بهبود رابطه با غرب در عین حفظ رابطه با چین و روسیه

حسن بهشتی پور* اکنون که اخبار و گزارش‌ها از توافق احتمالی میان ایران و گروه ۱+۵ در ژنو حکایت دارد، موضع روسیه و چین در برابر چنین موقعیتی حائز اهمیت است. پیرامون این موضوع، ۲ نظر وجود دارد؛ برخی معتقدند روسیه و چین از توافق هسته‌ای ایران استقبال خواهند کرد؛ زیرا اگر تحریم‌ها لغو شود این دو کشور با دست بازتری می‌توانند مبادلات اقتصادی داشته باشند. ضمن اینکه کاهش تنش با کشورهای غربی موجب می‌شود آنها راحت‌تر رابطه‌شان با ایران را گسترش دهند. از دیگر سو نظر دیگری نیز وجود دارد؛ مبنی‌بر اینکه شاید روسیه و چین از این توافق خیلی خشنود نشوند، زیرا این دو کشور تاکنون از تحریم‌های وضع شده علیه ایران سود هنگفتی برده‌اند؛ به ویژه که چین بالای ۵۰ میلیارد دلار با ایران روابط تجاری دارد و در پی تحریم‌ها بعضا دست به گران فروشی و بلوکه کردن پول‌های ایران زده است؛ بنابراین چین از قبل تحریم‌ها سود زیادی برده است. این در حالی است که با لغو تحریم‌ها، از یک سو چین باید پول‌های بلوکه شده ایران را بازگرداند و از دیگر سو ایران در برابر این دو کشور دستش بازتر خواهد شد و می‌تواند خواسته‌های بیشتری را مطرح کند، اما باید توجه داشت اگر روابط ایران با غرب بهبود پیدا کند به معنای تضعیف رابطه با روسیه و چین نیست، زیرا ایران باید برای افزایش قدرت بازیگری‌اش ضمن تلاش برای بهبود رابطه با غرب، رابطه با چین و روسیه را نیز حفظ کند؛ بنابراین این توازن مثبت می‌تواند دست ایران را باز کند تا بهتر منافع ملی‌اش را تامین کند. در نهایت در روسیه یک دیدگاه واحد نسبت به ایران وجود ندارد، اما در دوره جدید ریاست‌جمهوری ولادیمیر پوتین شاهد هستیم که وی در جهت بنیان گذاشتن یک رابطه خوب با ایران در تلاش است و در این دوره، روابط روسیه و ایران با دوره‌های پیشین قابل مقایسه نیست. همچنین در شرایط فعلی مسکو و تهران در رابطه با حوزه خاورمیانه نیز همگرایی بیشتری پیدا کرده‌اند؛ بنابراین انتظار می‌رود این رویه و سیاست روسیه در قبال ایران حداقل تا پایان دوره ریاست‌جمهوری پوتین تداوم یابد. *متخصص امور روسیه