گزارش فیس‌بوکی ظریف بر فراز آسمان ترکیه

آقای دیپلماسی دولت تدبیر خستگی نمی‌شناسد. در راه باشد یا در جلسات کاری، خود را ملزم می‌داند به آنکه گزارش‌های کاری‌اش را در فیس‌بوک منتشر کند. شاید اولین بار باشد که یک وزیر، اینگونه و در فضای مجازی، گزارش‌های روایت گونه‌اش از اقدامات دیپلماتیک را منتشر می‌کند. محمدجواد ظریف حتی شب دوشنبه در آستانه ورود به ایران، زمانی که دست پر و با یک توافقنامه تاریخی از مذاکرات ژنو، به کشور بازمی‌گشت، روایتگری را از یاد نبرد و گزارش فیس‌بوکی‌اش را در این شبکه اجتماعی منتشر کرد. وزیر امور خارجه در فیس بوک خود نوشت: «ساعت ۱۰ و ۴۵ دقیقه یکشنبه شب است. تازه به خانه رسیده‌ام. قبل از اینکه گزارشی را که در هواپیما نوشته‌ام برایتان بفرستم، خواستم از همه دوستانی که به فرودگاه تشریف آورده بودند تشکر کنم. واقعا شرمنده‌ام که دوستان محافظ اجازه ندادند از اتومبیل پیاده شوم. هیچ چیز برای من شیرین‌تر از دیدار نزدیک با شما نبود ولی...

این هم گزارشی که در هواپیما برایتان نوشتم: ساعت ۷ و ربع بعدازظهر یکشنبه است و برفراز آسمان ترکیه هستیم و انشاءالله تا یک ساعت و نیم دیگر به فرودگاه مهرآباد می‌رسیم. بعد از ۵ روز سخت و پرتنش، امروز تاحدود ساعت ۶ و نیم صبح به وقت ژنو مشغول پیگیری کار بودیم و بعد توانستیم نماز صبح را بخوانیم و سه ساعتی بخوابیم، البته برخی اعضای بزرگوار هیات مذاکره‌کننده که ترجمه فارسی متن را انجام می‌دادند، حتی همین قدر هم نخوابیدند.

اولین خبر اظهار لطف بزرگوارانه رهبر فرزانه انقلاب در پاسخ به گزارش کریمانه رییس‌جمهور محبوب بود که همچون گذشته فرزندانشان را مورد تفقد قرار داده بودند و نیز اظهار محبت‌های دوستان عزیز. مجموعه این بزرگواری‌های مردم و بزرگان کشور چند بار اشک به چشمان این خدمتگزار کوچک آورد. از همه سپاسگزارم و از درگاه خداوند بزرگ مسئلت دارم که ما را شایسته این همه بزرگواری قرار دهد.

مذاکره و رسیدن به تفاهم همواره کار دشواری است؛ چراکه هیچ‌گاه هیچ تفاهمی دربرگیرنده تمامی خواست‌های هریک از طرفین نیست. تنها کسانی که درگیر مذاکره و فرازونشیب‌ها و خواسته‌های متقابل هستند می‌توانند درک کنند که گرفتن هر مفهوم یا عبارت مورد نظر یا جلوگیری از زیاده‌خواهی طرف مقابل چه میزان تلاش، نبرد سیاسی، جنگ اعصاب، مقاومت، صبر، پذیرش ریسک شکست و ... نیاز دارد. می‌دانند که در پس لبخندها و شوخی‌های در مقابل دوربین و خبرنگاران، چه جلسات پرتنشی سپری شده و چه بحث‌های تلخ و چالشی ردوبدل شده است. هنر دیپلمات پنهان کردن همه این تلاطم‌ها در پشت لبخندها است. در این میان اتکا به قدرت لایزال الهی، آرامشی ایجاد می‌کند که شاید هیچ قدرت سیاسی و نظامی نتواند هماورد آن باشد. به همین دلیل برای یادآوری به خودم و اطمینان خاطرشما، شعرمولانا را در زمینه صفحه نوشتم که:

گرهزاران دام باشد در قدم / چون تو با مایی نباشد هیچ غم

به هر حال مذاکرات سختی بود، ولی همانطور که در گزارش‌ها دیده‌اید، به‌رغم تلاش همه جنگ‌طلبان و افراط‌گرایان و هزینه‌های گزاف تبلیغاتی و سیاسی آنها، مذاکرات با حفظ حقوق ملت به نتیجه رسید و تحریم‌ها در سراشیبی قرار گرفتند. دستاوردهای علمی کشور حفظ شد، حقوق هسته‌ای به رسمیت شناخته شد، هیچ مرکز هسته‌ای تعطیل یا تعلیق نشد، اقدامات اطمینان‌ساز به صورت متوازن و متقابل از دو طرف طراحی شد، ساختار برنامه هسته‌ای کشور پابرجا ماند، ولی ساختار تحریم‌ها به یاری خداوند به سمت تزلزل و خدشه رفت و افق لغو کامل تحریم‌های بین‌المللی، یکجانبه و چندجانبه در آینده کم و بیش یک ساله ترسیم شد. در این تلاش در مقابل مجموعه‌ای از بزرگ‌ترین قدرت‌های دنیا قرار داشتیم که خود نیز از بیرون تحت فشار صهیونیست‌ها و دیگر کاسبان تنش و درگیری بودند. در اکثر موارد هیچ حمایتی جز خدا و مردم بزرگ ایران و اعتماد به این دو پشتوانه بی‌بدیل نداشتیم که الیس الله بکاف عبده (آیا خدا برای بنده‌اش کافی نیست؟)

حتما ادعا نمی‌کنیم که کار ما بی‌نقص بوده است. از ابتدا می‌دانستیم که وظیفه سختی را می‌پذیریم و می‌باید از تمام توان و حیثیتی که از همین کشور و انقلاب و مردم گرفته‌ایم هزینه کنیم. از انتقاد سازنده و نقد مشفقانه هم استقبال می‌کنیم. همزمان از همه دوستان انتظار داریم که همواره دو ملاحظه را درنظر بگیرند: انصاف و مهم‌تر از آن منافع ملی. به عبارت دیگر، تفاوت مذاکره با خواندن بیانیه و اعلام موضع را فراموش نفرمایند و مهم‌تر فضاسازی تبلیغاتی طرف‌های مذاکره را درست تشخیص دهند که با تمامی ابزارهای خود از لحظاتی پس از مذاکره دست به‌کار شدند تا ناکامی‌های طبیعی خود را در روند تفاهم و اجماع‌سازی متقابل کمرنگ کرده و حتی وارونه جلوه دهند. توجه داشته باشند که صهیونیست‌ها و دیگر جنگ‌افروزان هنوز هم به شدت عصبانی و خشمگین هستند و در تلاش برای استفاده از هر ابزاری برای به شکست کشاندن توافقی که آن را توافق قرن برای ایران می‌دانستند و می‌دانند.

البته ما تازه از اولین مرحله عبور کرده‌ایم و ادامه راه به همین اندازه یا حتی بیشتر پر چالش و پر فرازونشیب است و باید با همبستگی و عزم ملی، همدلی عمومی، عقل جمعی و تعامل جدی، منطقی و سازنده، جنگ‌طلبان و افراطیون را که لحظه‌ای از اقدام علیه ایران نخواهند ایستاد در افکار عمومی جهانی رسوا و منزوی کنیم و راه را برای حاکمیت منطق و عقل و احترام متقابل در ادامه این مسیر دشوار هموار سازیم. در جامعه جهانی، می‌باید با شناخت ابزارهای متناسب، کارآ و روزآمد نقش آفرینی کرد و دیگران را ناگزیر از پذیرش حقوق و حرکت از موضع برابر و احترام متقابل کرد. ما تمام تلاش خود را برای ادامه هوشمندانه این مسیر تا رسیدن به رفع همه فشارها ادامه خواهیم داد و در این مسیر به لطف خدا و حمایت شما دل بسته‌ایم.

نزدیک فرودگاهیم. خدانگهدار و به امید دیدار».