کارنامه طرح‌های زودبازده از نگاه خبرنگاران
دنیای اقتصاد- روابط‌عمومی وزارت کار و امور اجتماعی در واکنش به منتقدان طرح‌های اشتغال‌زا، توری دو روزه را تدارک دیده بود تا بیش از ۴۰ خبرنگار روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و همین‌طور تهیه‌کنندگان برنامه‌های اقتصادی شبکه‌های مختلف تلویزیونی از روند پیشرفت پروژه طرح‌های زودبازده بازدید کنند. گزارش دیدار خبرنگاران، از بنگاه‌های زود بازده اقتصادی اصفهان
کار در حلقه پرسش
جواد حیدریان
اصفهان، آن «شاهزاده افسون شده» این بار نه «وهم سبز» کاشی‌ها و اسلیمی‌ها در خشت خشت بناها و عمارت‌های تاریخی‌اش، که دیدار از بنگاه‌های کوچک زود بازده به عنوان طرحی برای اشتغال پایدار بهانه‌ای بود تا جمع خبرنگاران اقتصادی رسانه‌ها، دیداری دو روزه را از آن زایشگاه هنر و صنعت و معماری، داشته باشند.
آنچه مرا ترغیب می‌کرد تا در این تور خبری، راهکار توسعه بنگاه‌های کوچک و زود بازده را فرصتی برای فرار از خمودگی جامعه کار کشور بدانم، اصفهان بود و هیاهوی بازارهایش که از دیرباز با این هنر خو گرفته‌اند.
روابط‌عمومی وزارت کار و امور اجتماعی در واکنش به منتقدان طرح‌های اشتغال زا، توری دو روزه را تدارک دیده بود تا بیش از ۴۰ خبرنگار روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و همین‌طور تهیه‌کنندگان برنامه‌های اقتصادی شبکه‌های مختلف تلویزیونی را با خود همراه کند، این در حالی بود که بخشی از بدنه دولت و همین‌طور بانک‌ها، خود از منتقدان جدی این طرح به شمار می‌آیند. هر چند امکان اعتراض آشکار آنان وجود ندارد.
چندی پیش وزیر اقتصاد دولت احمدی‌نژاد از طرح‌های اشتغال زود بازده انتقاد و هشدار داد که نباید به بانک‌ها فشار بیش از حد وارد آید. بسیاری از بانک‌ها نیز به علت آنچه که آن را بازگشت ناپذیر بودن تسهیلات پرداخت شده عنوان می‌کنند، با اجرای این طرح مخالفت کرده بودند.
اما در بازدید از چهار بنگاه منتخب صنعتی و خدماتی استان، اصفهان به نظر آمد که تامین نقدینگی بنگاه‌های متوسط و بزرگ بیش از توسعه و ایجاد اشتغال پایدار مورد توجه است، و پرداخت وام‌های درخواستی تنها بهانه‌ای برای فرار از ورشکستگی یا لااقل حفظ وضعیت موجود برای این بنگاه‌ها است.
در ابتدای بازدید با روند توسعه اشتغال براساس سند توسعه استان در سال ۸۴ از زبان احمدرضا پرنده معاون اشتغال سازمان کار و امور اجتماعی استان اصفهان آشنا شدیم که امیدوارانه از کاهش ۸درصدی بیکاری تا پایان برنامه چهارم توسعه و ایجاد ۳۲۸هزار فرصت شغلی در طول چهار سال خبر داد.
وی گفت: تاکنون ۵۳هزار و ۹۷۷ طرح خود اشتغالی به بانک‌های استان معرفی شده که اعتبار آنها ۲هزار و ۱۳۷میلیارد تومان است همچنین میزان اعتبار توسعه اشتغال در استان اصفهان برای امسال یک‌هزار و ۳۱۰میلیارد تومان بود که ۷۷۶میلیارد آن تاکنون جذب شده است.
شهر کاشان و مجتمع اقتصادی «شیر کده» اولین میزبان گروه خبری است. این کارخانه لبنیاتی که ۴۰۰ کارگر دارد در سال ۱۳۷۵ آغاز به کار کرده و یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان شیر یارانه‌ای است.
جواد کارگرنژاد، مدیرعامل کارخانه شیر پاستوریزه کاشان در حالی که دستهایش را به پیشانی و موهای کم پشتش می‌کشد، می‌گوید، با ۱۰میلیارد ریال وامی که از طرح‌های زود بازده گرفته توانسته سه خط تولید «بسته بندی کیسه‌ای»، «یک بار مصرف» و «خط توسعه ۳۰درصدی شیر» به کارخانه‌اش اضافه کند و بیش از ۶۰نفر را نیز در مجموعه‌اش به خدمت گیرد.
حاج جواد در حالی که ما را برای بازدید از قسمت‌های مختلف کارخانه و مجموعه اقتصادی‌اش دعوت می‌کند، با همان لهجه شیرین کاشانی خطاب به خبرنگاری می‌گوید: مهندس، خواستن توانستن است! من در این مجموعه آهو و بلدرچین هم پرورش می‌دهم!
وی می‌افزاید ۵هزار و ۸۶۴ دامدار را تحت پوشش فعالیت کارخانه‌اش قرار داده است و با خرید ۳۰۰ گاو، آنها را در اختیار دامداران قرار داده و از آنها خواسته، شیر دهند تا حسابشان پاک شود!
کارگرنژاد که تحصیلات ابتدایی دارد و به شدت امیدوار و فعال است، می‌گوید: هیچ گاه از اینکه پشت میز بنشینم لذت نمی‌برم، حتی دفتر و سیستم مدیریتی و شورا ندارم، تنها می‌دانم که باید کار کرد و کار کرد و کار کرد.
این بنگاه اقتصادی به قول مدیرعاملش در صورت تامین اعتبار می‌تواند ۶هزار فرصت شغلی برای تولید شیر درجه یک در سطح کاشان فراهم کند.
در این مجموعه از شیر مرغ تا جان آدمیزاد پیدا می‌شود که نشان دهنده اشتیاق و جاه‌طلبی مثبت حاج جواد کارگرنژاد است.
به گفته وی، در این مجموعه علاوه بر کاشت سبزی‌های معطر برای استفاده برخی فرآورده‌های لبنی و پرورش زنبور برای تولید عسل و کاربرد آن در تهیه خامه عسلی، پرورش ماهی‌های تزینی، شتر مرغ و زرافه، آهو و بلدرچین و نمونه‌های دیگر از پرندگان زیبا و نایاب نیز در دستور کار قرار دارد.
دومین بنگاه اقتصادی که در شهر کاشان مورد بازدید قرار می‌گیرد، کارخانه تولید فرش ماشینی است.
سیاحی مدیرعامل و عضو هیات رییسه کارخانه «فرش خوب بافت» می‌گوید: این کارخانه با سرمایه ۱۸۰میلیون تومان در سال ۱۳۷۱ فعالیت خود را اغاز کرده و در بخش ریسندگی ۴۰ نفر را در خود به فعالیت وا داشته که پس از دریافت تسهیلات زودبازده به ارزش ۲۰میلیارد ریال ۲۵ نفر دیگر را به خدمت گرفته است.
این واحد تولید فرش ماشینی که در آن ساعت از روز، کمتر از ۱۰ نفر در آن مشغول فعالیت بودند، سالانه چهار‌میلیارد و ۶۰۰میلیون ریال صادرات به برخی کشورهای اروپایی و آسیای میانه دارد.
فرماندار شهر کاشان که در بخشی از مسیر همراه تیم خبری بود، با اعلام جمعیت ۳۰۲هزار نفری کاشان، از ۳۴میلیارد و هفتصد‌میلیون تومان اعتبار برای استفاده در بخش اشتغال خبر داد و گفت: توانستیم تا پایان سال گذشته ۱۱میلیارد تومان از طرح‌ها را تصویب کنیم و پیش‌بینی می‌کنیم بعد از دریافت وام ۱۰هزار و ۱۷۳ فرصت شغلی برای ۵هزار و ۹۲ طرح ایجاد کنیم.
گروه خبرنگاران اقتصادی، گرما را با سیاحت در کوچه باغ‌های پر از شعر سهراب و معبد و آتشکده ساسانیان در نیاسر از دهکده‌های زیبای مشرف به کوهستان‌های کاشان، عوض می‌کنند و با استشمام هوای مطبوع و آغشته به عطر گل محمدی در آخرین روزهای گلاب گیری در دل کویر، مشامشان تازه می‌شود تا برای بازدید از سومین بنگاه اقتصادی در شهر اردستان سرشوق تر باشند.
مدیرعامل کارخانه تولید پروفیل و لوله «دنیای فلز» با هیبتی مثال زدنی و زنگ مخصوص صدای
خش‌دارش در حلقه پرسشگر خبرنگاران کمی از هیبتش می‌کاهد از سرمایه گذاری بیش از ۲۰۰میلیارد تومانی در سال ۸۳ که از طریق صندوق حساب ذخیره ارزی تامین شده بود سخن می‌گوید و از تامین نشدن درخواست ۱۰میلیاردی‌اش از بنگاه‌های زود بازده گلایه کرده و می‌گوید: تامین وثیقه مشکل بزرگ ما است که بانک صادرات حاضر نیست وام را به ما پرداخت کند.
حسن عسکری با نگرانی می‌افزاید: این طرح در آبان ماه سال گذشته تصویب شده است ولی هنوز نتوانسته‌ایم خطوط تولید را به شکل جدی راه‌اندازی کنیم، چرا که به مشکل وثقیه و ملک برخورده است. ملک این کارخانه در رهن بانک دیگری است و همزمان دو بانک نمی‌توانند این ملک را در ضمانت وام پرداختی قرار دهند.
این کارخانه به گفته مدیر پروژه‌اش قادر است، چهار‌هزار و ۵۰۰ فرصت شغلی را برای استان اصفهان ایجاد کند در حالی که حجم تولیدات این کارخانه یک‌میلیون و۲۵۰هزار تن در سال است و مواد اولیه آن از فولاد مبارکه و خارج از کشور تامین می‌شود. همچنین محصولاتش در صنعت نفت، لوله‌کشی‌های آب و گاز کاربرد دارد.
با پایان بازدید از این کارخانه در حالی آنجا را ترک می‌کردیم که کمتر از ۳ نفر در این بنگاه اشتغال زا حضور داشتند و تابلوی راهنما فاصله اصفهان را بیش از ۹۰ کیلومتر نشان می‌دهد.
غروب اولین روز بازدید از بنگاه‌های کوچک زود بازده، رنگ تلخ و زردی را بر گون‌های کویر مرکزی ایران در حاشیه جاده پاشیده بود و سکوتی تلخ در اتوبوس خبرنگاران از بی رغبتی و نا امیدی‌شان از کارآمد بودن طرح‌های اشتغالزای بنگاه‌های کوچک و زود بازده حکایت می‌کرد.
نشست‌های مطبوعاتی با برخی مسوولان استان بخش دیگری از برنامه‌های تدارک دیده بود که در صبح روز آخر بازدید با حضور معاون برنامه‌ریزی استانداری اصفهان و مدیرکل کار و امور اجتماعی استان، برگزار شد و نتایج تسهیلات ارائه شده برای توسعه واحدهای اقتصادی زود بازده از زبان آنان بازگو شد.
محسن نیلی معاون برنامه‌ریزی استانداری، مزیت‌های استان اصفهان را در بحث گردشگری و صنعت برشمرد و گفت: بیش از هفت‌هزار و ۵۰۰واحد صنعتی در این استان فعالیت می‌کنند که تمام آنها بیش از پنج نفر کارگر دارند.
نیلی برخلاف آنچه که به عنوان تعریفی از بنگاه‌های زود بازده ارائه شده بود، حفظ اشتغال موجود در کشور را مهمتر از تولید اشتغال ارزیابی کرد و گفت: از مجموع یک‌هزار و ۳۱۰میلیارد تومان تسهیلات اشتغالزایی در سال ۸۴ و ۸۵ تاکنون حدود ۸۰۰میلیارد تومان آن هزینه شده است.
وی گفت: تا کنون ۴۸/۸درصد از بنگاه‌های این استان تا سقف ۱۰میلیون تومان، ۸۵/۲۶درصد بین ۱۰ تا ۳۵میلیون تومان، ۸۷/ ۲درصد بین ۳۵ تا ۱۰۰میلیون تومان، ۵۰/۳۰درصد ۳۰۰میلیون تا یک‌میلیارد تومان، ۱۱/۵درصد بیش از یک‌میلیارد تومان وام خود اشتغالی و حدود ۶درصد دیگر بنگاه‌ها مبالغ دیگری وام‌های خود اشتغالی دریافت کرده‌اند.
وی گفت: میزان بیکاری استان اصفهان در سال ۸۳ حدود ۷/۱۲درصد بود که در سال ۸۴ به ۲/۱۲درصد و در سال ۸۵ به ۱۱درصد کاهش یافت.
معاون استاندار روند کاهش بیکاری در استان اصفهان را مثبت ارزیابی کرد و گفت: از شروع اجرای آیین نامه بنگاه‌های زود بازده اقتصادی در کشور ۴۲هزار نفر به بیمه‌شدگان استان اصفهان اضافه شده است، ضمن آن که با حمایت از بنگاه‌های بخش‌خصوصی می‌توان این روند را بیش از پیش توسعه داد.
در ادامه گفت‌وگو مسوولان با خبرنگاران اعزامی به اصفهان، رییس اداره کار و امور اجتماعی استان اصفهان گفت: نظارت بر بنگاه‌های زود بازده نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است و در صورتی که متقاضیان وام‌های اشتغال، بتوانند به تعهدات خود در خصوص توسعه بنگاه‌های زودبازده عمل کنند از یارانه‌های دولتی برخوردار خواهند شد.
مرتضی ماندنی با اشاره به محدودیت بازرسی در استان اصفهان از طرح‌های خود اشتغالی، گفت: ۵۰ نفر بازرس برای نظارت از واحدهای زود بازده در استان فعال هستند. وی در خصوص نبود تشکل‌های کارگری در واحدهای مورد بررسی گفت: تا پایان امسال تمام بنگاه‌های اقتصادی در این استان با تشکیل مجمع عمومی در واحد‌ها، صاحب تشکل می‌شوند.
به گفته ماندنی، ۳/۱۲درصد اشتغال‌های ایجاد شده در استان اصفهان در بخش کشاورزی، ۷/۴۴درصد در بخش صنعت و ۴۳درصد در بخش خدمات بوده است.
با پایان گفت‌وگوی مسوولان در سالن کنفرانس استانداری اصفهان، برای بازدید از آخرین بنگاه اقتصادی به شهر اصفهان می‌رویم که دفتر خدمات فروش محصولات ایران خودرو بود و کار ساختمان خاک آلودش هنوز پایان نیافته و تنها دو منشی مشغول امور رایانه‌ای بودند.
کاج زاده مرد میانسالی است که اصرار دارد بگوید نایینی است نه اصفهانی، ما را به طبقات زیرین ساختمان نیمه کاره بنگاه هدایت می‌کند. او مدیرعامل است. می‌گوید: با وام دریافتی‌اش نمی‌داند باید با شهرداری تسویه‌حساب کند یا به کارهای حرفه‌ای‌اش برسد؟ کاج زاده می‌خواهد در این مکان علاوه بر فروش محصولات ایران خودرو، تعمیرات و صافکاری نیز انجام دهد که در مجموع با ۳هزار‌میلیارد ریال وام دریافتی‌اش قرار است ۲۵ شغل ایجاد کند.
ماموریت خبری ما با دیداری از نمایندگی ایران خودرو که چندان کارآمد به نظر نمی‌رسید، پایان می‌یابد و گردش در میدان نقش جهان و دل سپردن به هیاهوی هنرمندان بازار نقش جهان در همهمه اذان ظهر به افق اصفهان، خستگی دیدار از بنگاه‌های زود بازده را در خاطرمان فراموش نشدنی می‌کند و ما می‌مانیم و هیبت ضلع جنوبی آسمان لاجوردی اصفهان که لای گلدسته‌های فیروز فام مسجد امام و عمارت عالی قاپو بیش از پیش خود نمایی می‌کند.
ارسال نظر