هشدار دولت اوباما به کنگره در آستانه دور پایانی گفت‌وگوها در وین
با پرهیز از قضاوت، منتظر جزئیات باشید
گروه دیپلماسی: در آستانه دهمین و آخرین‌دور مذاکرات هسته‌ای در شهر وین اتریش، فضای تلاش‌ها و اظهارنظرهای دیپلماتیک، معطوف به دو گزینه یعنی خوش‌بینی به توافق جامع تا ۳ آذر یا تمدید احتمالی مذاکرات برای یک بازه دو تا سه ماهه است. در این ارتباط، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در هشداری به کنگره گفت که مذاکرات با ایران جریان دارد و باید با پرهیز از قضاوت‌های عجولانه منتظر جزئیات باشید. ناظران سیاسی مانع تراشی‌های کنگره در راه برداشته شدن تحریم‌ها را یکی از موانع توافق احتمالی می‌دانند. در مقابل اما تلاش‌های در حال شکل‌گیری برای جلب نظر کنگره هم می‌تواند در روزهای پایانی، فضای گفت‌وگوها را تحت تاثیر قرار دهد. در همین خصوص، پایگاه خبری المانیتور روز جمعه در گزارشی مدعی شد که کشورهای اروپایی مذاکره‌کننده با ایران در حال رایزنی با کنگره هستند تا موافقت قانون‌گذاران آمریکایی با توافق هسته‌ای احتمالی را جلب کنند. در صورتی که این تلاش‌ها به اقناع کنگره منجر شود، می‌تواند طرفین را در رسیدن به توافق احتمالی هدایت کند.
دیپلمات‌های اروپایی حاضر در واشنگتن در آستانه ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر(۳ آذر)، رایزنی با اعضای کنگره برای موفقیت در مذاکرات هسته‌ای با ایران را آغاز کرده‌اند و بیشتر به کنگره آمریکا نزدیک شده‌اند. گفته می‌شود دیپلمات‌های فرانسه، بریتانیا و آلمان در واشنگتن در هفته‌های گذشته، صراحتا با اعضای کنگره در مورد دستیابی به توافق جامع با ایران گفت‌وگو کرده‌اند.
به گزارش «ایرنا»، پایگاه خبری تحلیلی آمریکایی المانیتور دیروز (شنبه) در گزارشی نوشت: «البته به نظر می‌رسد این ارتباطات هماهنگ شده بین این کشورها نیست و این اقدام در راستای اهداف کاخ سفید نبوده و دولت اوباما از آن مطلع نیست.»
بر اساس این گزارش، گفته می‌شود این سه کشور با باراک اوباما کاملا موافقند که تحریم‌های جدید پیش از ۲۴ نوامبر می‌تواند مذاکرات را متوقف کند و ائتلاف بین‌المللی علیه ایران را تضعیف سازد. اما رایزنی‌های اخیر بیشتر درمورد گزینه‌های ممکن در صورت تمدید مجدد مذاکرات است.
یکی از مشاوران ارشد کنگره آمریکا گفت که شرایط آن‌طور که کاخ سفید می‌خواهد نشان دهد، سیاه و سفید نیست و پیام‌های متفاوتی از سه کشور به کنگره می‌رسد.
بیشتر ارتباطات طی یک سال گذشته، گفت‌وگوهای اعضای این سه کشور با سناتورهای آمریکایی بوده است، همچنین دیدارهای سفرای این سه کشور با اعضای مجلس نمایندگان با هدف رایزنی در مورد مذاکرات ایران صورت گرفته است. یکی از مقام‌های مطلع از مذاکرات گفت که به کنگره هشدار داده شده است که اگر کنگره باعث شکست دور فعلی مذاکرات شود، اتحادیه اروپا احتمالا در مورد مذاکره با ایران به صورت یک‌جانبه، تصمیم خواهد گرفت، اما بعضی از تحلیلگران از این بابت تردید دارند که کشورهای اروپایی تنها برای افزایش دادوستدها با ایران بخواهند آمریکا را عصبانی کنند. بعضی از کشورها هم در برابر پیام‌های جنگ‌طلبانه کنگره که تحریم‌ها را تقویت می‌کند، ذهنیت بازتری دارند و آن را تنها راه امتیازگیری از ایران می‌دانند.
فرانسه سال گذشته یکی از طرف‌های سختگیر در مذاکرات بود، اما «ژرار آرو» سفیر فرانسه در آمریکا اخیرا هشدار داد در صورتی که تحریم‌های شدیدتری علیه ایران تصویب شود، حسن روحانی رئیس‌جمهوری این کشور نخواهد توانست توافقی را امضا کند، زیرا او نیز تندروهایی در داخل دارد که باید آنها را راضی نگه دارد. پیتر وستماکوت سفیر بریتانیا نیز به نوبه خود علنا از کنگره خواست تحریم‌های جدیدتری را علیه ایران تصویب نکند تا زمانی که مذاکرات ادامه دارد. اعضای کنگره آمریکا بدون توجه به این پیام‌ها که از دیپلمات‌های اروپایی به آنها داده می‌شود، در نهایت باید هزینه سنگینی را برای از دست دادن رای‌دهندگان خود بپردازند.
هشدار به کنگره
همزمان با این تلاش‌ها و در آستانه مهلت سوم آذر برای توافق هسته‌ای، وزارت خارجه آمریکا نیز کنگره را از سنگ‌اندازی در برابر توافق هسته‌ای با ایران برحذر داشت و اعلام کرد که آخرین مراحل برای به نتیجه رسیدن مذاکرات تا ۲۴ نوامبر جریان دارد. جن ساکی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان گفت: «آخرین مراحل در جریان است.»
ساکی با طرح این موضوع که توافق بالقوه کنونی بهترین فرصت برای شفاف‌سازی درباره رویکرد برنامه هسته‌ای ایران است، افزود: «در مذاکرات جدی، اغلب تصمیم‌های جدی هم اتخاذ می‌شود و ما امیدواریم که این‌طور باشد. با این حال تلاش می‌کنیم تا موعد مقرر ۲۴ نوامبر به نتیجه برسیم.» او درباره ادعای تندروها در کنگره آمریکا مبنی بر اینکه ایران از یک توافق هسته‌ای ضعیف به‌عنوان سرپوشی برای اقدام در جهت دستیابی به سلاح استفاده خواهد کرد، گفت: «از تمامی اعضای (کنگره) می‌خواهیم منتظر جزئیات نهایی بمانند. مطالب را تنها براساس تیتر و عنوان آنها قضاوت نکنید، بلکه مضمون را در نظر بگیرید و سپس درباره آنها نظر دهید.»
شانس توافق زیاد است
همچنین سرگئی ریابکوف مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه اعلام کرد که امکان زیادی برای کسب توافق جامع در مورد برنامه هسته‌ای ایران وجود دارد و تمام مسائل در این رابطه به دقت بررسی شده است. به گزارش «ایرنا» به نقل از «ریانووستی»، معاون وزیر خارجه روسیه روز شنبه در جمع خبرنگاران گفت: «معتقدم که نه تنها شانس برای کسب توافق تا روز ۲۴ ماه نوامبر وجود دارد بلکه این امکان زیاد است.»
او اضافه کرد: «شرکت‌کنندگان در مذاکرات هسته‌ای ایران هیچ‌گاه تا این اندازه به توافق نهایی نزدیک نشده بودند» ریابکوف گفت: «آنها در گذشته به این صورت جزئیات تمام مسائل را بررسی نکرده بودند و در شرایط کنونی تمامی مسائل در مذاکرات هسته‌ای به‌طور کامل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و گزینه‌های مختلف برای حل آن مشخص شده است.»
مذاکره‌کننده ارشد روسیه تاکید کرد: «مساله اصلی تصمیم‌گیری سیاسی در مورد این موضوعات است.» او گفت: «شش روز مذاکره از روز ۱۸ تا ۲۴ نوامبر برای تصمیم‌گیری در مورد این مسائل کافی است.»
ریابکوف افزود: «امکان توافق در شرایط کنونی وجود دارد و حداکثر تلاش خود را می‌کنیم تا از این مذاکرات نتیجه بگیریم و فرصتی از دست نرود.» به‌رغم خوش‌بینی مذاکره‌کننده ارشد مسکو در مذاکرات هسته‌ای، سخنگوی وزارت خارجه این کشور می‌گوید زمان بیشتری فراتر از ۲۴ نوامبر برای دستیابی به توافق لازم است. به گزارش خبرگزاری «فارس»، الکساندر لوکاشوویچ گزارش کرد که طرفین احتمالا نتوانند تا قبل از ضرب‌الاجل به توافق نهایی برسند. او به خبرنگاران گفت: «گزینه تمدید زمان مذاکرات برای رسیدن به توافقی که به سود طرفین باشد، کنار گذاشته نمی‌شود.» لوکاشوویچ این‌گونه گفت که تمامی طرفین مذاکرات در تلاش هستند تا در مهلت تعیین شده به توافق برسند، اما تاکید کرد که توافق واقعی بسیار مهم‌تر از ضرب‌الاجل است.
احتمال تمدید وجود دارد
مشاور سابق باراک اوباما در حوزه ایران نیز هم‌راستا با اظهارات سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت که پتانسیل دستیابی به توافق هسته‌ای تا ۲۴ نوامبر وجود دارد، اما تمدید مذاکرات نیز بسیار محتمل است. به گزارش «ایسنا»، دنیس راس، روز جمعه با حضور در شبکه خبری بلومبرگ گفت: «بعید است ایران و قدرت‌های جهانی بتوانند تا پایان ضرب‌الاجل ۲۴ نوامبر به توافق نهایی بر سر برنامه هسته‌ای ایران برسند.»
راس تاکید کرد: «بنابراین حتی اگر به نوعی به راه‌حل برسیم، باز هم مجبور خواهیم بود توافق کنونی را تمدید کنیم. سپس آنچه شما از هر دو طرف مذاکره‌کننده می‌شنوید این است که ما به پیشرفت‌های کافی دست پیدا کرده‌ایم. این امر می‌تواند ادامه مذاکرات را توجیه کند.»
پاریس ابتکار عمل درتوافق با تهران را نشان دهد
همزمان ۲۰ شخصیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی موسوم به «کلوپ ۲۰» در بیانیه‌ای ابتکار عمل پاریس را در مذاکرات هسته‌ای با تهران خواستار شدند. در این بیانیه که روزنامه فرانسوی «لوموند» آن را منتشر کرده، آمده است: «این گروه از دولت فرانسه خواسته تا در مذاکرات هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی ابتکار عمل را در دست گرفته و پیش از مهلت تعیین‌شده برای توافق نهایی به انفعال در دیپلماسی خود به منظور دستیابی به یک توافق با ایران، پایان دهد.»
این۲۰ شخصیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فرانسه که در میان آنان نام چهره‌هایی چون وزیر پیشین امور خارجه، سفیر پیشین فرانسه در ایران، رئیس پیشین دانشکده دفاعی فرانسه، رئیس پیشین سازمان پزشکان بدون مرز و دیگر چهره‌های فرهنگی به چشم می‌خورد، تاکید کردند: «دوستی دیرینه‌ای میان ایران و فرانسه وجود دارد؛ اما در سال‌های گذشته این دو کشور در مواردی از یکدیگر فاصله گرفتند.»
این گروه با انتقاد از موضع فعلی فرانسه در مذاکرات هسته‌ای نوشتند: «در فضای فعلی، حل‌وفصل مساله هسته‌ای بیش از هر زمان دیگر امری غیرقابل اجتناب برای برقراری مجدد رابطه سیاسی و اقتصادی با ایران به نظر می‌رسد.» آنها افزودند: «فرانسه که تا کنون در حاشیه مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا قرار داشته است، امروز دیگر نباید به این موضع منفعلانه ادامه دهد و باید تمام نیروی خود را برای حل بحران هسته‌ای ایران به کار بندد.»
تمام تحریم‌ها باید یک‌جا برداشته شود
در طرف ایرانی نیز رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت که تمام تحریم‌ها باید یک‌جا برداشته شود، به دلیل اینکه این تحریم‌ها برای موضوع هسته‌ای وضع شده و هنگامی که مساله هسته‌ای در یک توافق دوجانبه حل شود، استمرار این اهرم فشار از هیچ منطقی برخوردار نیست. علاءالدین بروجردی در گفت‌وگو با خبرگزاری «مهر» گفت: «ایران در عرصه هسته‌ای کاملا صادقانه عمل کرده و بر اساس توافق صورت گرفته گام‌های عملی را برداشته است و با این محاسبه که حتما این گام‌ها باید متقابل باشد، ما هیچ‌گاه زیر بار زیاده‌خواهی‌های آمریکا نمی‌رویم.»
رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس درخصوص احتمال تمدید دوباره توافق گفت: «فکر نمی‌کنم این موضوع منتفی باشد، لذا امکان دارد توافق گذشته تمدید شود. در همین توافق احتمالی نیز باید بخشی از تحریم‌ها برداشته شود، یعنی اگر قرار باشد آنها تحریم‌ها را به همین صورت اضافه کنند، فکر نمی‌کنم خروجی این مذاکرات حتی توافق موقت دیگری باشد، مگر اینکه آنها برخوردهای منطقی‌تری انجام دهند که بتواند منجر به توافق دیگری شود.»
بروجردی در پاسخ به این سوال که چه استدلال قانونی وجود دارد که حتما توافق جامع به تصویب مجلس برسد، افزود: «این موضوع مربوط به اصل ۷۷ قانون اساسی است که اعلام می‌دارد کلیه قراردادها و موافقت‌نامه‌ها باید به تصویب مجلس برسد، لذا در این میان امکان دارد در توافق جامع بخواهند پروتکل الحاقی را هم بگنجانند، در حالی که اجرای پروتکل الحاقی را مجلس هفتم متوقف کرد یعنی مصوبه قانونی در این زمینه وجود دارد که تغییر این مصوبه حتما نیازمند مصوبه جدید مجلس بوده و این موضوعی است که چندین بار توسط وزیر امور خارجه اعلام شده است.»
نباید تجربه توافق ژنو در اجرا تکرار شود
از سوی دیگر سیروس ناصری دیپلمات پیشین ایران گفت که نباید برای توافق جامع بدون آنکه در جزئیات به نقطه قابل قبولی رسیده باشیم، عجله کنیم. باید مراقبت زیادی از هر نوع توافق کلی و اولیه در چارچوب مذاکرت جامع داشته باشیم.
ناصری در گفت‌وگو با «ایسنا» با تاکید بر اینکه هیات مذاکره‌کننده ایران باید به دقت جزئیات توافق احتمالی نهایی را بررسی کنند تا تجربه توافق ژنو تکرار نشود، گفت: «اتفاقی که ۲۰ژانویه سال گذشته با اجرای توافق ژنو افتاد، اتفاق مثبتی نبود و معلوم شد که ۱+۵ به‌ویژه آمریکا هر جا که برخی موارد روشن نباشد سوءاستفاده می‌کنند، بنابراین باید در توافق نهایی مراقبت زیاد شود.»
سیاست نظام مذاکره و تداوم آن است
همچنین معاون وزیر امور خارجه ایران داشتن غنی‌سازی صنعتی را خط قرمز دانست و گفت که این مساله یک انتظار ملی است. به گزارش «ایلنا»، حسن قشقاوی در نشست فرهنگی بسیج اساتید دانشگاه‌های تهران به موضوع هسته‌ای اشاره کرد و گفت: «این مساله مربع شکل است که باید برای تحلیل آن هر چهار ضلع را در نظر گرفت.»
او اصل مذاکره و استمرار آن، خطوط قرمز هسته‌ای، گشایش اقتصادی و دیپلماسی عمومی را چهار ضلع اساسی تحلیل مساله هسته‌ای دانست و افزود: «اگر این چهار ضلع با یکدیگر در نظر گرفته نشود به نتیجه نمی‌رسیم.» قشقاوی افزود: «مذاکره یعنی مساله هسته‌ای را با گفت‌وگو و کار دیپلماتیک پیش‌برد و شاید نقطه مقابل آن جنگ یا مقاومت منهای مذاکره باشد.» او به حضور موثر ایران در مذاکرات مربوط به افغانستان و عراق اشاره کرد و گفت: «امروز نیز سیاست نظام اصل مذاکره و تداوم آن است و اگر این سیاست تغییرکند نه وزیر و نه هیچ کس دیگری اجازه مذاکره نخواهد داشت.» او بیمه شدن کشتی‌ها، باز شدن ال‌سی‌ها و سوئیفت بانکی را از جمله مواردی دانست که باید در مذاکرات محقق شوند.
ارسال نظر