«روز تابستانی» 16/6 میلیون دلار

مهرداد گوران - ادوارد مونش (۱۹۴۴-۱۸۶۳) پیشگام و پدر جنبش اکسپرسیونیسم در هنر قرن بیستم است. شاید تابلوی معروف «جیغ» او را دیده باشید. این تابلو به عنوان نمادی روشن از جریان اکسپرسیونیسم شناخته می‌شود که با آن رنگ‌های تند و ترکیب‌بندی غیرمتعارفش، ترس و عصیان توامان انسان معاصر را نشان داده است.

مونش اهل نروژ بوده، اما سفرهای همیشگی‌اش به آلمان و اروپایی مرکزی، از او یک نقاش تمام عیار اروپایی ساخته و شاید به همین دلیل بوده که خیلی زود هنر او در اروپا گل کرد و مرزها را درنوردید.

ادوارد مونش در پنج سالگی، مادرش را از دست داد و به قول خودش «میان این همه رنگ طبیعت و روان آدمی» تنها ماند.

از بخت بد، خواهر بزرگش، سوفیا، نیز در ۱۵ سالگی در اثر بیماری جان داد و برغم بی‌پایان ادوارد افزود. خواهر کوچکش نیز مبتلا به بیماری روانی بود. ادوارد مونش می‌گوید: «من همواره یا در میان بیماران بوده‌ام یا خودم رنج بیماری را کشیده‌ام». بنابراین وقتی می‌نویسد: «من فقط وقتی گرفتار بیماری و ترس هستم، می‌توانم نقاشی کنم»، به واقعیتی اشاره می‌کند که کتمان‌ناپذیر است. مونش از منظر همین زندگی پردردسر بود که با دنیای نقاشی رابطه برقرار کرد و خیلی زود دریافت که باید «آفریننده حالات درونی خود و اطرافیانش» باشد. برای نشان دادن این حالات درونی، باید راهی دیگر را تجربه می‌کرد چرا که جریان‌های غالب زمانه او یعنی ناتورالیسم و رئالیسم، توانایی چنین کاری را به او نمی‌دادند.

او به پاریس رفت، جایی که ونسان ونگوگ، ‌امپرسیونیسم را به کمال رسانده بود. در پاریس، با امپرسیونیست‌ها آشنا شد و به تاثیر از آنها تابلوهای مهمی هم خلق کرد اما این آغاز کار او بود. تابلوی «شب» که در سال ۱۸۹۰ خلق شده هم امپرسیونیستی است و هم از آن فاصله دارد و نخستین گام جدی مونش برای رسیدن به یک مکاشفه هنری بوده است. او در سال ۱۸۹۲ تابلوی معروف «جیغ» را پدید آورد که نخستین اثر اکسپرسیونیستی است و آغازگر این جریان مهم هنری در قرن بیستم قلمداد می‌شود، جیغ، تبلور کامل اراده مونش برای «نقاشی روح» است، روح بیقرار و درمانده انسان در عصر تنهایی مدرن. این تابلو به قولی «زاده اضطراب جهان» است. مونش در دهه ۱۹۹۰ به آلمان رفت و در برلین اقامت کرد. در آنجا چند نمایشگاه برگزار کرد و هنر خود را بیش از پیش شناساند. در حلقه روشنفکران‌‌ آلمانی قرار گرفت و با اندیشه‌های فردریک نیچه آشنا شد که در ذهنیت و کار هنری او تاثیر شگرفی بر جای گذاشت. مونش در هنر قرن نوزدهم و بیستم جهان نقش مهم و اثرگذار دارد. چندی پیش در جریان حراج خانه Sothebey، تابلوی «روز تابستانی»او به قیمت ۶میلیون و ۱۶هزار دلار به فروش رفت. این تابلو جزو آثاری است که با استفاده از تکنیک رنگ روغن در سال ۱۹۰۳ خلق شده و روایتی دیگر از احوال درونی این نقاش بزرگ را نمایان می‌کند.