واکنش به گزارش آژانس اتمی

عکس‌ها: دنیای اقتصاد، خبرگزاری مهر و AFP.

دنیای اقتصاد- تازه‌ترین گزارش یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران با واکنش انتقادی مقامات ایران مواجه شده است. در گزارش آمانو که شامگاه دوشنبه منتشر شد، آمده است: در حالی که آژانس به راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلامی ایران ادامه می‌دهد، ایران همکاری‌های لازم به منظور اجازه به آژانس برای تایید اینکه تمام مواد هسته‌ای در ایران در فعالیت‌های صلح‌آمیز هستند را فراهم نکرده است. این گزارش می‌افزاید: ایران، به طور خاص‌تر، الزامات ذکر شده در قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت که شامل اجرای پروتکل الحاقی برای اعتمادسازی در زمینه هدف انحصارا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران و حل مسائل باقیمانده ضروری هستند را اجرا نمی‌کند. نخستین واکنش به این گزارش را نماینده ایران در آژانس اتمی نشان داد. علی‌اصغر سلطانیه گفت: گزارش آمانو نسبت به گزارش‌های البرادعی متوازن نیست. رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه هم گفت: بخشی از گزارش آژانس جنبه سیاسی دارد و بالاخره علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی هم اظهار داشت: فشارهای سیاسی در حال اثر گذاشتن بر آژانس است. انتقاد شدید ‌ایران از گزارش جدید آژانس

دنیای اقتصاد- مجید اعزازی:تازه‌ترین گزارش فصلی مدیرکل آژانس اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ‌ایران با واکنش انتقادی مقامات تهران مواجه شد. مقامات تهران به شیوه نگارش‌این گزارش در قیاس با گزارش‌های فصلی محمد البرادعی‌، مدیر سابق آژانس اتمی انتقاد وارد کرده و گفته اند: اگرچه ‌این گزارش بار دیگر بر عدم انحراف فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران صحه گذاشته است، اما در عین حال با اتخاذ رویکردی سیاسی به اموری فرعی پرداخته که موجب لطمه به جایگاه و شان فنی آژانس اتمی می‌شود.

سومین گزارش فصلی یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس اتمی شامگاه دوشنبه به وقت تهران در اختیار ۳۵ عضو شورای حکام ‌این آژانس قرار گرفت. در ‌این گزارش آمده است :در حالی که آژانس به راستی ‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلامی ایران ادامه می‌دهد، ایران همکاری‌های لازم به منظور اجازه به آژانس برای تایید اینکه تمام مواد هسته‌ای در ایران در فعالیت‌های صلح‌آمیز هستند را فراهم نکرده است.

این گزارش همچنین حاکی است: ایران، به طور خاص‌تر، الزامات ذکر شده در قطعنامه‌های شورای حکام و شورای امنیت شامل اجرای پروتکل الحاقی که برای اعتمادسازی در زمینه هدف انحصارا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران و حل مسائل باقیمانده ضروری هستند را اجرا نمی‌کند. ایران به طور ویژه به همکاری در زمینه توضیح مسائل باقیمانده که نگرانی‌ها درباره ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای را افزایش می‌دهند، نیاز دارد و از جمله این همکاری تامین دسترسی به تمام سایت‌ها، تجهیزات، اشخاص و مدارک مورد درخواست آژانس است. ایران همچنین نیاز به اجرای کد تعدیل شده ۱/۳ در زمینه تهیه سریع اطلاعات طراحی دارد. به علاوه، ایران بر خلاف قطعنامه‌های مرتبط شورای حکام و شورای امنیت، فعالیت‌های مرتبط غنی‌سازی را تعلیق نکرده است. ایران به فعالیت تاسیسات غنی‌سازی سوخت و تاسیسات غنی‌سازی سوخت آزمایشی در نطنز ادامه داده و غنی‌سازی اورانیوم تا ۲۰ درصد اورانیوم ۲۳۵ را در تاسیسات غنی‌سازی سوخت آزمایشی را در دو آبشار به هم مرتبط آغاز کرده است. ایران به ساخت تاسیسات غنی‌سازی سوخت فردو ادامه داده است. به منظور راستی‌آزمایی زمانبندی و ماهیت واقعی تاسیسات غنی‌سازی سوخت آزمایشی، ایران هنوز نیازمند تامین دسترسی آژانس به مدارک طراحی مرتبط و شرکت‌های دخیل در طراحی و ساخت تاسیسات است. ایران همچنین نیاز به ارائه یک پرسشنامه اطلاعات طراحی کامل برای این تاسیسات دارد.

گزارش آمانو افزوده است: ایران بر خلاف قطعنامه‌های مرتبط شورای حکام و شورای امنیت به ساخت رآکتور IR-۴۰ و فعالیت‌های مرتبط آب سنگین ادامه داده است. به آژانس اجازه نمونه‌برداری از آب سنگین که در تاسیسات تبدیل اورانیوم اصفهان ذخیره شده است، داده نشد. همچنین برای آژانس امکان دسترسی به تاسیسات تولید آب سنگین فراهم نشد. مادامی که آژانس می‌تواند گزارش دهد که ایران بیانیه‌هایی را مبنی بر اینکه آن فعالیت‌ها را تعلیق نکرده است، آژانس بدون دسترسی کامل به آب سنگین در تاسیسات تبدیل اورانیوم، تاسیسات تولید آب سنگین و سایر تاسیسات که ایران اعلام کرده است قصد دارد آنها را بسازد، قادر به راستی‌آزمایی چنین بیانیه‌هایی و نتیجتا گزارش کامل درباره این موضوع نیست.

گزارش آژانس همچنین حاکی است: ایران به تعیین دو بازرسی که اخیرا در ایران بازرسی انجام دادند اعتراض کرد. آژانس اساسی را که ایران به واسطه آن اعتراض خود را توجیه کرده است رد می‌کند؛ آژانس همچنین نگران است که اعتراض مکرر به تعیین بازرسان مجرب، روند بازرسی را مختل کرده و از توانایی آژانس برای اجرای پادمان‌ها در ایران بکاهد.

آژانس شان فنی خود را رعایت کند

رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه دیروز در نشست هفتگی خود با خبرنگاران در پاسخ به ‌اینکه در ‌این گزارش از ‌ایران خواسته شده است به قطعنامه‌های شورای امنیت عمل کند، گفت: البته بخشی از این گزارش بعد غیرفنی دارد و جنبه‌های سیاسی پیدا کرده است. معتقدیم آژانس باید بیشتر به مسائل فنی و چارچوب شرح وظایف خود بپردازد و متوجه تخلفات جدی‌ که از معاهده ان. پی. تی صورت می‌گیرد باشد . این تخلفات در اجلاس بازنگری ان. پی. تی در نیویورک مورد توجه قرار گرفت که یکی از مهم‌ترین این تخلفات فعالیت‌های رژیم صهیونیستی است که آژانس تاکنون هیچ تسلطی نسبت به اطلاعات مربوط به فعالیت هسته‌ای این رژیم نامشروع نداشته است.

مهمانپرست افزود: نقطه ضعف این‌گونه گزارش‌ها تاثیرپذیری آنها از فشارها و مسائل سیاسی برخی از کشورها است. آژانس شان فنی خود را در چارچوبی که برای ان. پی. تی تعریف شده باید رعایت کند. اینکه خارج از حیطه‌ قانونی به مسائل سیاسی و فشارهایی که خارج از چارچوب آژانس وجود دارد بپردازد خارج از وظیفه عمومی‌اش است و معتقدیم مسائل غیرفنی اعتبار چندانی نخواهد داشت.

آژانس از انصاف خارج نشود

علی اکبر صالحی، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی نیز در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: در گزارش جدید آژانس مثل گزارش‌های پیشین بر اینکه هیچ انحرافی از مواد هسته‌ای اعلام شده برای مقاصد غیرصلح‌آمیز وجود ندارد تاکید شده است. بنابراین معتقدیم سایر مسائلی که در گزارش به آن پرداخته شده است اموری فرعی هستند.

وی در عین حال تاکید کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید حواسش را قدری بیشتر جمع کند و از موضع بی‌طرفی و انصاف خارج نشود؛ چرا که اعتبار آژانس به تخصصی، فنی بودن و بی‌طرف بودنش است. ما معتقدیم اگر به خاطر فشارهای سیاسی، افکار عمومی از مسیر درست منحرف شوند شاهد بی‌اعتمادی به آژانس خواهیم بود.

صالحی درباره بزرگنمایی گزارش آژانس درباره‌ مطالعات ادعایی، گفت: محمد البرادعی‌، مدیرکل پیشین آژانس درباره‌ مطالعات ادعایی در گزارش‌های متعدد اعلام کرد اسناد مربوط به مطالعات ادعایی اصالت ندارد و نمی‌تواند آنها را تایید کند. در حالی که در گزارش آمانو می‌بینیم مطالعات ادعایی بزرگنمایی شده است. لااقل به ما بگویند اصالت اسناد مطالعات ادعایی را قبول دارند و اگر قبول دارند مدارک اصلی را به ما ارائه دهند؛ در آن صورت ما آماده‌ بررسی آن خواهیم بود. رییس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: معتقدیم به خاطر فشارهای سیاسی، مسائل فرعی و حاشیه‌ای بزرگنمایی می‌شود و محورهای اصلی گزارش که تایید در مسیر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران است تحت‌‌شعاع قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: شیوه گزارش‌نویسی آژانس در یک سال اخیر تغییر کرده است و جای این سوال است که پس از رفتن مدیرکل پیشین از آژانس، چه تغییری روی داده است یا ایران چه اقدامی را انجام داده است؟ مگر نه اینکه ایران به تعهدات و تعاملاتش بیش از گذشته پرداخته است و تمام بازرسی‌ها انجام شده است و حتی در مقاطعی که برای اعتمادسازی لازم بود همراهی‌های بیشتری فراتر از تعهدات‌مان با آژانس داشته‌ایم؛ مثل اعلام ساخت سایت فردو.

صالحی تاکید کرد: ما احساس می‌کنیم فشارهای سیاسی آثار خودش را در برخی از رده‌های آژانس می‌گذارد. در عین حال معتقدیم بدنه آژانس محکم و مورد احترام ماست. نقد ما نسبت به آژانس دوستانه و در جهت اصلاح کار این نهاد تخصصی، فنی و حقوقی و حفظ و بالا بردن اعتبار آن است.

وی در پاسخ به اینکه آژانس توجیهات ایران را در اخراج دو بازرسش قبول نکرده است، گفت: این حق ما است که بازرسان را انتخاب کنیم و حق تمام کشورهای عضو آژانس است. اساسا تمامی کشورهای عضو، فهرست بازرسان را در اختیار می‌گیرند و پس از انتخاب به آژانس اعلام می‌کنند. دو بازرسی که ایران از پذیرش آنان خودداری کرد، خلاف واقع گزارش کردند و آژانس هم به این نتیجه رسید؛ اما نمی‌خواهد بر این مساله اذعان کند. ما گفتیم دو بازرس دیگر معرفی کنند و آنها دو بازرس جدید معرفی کردند و ما هم این دو بازرس جدید را پذیرفته‌ایم.

رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه آژانس اعلام کرده است، ایران اجازه نداده تا بازرسان از کارخانه‌ آب سنگین بازدید کنند، اظهار کرد: بازرسی از کارخانه‌ آب سنگین در چارچوب پادمان جامع و قرارداد دوجانبه میان ایران و آژانس نیست. آژانس به ما بگوید به استناد کدام بند از قرارداد دوجانبه بین دو طرف باید از تاسیسات آب سنگین تولید شده بازدید کند؟ ما چنین مقرراتی را نیافته‌ایم.

وی اعلام کرد: صراحتا می‌گویم آژانس به ما ثابت کند که باید از تاسیسات آب سنگین ایران و آب سنگین تولید شده بازدید کند. اگر ثابت کرد، بنده در اسرع وقت اجازه بازدید به بازرسان را خواهم داد؛ در حالی که ما چنین قانونی را در مقررات نیافتیم.

قطعنامه‌ها مبنای حقوقی ندارند

علی‌اصغر سلطانیه‌، نماینده‌ دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز درباره تازه‌ترین گزارش آژانس گفت: گزارش مدیرکل آژانس نسبت به گزارش‌های مدیرکل قبل، متوازن نیست و اشکالاتی مبنی بر پرداختن به جزئیات فنی و برجسته کردن و نقل قول از متن قطعنامه‌های شورای امنیت در آن دیده می‌شود. سلطانیه در گفت‌وگو با «ایسنا» افزود: این اقدام و رفتار مدیرکل در انتشار گزارش به جایگاه فنی و تخصصی آژانس لطمه وارد می‌کند؛ زیرا آژانس یک نهاد زیرمجموعه‌ای شورای امنیت و سازمان ملل نیست. آژانس نهادی بین‌المللی، تخصصی و مستقل است.

واکنش کاخ سفید به گزارش آمانو

سخنگوی کاخ سفید گزارش جدید یوکیو آمانو را دردسرساز خواند. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحارونوت، تومی‌ویتور، سخنگوی کاخ سفید روز دوشنبه مدعی شد که گزارش جدید مدیرکل آژانس درباره‌ایران درد سرساز است و نشان می‌دهد که تهران هنوز در تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای است.

وی با بی توجهی به بخش‌های موید همکاری ‌ایران با آژانس در گزارش آمانو گفت: گزارش اخیر آژانس درباره ‌ایران بار دیگر نشان داد که تهران به تعهدات هسته‌ای خود پایبند نبوده و به تلاش‌هایش برای گسترش برنامه هسته‌ای خود ادامه داده و به قابلیت برای ساخت سلاح هسته‌ای نزدیک شده است.