکز متاثر از این نگاه است. حال آنکه نمی‌توان با اطلاعات یک‌طرفه و بدون راه‌حل کارشناسی پیش رفت، چون در این صورت همان مصیبت سال گذشته تکرار می‌شود.

شهرزاد با تاکید بر اینکه مرکز پژوهش‌ها باید برآیند کارشناسی قوه مقننه باشد، از زحمات این مرکز تشکر کرد؛ اما گفت: گزارشات انتزاعی مرکز پژوهش‌ها جز به هم ریختن ذهن نمایندگان دستاوردی ندارد، باید گزارشات این مرکز همراه با راه گشایی باشد.

او که یکی از علل ناهماهنگی در مسائل اقتصادی در مجلس را «اظهارنظرهای این چنینی مرکز پژوهش‌ها» دانست و خطاب به توکلی نیز گفت: اگر بودجه آلترناتیوی به جای لایحه دولت دارید، بیاورید و در آن همه فاکتورها را قید کنید.

دفاع لاریجانی از توکلی و مرکز پژوهش‌ها

در پاسخ به هر دو منتقد گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، علی لاریجانی با قاطعیت از این مرکز و رییس آن دفاع کرد. رییس مجلس در واکنش به سخنان شهرزاد تصریح کرد: آیا شما انتظار دارید که این مرکز گزارش ندهد؟ البته این گزارش اولیه بود، اما شما طوری صحبت می‌کنید که گویا سایرین حق ندارند فکر کنند.

لاریجانی با انتقاد از اظهارات نماینده اصفهان درباره احمد توکلی، افزود: شما به رییس این مرکز اتهام می‌زنید و می‌گویید که این مرکز، نظر رییس آن را منعکس می‌کند، در حالی که آنجا پر از کارشناس است. شما که فردی دانشگاهی هستید، نباید درباره‌ یک مرکز پژوهشی چنین بگویید.

رییس مجلس تاکید کرد: کارشناسان این مرکز امروز به نمایندگان گفتند که قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اجازه‌ ۱۰ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان درآمد یارانه‌ای را به دولت داده، اما در لایحه بودجه،‌ ۴۰ هزار میلیارد تومان برای آن قید شده است. اینکه اظهار نظر شخصی نیست!

وی افزود: این کارشناسان آنالیز اولیه بودجه را به نمایندگان ارائه کرده‌اند و معلوم است که نظرات دیگری هم درباره بودجه وجود دارد که مهم است. تحمل کنید تا از نظرات مراکز پژوهشی هم استفاده شود.

لاریجانی در پاسخ به کریمی قدوسی نیز گفت: این جلسه غیرعلنی درباره آشنایی اولیه در مورد بودجه بود و اینکه نمایندگان دولت در جلسه حضور پیدا کنند و گزارش دهند امر مطلوبی است، ولی ما هنوز در اول کار هستیم و این اولین و آخرین جلسه نیست. این موضوع نیازی به تذکر نداشت.

پیش‌بینی کسری ۱۳ میلیارد دلاری بودجه در سال آینده

در حاشیه جلسه علنی دیروز نیز، رییس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی مجلس با حضور در جمع خبرنگاران با تاکید بر اینکه بودجه ۸۹، تورمی است و با اتکای بیشتر به نفت تنظیم شده است، گفت: ۱۳ میلیارد دلار کسری بودجه برای سال آینده پیش‌بینی می‌شود.

غلامرضا مصباحی‌مقدم افزود: بودجه عمومی دولت برای سال ۸۹ نسبت به سال ۸۸، ۳۴ درصد افزایش یافته است و روشن است که این افزایش ناشی از افزایش درآمد ملی نیست، همچنین این افزایش ناشی از افزایش سهم دولت از درآمد ملی نیز نمی‌شود، بلکه اتکای بیشتر به درآمدهای نفتی است. وی گفت: بر اساس سیاست‌های بلندمدت نظام، باید سال به سال اتکا به نفت در بودجه عمومی کاهش یابد، اما بودجه ۸۹ بر عکس این سیاست‌ها تدوین شده است. نماینده تهران تصریح کرد: متاسفانه اتکا به نفت در بودجه ۸۹ بیشتر شده و ۱۳ میلیارد دلار کسری بودجه پیش‌بینی می‌شود.

وی همچنین یادآور شد: در لایحه دولت، امکان جابه‌جایی ۸۰ درصد بودجه جاری و ۴۳ درصد بودجه عمرانی در نظر گرفته شده که این همه انعطاف در بودجه، اهداف قانون مصوب را تحت تاثیر قرار داده و تحقق برنامه‌ها را غیر قابل پیش‌بینی و امکان نظارت مجلس را از بین خواهد برد.

مصباحی‌مقدم هزینه‌های عمرانی در بودجه ۸۹ را نسبت به بودجه مصوب ۸۸ با ۵۰ درصد افزایش عنوان کرد و گفت: منابع این افزایش ۵/۱۳ میلیارد دلار برداشت از صندوق توسعه ملی است. به عبارت دیگر، صندوق مذکور هنوز متولد نشده، تمام منابعش برداشت شده است. وی ادامه داد: اولا ظرفیت کشور برای جذب این همه سرمایه‌گذاری عمرانی دولتی فراهم نیست. ثانیا برداشت از صندوق توسعه ملی برای طرح‌های عمرانی دولتی خلاف سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری برای برنامه پنجم توسعه است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: دولت در لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها پیشنهاد کرد قانون مدیریت خدمات کشوری نسبت به اصلاح حقوق کارکنان دولت متناسب با تورم، موقوف‌الاجرا شود که مجلس آن را قبول نکرد و این ماده را حذف کرد، اما دولت در لایحه بودجه ۸۹ مجددا این مورد را آورده است؛ که شایسته نیست آنچه که مجلس قبلا آگاهانه و کارشناسانه رد کرده دوباره پس از مدت کمی در لایحه بودجه گنجانده شود.