عراقچی جایگزین ابوطالبی

تنش‎ میان ایران و ایالات‌متحده آمریکا بر سر نماینده جدید جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل وارد دور جدیدی شده است؛ در شرایطی که کاخ سفید به‌طور رسمی اعلام کرده که برای نماینده پیشنهادی ایران ویزا صادر نمی‌کند، مقامات ایران تاکید کرده‎اند که شخص دیگری را جایگزین ابوطالبی نخواهند کرد. پیش از این عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، گفته بود که ایران هیچ جایگزین دیگری برای حمید ابوطالبی به‌عنوان نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل ندارد وتنها نامزد ایران همین فرد است.

در این میان، اما الشرق الاوسط به نقل از منابعی که خود آنها را مقامات رسمی ایران خوانده، مدعی شده است که رئیس‌جمهوری ایران قصد تنش با واشنگتن درباره نماینده جدید این کشور در سازمان ملل را ندارد. به گزارش خبرگزاری تسنیم، الشرق الاوسط گزارش داد هم‌اکنون در پس پرده تلاش‎هایی در جریان است تا شخص دیگری به‌عنوان جایگزین ابوطالبی در این سمت حساس معرفی شود.

مطابق آنچه که الشرق الاوسط نوشته، مقامات رسمی ایرانی به این روزنامه گفته‎اند که حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران هم‌اکنون درصدد معرفی نام دیگری به‌عنوان جایگزین حمید ابوطالبی در مقر سازمان ملل است؛ زیرا او در این مرحله مایل نیست هیچ تنش جدیدی با دولت آمریکا روی دهد.

همچنین این منابع آگاه از احتمال مطرح شدن نام عباس عراقچی به جای ابوطالبی خبر دادند؛ زیرا به گفته آنان روحانی می‎خواهد از میان گروه و تیم مذاکره‌کننده پرونده هسته‎ای ایران با قدرت‏های جهانی، یک نفر را جایگزین ابوطالبی کند.

پیش‌تر عراقچی احتمال معرفی خود به جای ابوطالبی را رد کرده بود. همچنین برخی اخبار حاکی از آن است که آمریکا خواستار معرفی عباس عراقچی است.

ابوطالبی دانشجوی خط امام نبود

در این میان ابراهیم اصغرزاده، یکی از چهره‌های کلیدی تسخیر سفارت آمریکا در تهران و گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی در سال ۱۳۵۸ که تاکنون چند بار تاکید کرده که ابوطالبی در ماجرای تسخیر سفارت نقشی نداشته، بار دیگر تاکید کرده: «حمید ابوطالبی اصلا دانشجوی خط امام به حساب نمی‌آمد. او حتی به اندازه کسانی که در ترجمه با ما همکاری داشتند در آنجا فعالیت نداشت.» اصغرزاده درباره حمید ابوطالبی می‎گوید او به صورت موقت و در ترجمه چند مراسم، از جمله مراسم کریسمس با حضور کشیش‌های آمریکایی و همچنین در دعوت از جنبش‌های آزادی‌بخش با دانشجویان خط امام همکاری داشته است. ابراهیم اصغرزاده تاکید کرد: همکاری ابوطالبی کاملا موقت بود؛ در شرایطی که بعضی از مترجمان دائم بودند.

کاخ سفید اعلام کرده است که برای حمید ابوطالبی که به‌عنوان نماینده تازه ایران در سازمان ملل معرفی شده است، ویزای ورود به آمریکا صادر نخواهد شد.

ایران هم در واکنش گفته است که این موضع آمریکا مغایر قوانین بین‌المللی است و ایران برای نمایندگی خود در سازمان ملل گزینه‌ای جز ابوطالبی را در نظر ندارد. ابراهیم اصغرزاده در همین زمینه گفت: «آقای ابوطالبی گروگان تبلیغات و حادثه‌ای شده است که متعلق به ۳۵سال پیش است.» اصغرزاده همچنین تاکید کرد که حمله او و همراهانش به سفارت آمریکا اقدام تروریستی نبود؛ بلکه واکنشی بود به مداخلات آمریکا در ایران.

تخت روانچی: وزارت خارجه قصد معرفی فرد جدید را ندارد

از دیگر سو مجید تخت روانچی، معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه نیز درباره بحث صادر نشدن ویزا برای گزینه انتخابی ایران در سازمان ملل و پیگیری موضوع از طریق راهکارهای پیش‌بینی شده در سازمان ملل گفت: «می‎توانیم مساله را از طریق دبیرخانه سازمان ملل پیگیری کنیم و با دبیرکل سازمان ملل تماس بگیریم.»

مجید تخت روانچی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر ضمن تاکید بر این نکته که این موضوع از طریق راهکارهای پیش‌بینی شده در سازمان ملل پیگیری می‎شود، گفت گزینه‏هایی وجود دارد که می‌توان براساس قوانین موجود از طریق سازمان ملل در این باره اقدام کرد.

تخت روانچی نیز تاکید کرد که دولت ایران فعلا قصد معرفی فرد جدید را ندارد و پیگیر مساله ابوطالبی خواهد بود. معاون وزیر امور خارجه همچنین درباره احتمال احضار سفیر سوئیس به‌عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران نیز گفت: «این مساله ارتباطی به روابط ایران و آمریکا ندارد و بحث در خصوص سازمان ملل است. آقای ابوطالبی به‌عنوان سفیر ایران در سازمان ملل معرفی شده‎اند و این مساله مربوط به روابط ایران و آمریکا نیست که آمریکا بخواهد برای یک شهروند ایرانی ویزا صادر کند.» روانچی بیان کرد: «سازمان ملل باید این مطلب را دنبال کند، چون سفیر ایران در سازمان ملل مستقر می‎شود و نیویورک به‌عنوان مقر سازمان ملل متحد مطرح است.»

سابقه حضور نمایندگان ایران در سازمان ملل

پیش از انقلاب عبدالله انتظام و فریدون هویدا (برادر امیر عباس هویدا نخست‌وزیر رژیم طاغوت) به‌عنوان سفیران ایران در سازمان ملل متحد فعالیت می‎کردند.

پس از او نیز محمد نبوی و سعید رجایی خراسانی به‌عنوان سفیر ایران در سازمان ملل انتخاب شدند.

پس از رجایی خراسانی، کمال خرازی به‌عنوان سفیر ایران در سازمان ملل متحد معرفی شد. خرازی که مدت ۸ سال این سمت را برعهده داشت، طولانی‌ترین مدت خدمت در سازمان ملل را تاکنون داشته است. هادی‌نژاد حسینیان نیز سفیر بعدی ایران در سازمان ملل بود و پس از او نیز محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه فعلی ایران، راهی نیویورک شد. ظریف نیز پنج سال دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل را مدیریت کرد و یکسال پس از آغاز به‌کار دولت احمدی‌نژاد به تهران بازگشت تا محمد خزاعی جایگزینش شود. ماموریت خزاعی نیز اسفند ماه سال گذشته به پایان رسید، ولی پایان ماموریت او، آغاز تنش دیگری در روابط ایران و آمریکا بود. زیرا ایران چند ماه پیش از اتمام ماموریت خزاعی براساس عرف دیپلماتیک حمید ابوطالبی را به سازمان ملل معرفی کرد، اما نمایندگان آمریکا با مطرح کردن این مساله که او در تسخیر سفارت آمریکا نقش داشته مانع از صدور ویزا برای نماینده ایران شدند.

آمریکا به چه کسانی ویزا نداد؟

اقدامات آمریکا به‌عنوان کشور میزبان سازمان ملل متحد برای صادر نکردن ویزا، مسبوق به سابقه است؛ همچنان‌که آمریکا پیش‌تر نیز اقدام به صادر نکردن ویزا برای برخی از همراهان محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری سابق ایران برای حضور در نشست سازمان ملل در نیویورک کرده بود، اما جنس مخالفت، این بار با دفعه قبل متفاوت است. متفاوت از این‌رو که این بار نمایندگان کنگره در اقدامی بی‌سابقه با یکدیگر همصدا شده‌اند تا در کنار طیف تندروی سنای آمریکا به نماینده انتخابی ایران در سازمان ملل ویزا برای حضور در خاک آمریکا را ندهند. این کشور یک بار نیز در سال ۱۹۸۸ از اعطای ویزا به یاسر عرفات، رئیس پیشین تشکیلات خودگردان فلسطین برای شرکت در مجمع عمومی خودداری کرد که با انتقادهای شدیدی روبه رو شد. زمانی که آمریکا در سال ۱۹۸۸ به عرفات اجازه ورود به آمریکا را نداد، سازمان ملل تصمیم گرفت مجمع عمومی را در ژنو برگزار کند و عرفات نیز در سخنانی در مجمع عمومی آن سال با اشاره به اقدام واشنگتن در ندادن ویزا گفت: «هرگز تصور نمی‎کردم بتوانم برای دومین بار در این مجمع محترم در شهر میهمان‌دوست ژنو حاضر شوم.»

ابوطالبی؛ چالش جدید روابط ایران و آمریکا

این روزها معرفی حمید ابوطالبی به‌عنوان نماینده جدید ایران در سازمان ملل و واکنش آمریکا مبنی بر عدم صدور ویزا برای او تیتر اول بسیاری از رسانه‌های خارجی را به خود اختصاص داده است. به گزارش «ایسنا»، خبرگزاری رویترز در گزارشی با اشاره به صادر نشدن ویزا برای ابوطالبی توسط دولت آمریکا، نوشت: «این اقدام آمریکا بار دیگر زخم‌های دیرینه میان ایران و آمریکا را از زمان وقوع انقلاب اسلامی باز کرد.» به نوشته این خبرگزاری، دولت اوباما در طول چند روز گذشته تحت‌ فشار بسیاری از محافل داخلی قرار گرفت تا اجازه ندهد ابوطالبی وارد نیویورک شود. این خبرگزاری با اشاره به اصرار ایران به انتخاب ابوطالبی برای نمایندگی ایران در سازمان ملل نوشت اکنون نگرانی‌ها افزایش یافته است که این مساله بر مذاکرات ایران و ۶ کشور دیگر از جمله آمریکا تاثیر بگذارد. رویترز در بخش دیگری با اشاره به مواضع ایران درباره ابوطالبی و اقدام آمریکا از زبان عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه گفت: «سازمان ملل درباره اقدام آمریکا مبنی بر عدم صدور ویزا به ابوطالبی اعلام کرده است که در حال حاضر هیچ اظهارنظری در این باره نمی‌کند.» همچنین هفته‌نامه تایم در تحلیلی درباره اقدام اخیر آمریکا مبنی بر صادر نکردن روادید به حمید ابوطالبی گزینه اعلام شده از سوی ایران برای تصدی نمایندگی این کشور در سازمان ملل نوشت: «این مساله تبدیل به یک چالش جدید در روابط ایران و آمریکا شده است.» پایگاه اینترنتی نشنال، نیز در تحلیلی در این باره نوشت: «ابوطالبی که در حال حاضر مشاور سیاسی رئیس‌جمهور است هرگونه حضور مستقیم در گروگانگیری نوامبر ۱۹۷۹ را تکذیب و اعلام کرده که تنها به‌عنوان مترجم مشارکت داشته است.» به نوشته این پایگاه اینترنتی، برخی از تحلیلگران معتقدند ایران می‌تواند از اقدام آمریکا مبنی بر صادر نشدن ویزا برای ابوطالبی به‌عنوان یک امتیاز سیاسی در مذاکرات با واشنگتن استفاده کند.

همچنین علی بیگدلی، استاد حقوق بین‌الملل در این باره می‏گوید ایران می‎تواند در مورد اقدام آمریکا در صادرنکردن ویزا برای ابوطالبی به دیوان بین‌المللی لاهه شکایت و ادعای حیثیت کند. او در گفت‌و‌گو با «ایرنا» درباره صادر نشدن ویزا برای حمید ابوطالبی گفت: «اینکه مقر سازمان ملل در آمریکاست بحث جداگانه‎ای است و سازمان ملل نمی‎تواند نقشی در جهت اجازه ورود فردی به داخل آمریکا داشته باشد.» بیگدلی با اشاره به اینکه آمریکا در مورد ادعای خود مبنی‌بر عنصر نامطلوب بودن آقای ابوطالبی مستنداتی ارائه نداده است گفت ایران می‏تواند در مورد صادر نشدن ویزا برای ابوطالبی به دیوان بین‌المللی لاهه شکایت کرده و ادعای حیثیت کند.