دستاوردها مثبت و در راستای تامین منافع دو ملت بود

گروه دیپلماسی: در ادامه شعار دولت یازدهم مبنی بر تعامل نزدیک با همسایگان، قطار دیپلماسی منطقه‌ای ایران به ایستگاه جمهوری آذربایجان رسید. رئیس‌جمهوری ایران در راس هیاتی ظهر چهارشنبه در پاسخ به دعوت الهام علی‌اف که بیستم فروردین ماه سال جاری به تهران سفر کرده بود، به‌منظور گسترش همکاری‌های دو کشور به جمهوری آذربایجان سفر کرد. روابط ایران و آذربایجان در سال‌های اخیر فراز و فرودهای فراوانی داشته، اما اصل همسایگی و مولفه‌های مشترک فرهنگی، مذهبی و تا حدی زبانی، همواره مقوم و نگهدارنده این روابط بوده است. در همین ارتباط، رئیس‌جمهوری ایران در پایان سفر دو روزه در ارزیابی از نتایج سفر به آذربایجان گفت که دستاوردها مثبت و سازنده و در راستای تامین و تقویت منافع دو ملت و دو کشور است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، حسن روحانی رئیس‌جمهوری روز پنج‌شنبه در بازگشت از سفر به جمهوری آذربایجان در فرودگاه مهرآباد به خبرنگاران گفت: «از سال گذشته تاکنون چهار نوبت (حاشیه نشست سازمان ملل، نشست کشورهای ساحلی خزر و سفر فروردین ماه علی اف به تهران) با رئیس‌جمهوری آذربایجان دیدار و مذاکره داشته و در این دیدارها گام به گام روابط و مناسبات دو کشور را به‌هم نزدیک‌تر کرده‌ایم.» رئیس‌جمهوری تاکید کرد: «در جریان این سفر شش سند همکاری در بخش‌های مختلف به امضا رسید و روسای جمهور دو کشور درخصوص گسترش بیش از پیش روابط تهران - باکو در بخش‌های مختلف به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی، انرژی، محیط‌زیست،‌ راه‌آهن، کریدور شمال - جنوب و همکاری‌های چند جانبه و همچنین مسائل سیاسی و منطقه‌ای، مذاکرات مفصلی انجام داده و به توافق خوبی دست پیدا کردیم.» اسناد همکاری بین تهران و باکو در زمینه اطلاعات و فناوری و ارتباطات، همکاری‌های اقتصادی و فنی، همکاری‌های پستی، همکاری در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و همکاری در بخش ساماندهی رودخانه‌های مرزی بود که مقامات دو کشور آن را به امضا رساندند. روحانی با اشاره به اهمیت دیدار با سرمایه‌گذاران و فعالان بخش خصوصی دو کشور گفت: «اراده دولت این بود که بخش‌های خصوصی دو کشور فعال شوند و معتقدیم اگر زمینه‌ها و شرایط لازم برای فعالیت سرمایه‌گذاران فعال شود، شاهد روابط اقتصادی بسیار مناسبی بین دو کشور خواهیم بود.» رئیس‌جمهوری تاکید کرد: «در گفت‌وگو با همتای آذربایجانی خود درخصوص مسائل بانکی، عوارض گمرکی و موضوعات مرزی و تعدیل تعرفه‌ها توافقات کلی انجام شده و مقرر شد، نتایج نهایی از سوی هیات‌های دو کشور در این زمینه‌ها حاصل شود.» در پایان سفر رئیس‌جمهوری ایران به جمهوری آذربایجان یک بیانیه مشترک دوستی و همکاری منتشر شد که در آن بر توسعه و تقویت بیش از پیش روابط تهران - باکو در همه عرصه‌ها به‌ویژه بر مبارزه با افراط‌‌گرایی و جرائم فرامرزی تاکید شد. غربی‌ها برای روابط اقتصادی قابل اعتماد نیستند رئیس‌جمهوری در ادامه رایزنی‌های خود با مقامات آذربایجان روز پنج‌شنبه در نشست مشترک اتاق بازرگانی ایران و آذربایجان و در دیدار تجار و بازرگانان دو کشور گفت: «کشورهای غربی برای همکاری و رابطه اقتصادی قابل اعتماد نبوده و در روزهای فشار و خطر به‌بهانه‌های مختلف منافع خود و طرف مقابل را زیر پا می‌گذارند.» حسن روحانی افزود: «برگزاری این نشست به این معنا است که مسوولان دو کشور راه توسعه را ارتباط نزدیک‌‌تر و فعال شدن بخش خصوصی و کارآفرینان دو کشور می‌دانند و این جلسه می‌تواند سرمایه‌گذاران و تجار ایران و آذربایجان را به یکدیگر نزدیک کند و بی‌تردید رابطه سرمایه‌گذاران بخش خصوصی می‌تواند منافع دو کشور را تضمین‌ کند.» او با اشاره به اینکه هیچ کشوری نیست که دارای مزیت نسبی نباشد و در مقابل هیچ کشوری هم از تمامی مزیت‌ها برخوردار نیست، گفت: «‌باید سرمایه‌گذاران هر کشوری با توجه به مزیت‌های نسبی برای سرمایه‌گذاری و کارآفرینی تشویق شوند.» رئیس‌جمهوری با بیان اینکه کشورهای غربی برای همکاری و رابطه اقتصادی قابل اعتماد نبوده و در روزهای فشار و خطر به‌بهانه‌های مختلف منافع خود و طرف مقابل را زیر پا می‌گذارند، گفت: «ما از تحریم‌ها این درس را آموخته‌ایم که به گسترش و ایجاد روابط تجاری و سرمایه‌گذاری نزدیک با همسایگان اولویت دهیم و بر این مبنا مصمم‌تر از همیشه برای ایجاد روابط مستحکم با همسایگان خود گام برمی‌داریم.» روحانی با بیان اینکه ملت ایران از فشار تحریم درس‌های فراوانی گرفته است، ادامه داد: «اولین درس این بود که اگر ملتی اراده کند، ‌می‌تواند آثار تحریم را به عدد صفر نزدیک کند و حتی در این شرایط برنامه‌های اقتصادی خود را با قوت به پیش ببرد.» رئیس‌جمهوری همچنین بر لزوم همکاری ایران و جمهوری آذربایجان در بخش انرژی به‌ویژه نفت و گاز تاکید کرد و گفت: «ایران در صنایع بالادستی و پایین‌دستی نفت و گاز از تجربیات ارزشمندی برخوردار است که می‌توانیم آن را در اختیار مردم آذربایجان قرار دهیم.» الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان نیز در این نشست با تاکید بر اینکه همکاری‌های اقتصادی دو کشور باید همپای روابط سیاسی افزایش پیدا کند، گفت: «جمهوری آذربایجان فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری است و از فعالیت سرمایه‌گذاران و شرکت‌های ایرانی در بخش‌های مختلف استقبال می‌کنیم.» عده‌ای درصدد قطع پیوند بین مسلمانان هستند رئیس‌جمهوری همچنین در ادامه دیدارهای خود با شیخ الاسلام‌الله شکور پاشازاده، رئیس اداره مسلمانان قفقاز گفت که عده‌ای وابسته درصدد هستند رشته پیوند بین مسلمانان را قطع کنند، همین عده اسلام و جهاد را به دروغ تبلیغ کرده و چهره جعلی از احکام نورانی اسلام با خشونت‌طلبی و جنایت‌کاری نشان می‌دهند. حسن روحانی در این دیدار گفت که مسوولیت بزرگ تبلیغ دین مبین اسلام در آذربایجان و قفقاز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه عده‌ای بدون اعتقاد واقعی به اسلام و با وابستگی و مزدوری درصدد انتشار افکار جعلی و اختلاف‌افکنی بین مسلمانان هستند، گفت: «امروز وظیفه علمای دینی در همه نقاط جهان از جمله ایران و جمهوری آذربایجان و سایر نقاط جهان، نشان دادن چهره رحمانی و واقعی اسلام است.» تاریخچه روابط دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان از سال ۱۹۱۸ دارای روابط دیپلماتیک هستند. پیش از جنگ‌های ایران و روسیه در دوران قاجار، جمهوری آذربایجان و چند کشور دیگر این منطقه، جزو خاک سرزمینی ایران محسوب می‌شدند، ولی در پی شکست‌های ایران در این جنگ و تحمیل دو قرارداد گلستان و ترکمانچای (۱۵ سال بعد)، جمهوری آذربایجان و سرزمین‌های شمالی رود ارس از ایران جدا شدند. ولی در هیچ یک از این قراردادها صحبتی از تعیین رژیم حقوقی دریای خزر به میان نیامده بود. همین مساله در سال‌های بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل کشورهای تازه استقلال‌یافته از آن، موجب اختلاف بین برخی از این کشورها و ایران شده است که این اختلاف تا امروز ادامه یافته است. در دهه اخیر نیز برخی موضوعات سیاسی همچون کشته شدن چند تن از مرزبانان دو کشور در سال ۹۰، نزدیکی آذربایجان و رژیم صهیونیستی، همچنین برخی مناقشات فرهنگی- هنری دوجانبه همچون ثبت جهانی تار، چوگان، شب یلدا و ثبت جهانی موسیقی بخشی‌های خراسان شمالی از جمله عواملی بوده که موجبات اختلاف نظر میان دو کشور را فراهم کرده است.