مسیر «قیمت» و «یارانه» در فاز دوم هدفمندی
نشست فوق‌العاده دولت به ریاست روحانی برای فاز دوم نتایج یک نظرسنجی درخصوص نحوه تخصیص یارانه از سوی مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور تشریح شد
سیاست‌های قیمتی دولت در فاز دوم هدفمندی

کمپین «نه» به یارانه‌ها تشکیل شد

گروه خبر- مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری ابعاد اجرای فاز دوم هدفمندی در سال آینده را تشریح کرد. مسعود نیلی یکشنبه شب با حضور در برنامه تلویزیونی پایش با بیان اینکه شیب افزایش قیمت حامل‌های انرژی (بنزین، برق، گازوئیل و...) ملایم خواهد بود، افزود: «بنا نیست قیمت همه حامل‌های انرژی به یکباره گران شود. برخی افراد گمان می‌کنند به مانند سال ۸۹ بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ درصد افزایش قیمت انرژی داشته باشیم که این موضوع درست به نظر نمی‌رسد.»
او با بیان اینکه پرداخت یارانه‌ها از سوی دولت قبل «اجتماعی ترین» سیاستی است که دولت در ایران به‌کار برده، گفت: «هرگونه تغییر در پرداخت یارانه به مردم نیازمند اقداماتی حساب شده با در نظر گرفتن تمامی جوانب آن است، چون این موضوع بسیار حساس است. ما به جای اینکه اموال و دارایی افراد را بررسی کنیم، باید از روحیه فرهنگی، انسجام و حس تعاون اجتماعی استفاده کنیم و از خود مردم می‌خواهیم برای رفع نارسایی‌های جامعه در زمینه‌های مختلف و بهبود وضعیت حمل‌و‌نقل و درمان به صورت داوطلبانه از دریافت آن انصراف دهند.»
مشاور اقتصادی رئیس جمهورافزود: «شناخت افرادی که سقف درآمدیشان بالا یا پایین است، مشکل به نظر می‌رسد و شناسایی اموال و دارایی‌های تک‌تک مردم کار درستی نیست. به همین خاطر بهترین کاری که می‌شود کرد، تشکیل کمپین‌های انصراف از یارانه است که این کار از سوی برخی از هنرمندان، نویسندگان و نخبگان در حال انجام است و اگر صداوسیما هم از این کمپین حمایت کند، آنگاه می‌توان افراد زیادی را به انصراف از گرفتن یارانه تشویق کرد. در این صورت دهک‌های پردرآمد داوطلبانه خود را معرفی کرده و نام آنان از لیست پرداختی‌ها حذف می‌شود.» نیلی سپس افزایش یکباره قیمت‌ها در سال ۸۹ را یادآوری کرد و به آسیب‌شناسی افزایش شدید قیمت‌ها پرداخت و گفت: «هرچه شیب قیمت‌ها برای رسیدن به هدف نهایی قانون که رساندن سطح قیمت حامل‌های انرژی به فوب حوزه خلیج‌فارس است، ملایم‌تر باشد، ثابت‌ماندن قیمت‌ها در سال‌های آینده احتمال بیشتری خواهد داشت. از آنجا که سایر متغیرهای اقتصادی در حال تغییرند، در صورت تغییر نکردن نرخ حامل‌های انرژی، این قیمت‌ها از بقیه نرخ‌ها جا می‌ماند و باز دور باطلی را در تغییر قیمت خواهیم دید، ضمن اینکه حامل‌های انرژی با یکدیگر متفاوتند و نباید یکباره همه قیمت‌ها تغییر کند.»
مشاور اقتصادی رئیس‌‌جمهور در ادامه یارانه 45 هزار و 500 تومانی را در شرایط کنونی اقتصاد ایران ارزش‌گذاری کرد و گفت: «این مبلغ امروز معادل 19 هزار تومان ارزش دارد و نشان می‌دهد که تورم به وجود آمده در طول 2 سال گذشته از ارزش این یارانه کاسته است.»
او گفت: «اگر دولت قبل قرار بود قانون مجلس را به‌طور دقیق اجرا کند، میزان پرداخت یارانه در سال ۸۹ باید ۱۵ هزار تومان در نظر گرفته می‌شد نه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان.»
چگونگی افزایش قیمت حامل‌ها
نیلی در خصوص چگونگی افزایش قیمت حامل‌های انرژی گفت: «ممکن است قیمت همه حامل‌ها به‌طور همزمان افزایش نیابد. به‌طور مثال، زمستان فصل مناسبی برای تغییر قیمت برق است درحالی‌که برای افزایش قیمت گاز، فصل بهار یا تابستان می‌تواند مناسب‌تر باشد.»

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور افزود: «کشور از گذشته با وضعیت نابسامان بازار انرژی و مشکلات زیست محیطی و آلودگی هوا ناشی از مصرف بی رویه سوخت خودروها و صدمات ناشی از آن مواجه است. این شرایط موید آن است که از یکسو قیمت حامل‌های انرژی باید افزایش یابد، البته با شیب ملایم و از سوی دیگر، سیاست‌هایی باید اتخاذ شود که به بهینه سازی مصرف انرژی کمک کند.»
او یکی از اهداف مهم مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها را کمک به تولید بیان کرد و گفت: «در مرحله قبلی افزایش قیمت‌ها، توجهی به تولید نشد درحالی‌که باید سیاست‌های اصل 44 در این زمینه مورد توجه قرار گیرد.» نیلی افزود: «توجه به شرایط اقتصاد کلان کشور به‌ویژه کاهش تورم یکی از اولویت‌هایی است که در صدر سیاست‌های دولت قرار دارد و در چند ماه اخیر تغییر بسیار محسوسی در این زمینه رخ داده که در طول چند سال گذشته بی سابقه بوده است. میزان تورم طبق گزارش مرکز ملی آمار در بهمن ماه 0/1 درصد و به گفته بانک مرکزی 4/0 درصد بود، درحالی‌که من یادم نمی‌آید در چند سال پیش، چنین چیزی در اقتصاد ما رخ داده باشد. تورم نقطه به نقطه اعلام شده از سوی بانک مرکزی هم 8/22 درصد و از طرف مرکز آمار 9/21 درصد اعلام شده است و این تفاوت در اعداد اصلی حاصل انباشت ماه‌های قبل است.»
او گفت: «تورم ۴/۰ درصد بهمن ماه امسال در سال گذشته ۳/۵ درصد بود. یعنی تورمی که بهمن سال گذشته در دو روز رخ می‌داد، الان در سه ماه رخ می‌دهد و نشانگر آن است که شتاب افزایش قیمت‌ها بسیار کاهش یافته است. تورم مواد خوراکی هم در ماه گذشته یک دهم درصد بود حال آنکه تورم خرداد حدود ۴/۳ درصد بود. این کاهش تورم همانند آن است که ظرف سه ماه ۱۰۰ هزار تومان به هر خانواری که یک میلیون و نیم درآمد ماهانه دارد یارانه نقدی داده باشید.»
دلیل کاهش تورم
نیلی در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کنید کاهش تورم ناشی از عامل روانی بوده یا واقعی؟ توضیح داد: «بخشی از آرامشی که در جامعه برقرار شده به خاطر فضای کلی اقتصادی کشور است، اما نکته اصلی این است که دولت خودش را پایبند کرده است که از منابع بانک مرکزی به هیچ وجه استفاده نکند و منابعی هم که بانک‌ها از بانک مرکزی قرض می‌گرفتند با فشار زیادی از سوی بانک مرکزی همراه شده است. به این ترتیب، کاهش تورم هم جنبه روانی دارد و هم واقعی است.»
نیلی با تاکید بر اینکه فاز دوم هدفمندی با توجه به برنامه کنترل نرخ تورم اجرا می‌شود، گفت: «افزایش قیمت حامل‌های انرژی با توجه به برنامه مهار تورم انجام خواهد شد.»
مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری، با اشاره به پرداخت یارانه خانوارها گفت: «نحوه کنونی پرداخت نقدی یارانه به خانوارها یک شیوه بدیع است و اصلی‌ترین اشکال آن کسری بزرگی است که این پرداخت یارانه‌ها ایجاد کرده است. قانون گفته بود که شما نصف پولی را که از محل هدفمندی یارانه‌ها برداشت می‌کنید به خانوار بدهید. ۳۰ درصد به تولید و ۲۰ درصد به بودجه دولت. اما درحالی‌که ما از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی به سختی بین ۲۶ تا ۲۸ هزار میلیارد تومان درآمد تا پایان سال حاصل خواهیم کرد، مقدار پرداختی به خانوارها ۴۲ هزار میلیارد تومان بوده است، یعنی ۱۶ هزار میلیارد تومان کسری.» نیلی یادآور شد: «بودجه عمرانی امسال به سختی از ۱۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده، یعنی ۶/۱ برابر بودجه عمرانی فقط برای یارانه کسری داشتیم و این مبلغ چیزی حدود ۸۰ درصد بودجه بهداشت و درمان کشور و ۷۳ درصد بودجه آموزش و پرورش است. شما تجربه جهانی را در اصلاحات قیمتی و کمک به مردم مشاهده کنید، این تجربه ما منحصربه‌فرد است یعنی به همه پرداخت کنیم آن هم به صورت نقدی و غیرمشروط و این در شرایطی است که با این شیوه سال دیگر نیز باید یک میلیون نفر به جمعیت کشور و به ازای هر نفر ماهانه ۴۵ هزار تومان اضافه شود.»

نظر مردم در مورد سقف درآمد یارانه بگیران

برنامه خبری پایش اقدام به نظرسنجی در مورد سقف درآمدی خانوارهایی که باید به آنها یارانه تعلق بگیرد، کرد. در این نظرسنجی که از ساعت ۲۳ شب آغاز شد بیش از ۶۰۰ هزار نفر شرکت کردند و حدود ۳۲ درصد از آنان بر این باور بودند که یارانه نقدی منحصرا باید به خانوار‌هایی که کمتر از یک میلیون تومان در ماه در آمد دارند تعلق گیرد. ۲۸ درصد اما این سقف را بین ۵/۱ تا ۲ میلیون تومان اعلام کرده‌اند و حدود ۵/۲۲ درصد بر این باور بودند که یارانه باید به افرادی که زیر سه میلیون تومان در آمد دارند اختصاص یابد. تنها حدود ۷ درصد نظرشان این بود که یارانه به خانوارهایی با درآمد کمتر از چهار میلیون تومان اختصاص یابد.

مسیر «قیمت» و «یارانه» در فاز دوم هدفمندی