امیرعلی ابوالفتح* این روزها شاهد بروز اختلاف‌نظر جدی میان دستگاه اجرایی آمریکا و قوه قانون‎گذاری این کشور هستیم؛ در حقیقت این اختلاف ریشه در این دارد که قوه مجریه معتقد است تحریم‎هایی که تاکنون به اجرا گذاشته برای واداشتن ایران به نشستن بر پشت میز مذاکره کفایت می‎کند و باید از فضای ایجاد شده به دنبال تشکیل دولت جدید در ایران استفاده کنند. این در حالی است که قانون‌گذاران آمریکایی که دغدغه مشکلات اجرایی را ندارند و اغلب تحت تاثیر لابی‎ها به ویژه لابی اسراییل هستند، معتقدند برای رسیدن به یک توافق قابل قبول با ایران حتما باید تحریم‎ها را محکم‌تر کنند یا اینکه حداقل این پیام را به تهران برسانیم که اگر در روند مذاکرات کوتاهی انجام داد با تحریم‎های جدید مواجه خواهد شد. آنچه مسلم است تفاوت استراتژیک و ماهوی میان قوه مجریه و قوه‌مقننه آمریکا در قبال برنامه هسته‎ای ایران وجود ندارد بلکه اختلاف بر سر راهکارها پدید آمده است. در شرایط کنونی نیز نمی‎توان با قاطعیت گفت که به کارگیری حق وتو توسط رییس‎جمهور آمریکا در مورد تحریم جدید علیه ایران یک تهدید واقعی است یا یک بلوف است که از طرف اوباما عنوان شده است. اما بعید به نظر می‎رسد اگر کنگره فرآیند قانونی تصویب مصوبه تحریم‎های جدید را در هر دو مجلس نمایندگان و سنا طی کند، اوباما این مصوبه را وتو کند. به اعتقاد من، این سخن بیشتر جنبه بلوف دارد تا واقعیت؛ زیرا وقوع چنین وضعیتی اثبات کننده بروز شکاف میان سیاستمداران آمریکایی خواهد بود؛ در شرایطی که طی چند سال گذشته، آمریکایی‎ها هر اقدامی انجام داده‎اند تا نشان دهند در قبال برنامه هسته‎ای ایران، اجماع وجود دارد. به همین دلیل همه قطعنامه‎های تحریمی در شورای امنیت سازمان ملل، بدون هیچ رای ممتنع از سوی پنج عضو دایم شورای امنیت به تصویب رسید تا بیانگر اجماع جامعه جهانی علیه ایران باشد. بنابراین می‌توان انتظار داشت که این اجماع‌سازی درون هیات حاکمه آمریکا نیز به اجرا گذاشته شود. به عبارت دیگر یا هر دو طرف موضوع، یعنی قوه مجریه و قوه مقننه در مسیری حرکت خواهند کرد که تحریم جدیدی از تصویب نهایی کنگره نگذرد یا اگر به احتمال بسیار ضعیف چنین اتفاقی رخ داد، اوباما آن را وتو نخواهد کرد تا قدرت مانور هیات مذاکره کننده آمریکا در قبال ایران تضعیف نشود. این نکته را نیز نباید فراموش کرد که از چند هفته دیگر رقابت‌های انتخاباتی میان دوره‌ای ایالات متحده آمریکا کلید می‌خورد و قطعا اوباما مایل نیست در فضای انتخاباتی به‌گونه‌ای حرکت کند که نارضایتی هم حزبی‌هایش را به دنبال داشته باشد. وتوی مصوبه کنگره به منزله فاصله گرفتن اوباما از هم حزبی‌هایش در کنگره است و همین مساله باعث می‌شود تصمیم به وتوی یک مصوبه با حساسیت موضوع امنیت ملی که لابی اسراییل نیز نسبت به آن حساسیت بالایی دارد، دور از انتظار باشد.

*کارشناس مسایل آمریکا