لفاظی‏های انتخاباتی جمهوری‌خواهان

داود هرمیداس باوند استاد دانشگاه علوم و تحقیقات در رابطه با تهدیدات و لفاظی‏های نمایندگان کنگره آمریکا طی چند هفته گذشته مبنی بر اعمال تحریم‏های جدید علیه ایران باید توجه داشت که به‌طور سنتی اصولا در آمریکا نمایندگان پیش از احراز مسوولیت نکاتی را اعلام می‎کنند که الزاما آن را اجرا نمی‎کنند. درواقع یکسری از نظرات و نکاتی که بیان می‎شود صرفا برای شرایط انتخابات است و تنها یکسری از نظرات را بعد از کسب وظیفه، عملی و اجرایی می‎کنند. نمایندگان وقتی وارد عرصه عمل می‎شوند برای تصویب یک قطعنامه باید رضایت دیگر نمایندگان را نیز جلب کنند و این مساله ساده‎ای نیست. در این میان در مورد تحریم‎های ایران، نمایندگان کنگره آمریکا از یک‌سو معتقدند که تحریم‎ها باعث شده است تا تیم ایرانی پای میز مذاکرات حاضر شود و می‎گویند اگر تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال کنند این مساله موجب می‌شود طرف ایرانی به خواسته‌های آنها توجه بیشتری داشته باشد. اما از دیگر سو با کاهش قیمت نفت که عربستان سعودی در آن نقش عمده‌ای داشت اکنون اقتصاد ایران تحت فشار قرار گرفته است. بنابراین باوجودی که نمایندگان کنگره مدعی‌اند تحریم‌ها بر رفتار ایران تاثیر دارد اما اکنون به خاطر فشاری که کاهش قیمت نفت بر ایران وارد می‎آورد دیگر لزومی نمی‏بینند که تحریم‎های جدیدی را وضع کنند و معتقدند همین مساله نفت خود چون تحریم بر ایران اثرگذار است. همچنین باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا که مذاکرات هسته‎ای با ایران یکی از مهم‌ترین فاکتورهای سنجیدن سیاست خارجی او به شمار می‌آید بارها گفته است مادامی که گفت‌وگوها در جریان است، اجازه نخواهد داد هیچ تحریمی علیه تهران اعمال شود. زیرا کاخ سفید می‎‌داند که تصویب هر گونه تحریم جدیدی علیه ایران مذاکرات را با بن‌بست مواجه خواهد کرد. در نتیجه با در نظر گرفتن مجموعه شرایط، دور از منطق است که کنگره بخواهد فعلا تحریم‎های تازه‎ای را علیه ایران اتخاذ کند. لااقل تا زمانی که ضرب‌الاجل میان ایران و گروه ۱+۵ به پایان نرسیده است و گفت‌وگوهای هسته‎ای در جریان است کنگره دست به اقدامات اینچنینی نخواهد زد. در عین حال چند نکته را در مورد تحریم‎ها باید در نظر گرفت؛ نخست اینکه با توجه به پایبندی دو طرف به اجرای برنامه اقدام مشترک، کنگره آمریکا نمی‎تواند تحریم‎های هسته‌ای جدید علیه ایران اعمال کند. توافق موقت یا همان برنامه اقدام مشترک، که پاییز سال گذشته میان قدرت‎های جهانی و ایران به دست آمد، اعمال تحریم‌های جدید هسته‌ای را در طول روند مذاکرات، ممنوع کرده است. بنابراین کنگره اگر بخواهد تحریمی هم وضع کند در حوزه‏های دیگر غیر از هسته‎ای است. از دیگر سو رئیس‌جمهور آمریکا این اختیار را دارد که تحریم‎های جدید را وتو کند؛ البته اگر مجددا قطعنامه‎ای به رای گذاشته شود، دیگر از اختیار رئیس‌جمهور خارج است. یعنی اگر کنگره بعد از نظر مخالف و وتوی رئیس‌جمهور، مجددا قطعنامه‏ای را به رای بگذارد و آرای بالایی را کسب کند دیگر نیازی به امضای رئیس‌جمهور نیست. یک تحلیل دیگر که درباره اقدامات و نظرات اخیر جمهوری‌خواهان می‎توان ارائه داد، تاثیر انتخابات ریاست‌جمهوری آینده ایالات‌متحده آمریکا بر رفتار آنها است. جمهوری‌خواهان با نقد سیاست خارجی اوباما به‌خصوص در حوزه گفت‌وگوهای هسته‎ای با ایران قصد دارند شرایط را به نفع خود تغییر دهند. اگر با این نیت قصد تخریب گفت‌وگوها را داشته باشند احتمال تصویب تحریم‎های جدید علیه ایران ممکن است اما باز هم من فکر می‎کنم تا ضرب‌الاجل تعیین شده صبر می‎کنند و اگر بخواهند اقدامی انجام دهند آن را به بعد از پایان مهلت تعیین شده برای مذاکرات محول می‎کنند.