احیای توافق سامانه موشکی اس۳۰۰

گروه خبر: «ایران و روسیه برای حل و فصل مشکل سامانه موشکی اس۳۰۰ به توافق رسیدند.» این خبر چکیده‌ای از دیدار روز گذشته وزرای دفاع ایران و روسیه در تهران است. هر چند محتوای این توافق منتشر نشده است، اما توافق بر سر حل یکی از بزرگ‌ترین مسائل در روابط تهران و مسکو می‌تواند خبر خوبی برای دو کشور در روند همکاری‌های نظامی‌شان باشد. ایران و روسیه در سال ۲۰۰۷ میلادی قراردادی را به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار با یکدیگر به امضا رساندند که بر اساس آن روسیه متعهد شد تا ۵ فروند سیستم دفاعی موشکی اس ۳۰۰ را ظرف مدت کوتاهی به ایران تحویل دهد. این قرارداد بین ایران و شرکت «روس آبارون اکسپورت» شرکت دولتی صادرات و واردات تسلیحات و تجهیزات نظامی روسیه به امضا رسیده بود، اما دیمیتری مدودف رئیس‌جمهور وقت روسیه سه سال بعد و در سال ۲۰۱۰ میلادی با صدور فرمانی در راستای اجرای قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت، تحویل سامانه موشکی اس۳۰۰ به ایران را ممنوع کرد و با این اقدام، عملا تعهد خود به ایران را زیر پا گذاشت. اس۳۰۰ یک سامانه موشکی سطح‌ به‌ هوای دوربرد با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع‌ها است. از این سامانه به‌عنوان نوع تکمیلی سامانه پدافندی اس۲۰۰ یاد می‌کنند. پس از آن دعوای ایران و روسیه بر سر اس ۳۰۰ آغاز شد. هر چند دو کشور در تمام این سال‌ها تلاش کردند تا این دعوا به دلیل روابط دو کشور و منافع مشترکی که در منطقه دارند به رسانه‌ها کشیده نشود، اما سرانجام سه سال پیش ایران از روسیه به دلیل نقض تعهدش به اتاق بازرگانی بین‌المللی شکایت کرد. به گزارش تابناک، همان زمان یکی از مقامات بلندپایه روسی در حوزه صادرات تجهیزات نظامی، در واکنش به خبر شکایت ایران گفت که «برخلاف نظر برخی که می‌گویند این قرارداد با وقفه و دیرکرد روبه‌رو شده است، باید اعلام کنم که این قرارداد کاملا فسخ شده و روسیه آمادگی دارد، مبلغ پیش پرداخت ایران برای این قرارداد را ـ که ۱۶۹ میلیون دلار است ـ به این کشور بازگرداند.» یک سال بعد، اما روسیه از مواضع خود کوتاه آمد و اعلام کرد که «پیگیری شکایت لغو یکطرفه قرارداد فروش اس۳۰۰ حق ایران است، اما ایران شکایت نکند.» درخواستی که از جانب سخنگوی وقت وزارت خارجه روسیه مطرح شد. دلیل این درخواست به گفته یک مقام روسی از دست دادن صدها میلیون‌ دلاری بود که به گفته او مسکو به دلیل پرداخت جریمه عدم تحویل اس ۳۰۰ به ایران از دست می‌داد. به این ترتیب روسیه در دادگاه به پرداخت «غرامت ۴ میلیارد دلاری» بابت لغو این قرارداد محکوم شد. با این حال تابستان سال گذشته میلادی روزنامه «کامرسانت» چاپ روسیه با انتشار خبری اعلام کرد، روسیه قرار است فروش سامانه‌های موشکی «آنتی-۲۵۰۰» را به ایران پیشنهاد دهد تا این سامانه موشکی جایگزین «اس‌۳۰۰» شود. به گزارش خبرگزاری تسنیم، سامانه دفاع موشکی آنتی-۲۵۰۰ همچون سامانه موشکی اس ۳۰۰، یک سامانه دفاعی و پدافند هوایی است که می‌تواند به‌طور همزمان ۲۴ هواپیما را در فاصله ۲۰۰ کیلومتری مورد هدف قرار داده یا با حمله ۱۶ موشک بالستیک به‌صورت همزمان مقابله کند. اما ایران با دریافت این سامانه به جای اس ۳۰۰ رسما مخالفت کرد. به‌دنبال آن سرانجام سردار حسین دهقان وزیر دفاع ایران از موافقت روسیه برای تحویل موشک‌های اس ۳۰۰ به ایران خبر داد. البته به گفته سردار دهقان «طرف روسی به دلایلی علاقه‌مند است این قرارداد را «به‌صورت دیگری به جز با عنوان اس ۳۰۰» عملیاتی و اجرایی کند، اما توصیه همیشگی ما به آنها این بود که دفاع از اقتدار سیاسی روسیه اقتضا می‌کند خودشان خارج از تاثیری که دیگران روی تصمیم آنها می‌گذارند، تصمیم بگیرند و قرارداد اصلی را اجرا کنند.» حالا با گذشت ۸ سال از امضای قرارداد میان ایران و روسیه برای تحویل موشک‌های دفاعی اس ۳۰۰ به ایران، خبرها حاکی از آن است که وزرای دفاع دو کشور بر سر حل مشکل به توافق رسیده‌اند. توافقی که روز گذشته در سفر «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه به ایران صورت گرفته است. همچنین حسین دهقان وزیر دفاع ایران و ارتشبد «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه روز گذشته موافقت‌نامه همکاری‌های دفاعی - نظامی با یکدیگر را امضا کردند. ارتشبد سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه در دیدار با سردار حسین دهقان وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران با قدردانی از رویکرد رئیس‌جمهور ایران در توسعه روابط با روسیه، گسترش و تعمیق روابط دفاعی و فنی با ایران را فاکتور بسیار مهمی در تامین امنیت و ثبات منطقه‌ای و جهانی دانست.

او با بیان اینکه«ما دارای چالش و تهدیدات مشترکی هستیم» تصریح کرد: ایران و روسیه می‌توانند با همکاری با این چالش‌ها و تهدیدها مقابله کنند. وزیر دفاع روسیه با اشاره به اهمیت موافقت‌نامه امضا شده بین دو طرف، اظهار امیدواری کرد که با امضای این توافق‌نامه همکاری‌های نظامی و دفاعی ایران و روسیه بیش از پیش ارتقا و گسترش یابد. شویگو با اشاره به رویکرد سازنده ایران در اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود، گفت: روسیه همواره از این رویکرد سازنده حمایت کرده و می‌کند. مبارزه همه‌جانبه با تروریسم نیز بخش دیگری از توافق وزرای دفاع دو کشور با یکدیگر بود. این سفر نخستین سفر یک مقام روس در سال جدید میلادی به ایران محسوب می‌شود. سردار سرتیپ حسین دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز در خردادماه گذشته برای شرکت در سومین نشست بین‌المللی امنیتی مسکو به روسیه سفر کرده بود و در همان سفر از همتای روس خود برای سفر به تهران دعوت کرده بود.