حمایت کلیدی از برجام در کنگره عکس: AFP
گروه دیپلماسی: در شرایطی که کمتر از 20 روز دیگر به تصویب یا رد توافق در کنگره آمریکا باقی مانده است، آرایش موافقان و مخالفان توافق هسته‌ای نیز روز به روز در حال تغییر است و مجلس نمایندگان ایالات‌متحده به عرصه یارگیری نمایندگان دموکرات و جمهوری‌خواه تبدیل شده است. در تازه‌ترین تحول مهم، بیست‌وهفتمین و قدرتمندترین نماینده دموکرات سنا از توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی پشتیبانی کرد. هری رید رهبر اقلیت دموکرات‌های سنا، توافق هسته‌ای وین را بهترین گزینه ممکن و توافقی در جهت حفظ امنیت اسرائیل دانست. به اعتقاد رید، اگر توافق یادشده رد شود، جامعه جهانی از تلاش‌ها برای اعمال تحریم‌ها حمایت نخواهد کرد. با این اقدام به نظر می‌رسد گام مهمی در جهت موافقت کنگره آمریکا با توافق هسته‌ای وین برداشته شده و بخت تصویب نهایی آن را بیش از گذشته می‌کند.


رهبر دموکرات‌های سنای آمریکا اعلام کرد که هرچه در توان دارد برای موافقت کنگره با توافق به کار می‌بندد. هری رید که سناتوری از ایالت نوادا است، روز یکشنبه (۲۳ اوت/ اول شهریور - به وقت محلی) در توییتر خود نوشت: «من از این توافق تاریخی به‌طور کامل حمایت می‌کنم و هر آنچه در توان دارم برای برجا ماندن آن به کار می‌بندم.» حمایت او می‌تواند گروهی دیگر از نمایندگان کنگره را به موافقت با توافق هسته‌ای وین تشویق کند. رید بیست و هفتمین سناتور دموکرات است که علنا توافق وین را تایید می‌کند. تاکنون فقط دو سناتور دموکرات - چارلز شومر و رابرت منندز - با آن مخالفت کرده‌اند. سناتور رید گفته «محتاطانه خوش‌بین» است که قادر خواهد شد، حمایت کافی را از توافق اتمی به دست آورد.


خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از هری رید نوشت: «من هر آنچه در توان دارم برای حمایت از این توافق به کار می‌بندم تا اطمینان حاصل شود که آمریکا تا پایان به تعهدات خود با هم‌پیمانان و دنیا برای پیشگیری از ایرانی مسلح به تسلیحات هسته‌ای پایبند است.» او همچنین توافق وین را بهترین دستاورد ممکن ارزیابی کرد. او گفت: «اولا در مقایسه‌ای تاریخی این توافق از نظر امکان اعمال بازرسی‌های دقیق و از نظر ابزارهای راستی‌آزمایی توافق خوبی است و راه‌حلی دیپلماتیک در مقایسه با هر گزینه نظامی احتمالی، قطعا از نظر مالی و امنیتی برای شهروندان ایالات‌متحده کم‌هزینه‌تر است. ثانیا اگر سنا با این توافق مخالفت کند، جامعه جهانی از تلاش‌ها برای رسیدن به توافقی دیگر یا اعمال تحریم‌ها حمایت نخواهد کرد. اینها واقعیت هستند.»


هری رید در واکنش به نگرانی از امنیت اسرائیل نیز گفت که امنیت این کشور «از اهمیت ویژه‌ای» برخوردار است: «من از توافق هسته‌ای حمایت می‌کنم، زیرا معتقدم این توافق بهترین راه برای جلوگیری از حرکت برنامه هسته‌ای ایران به سمت تسلیحات نظامی و به این ترتیب در جهت محافظت از اسرائیل است.»


حمایت هری رید، رهبر دموکرات‌ها در سنا چند روز پس از حمایت رهبر اقلیت دموکرات در مجلس نمایندگان صورت می‌گیرد. نانسی پلوسی، رئیس فراکسیون دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان (فراکسیون اقلیت)، می‌گوید دموکرات‌های موافق با توافق هسته‌ای در مجلس نمایندگان آن تعداد هستند که شمار مخالفان از دوسوم تعداد نمایندگان فراتر نرود و حق وتوی باراک اوباما پابرجا بماند. پلوسی در تیر ماه گذشته، گفته بود توافق اتمی از «پشتیبانی قاطع» او برخوردار است و او تلاش می‌کند حمایت دیگر نمایندگان را نیز در این مورد جلب کند.


شمار قابل توجهی از دموکرات‌ها اخیرا موافقت خود با توافق هسته‌ای وین را اعلام کرده بودند. همراهی هری رید با آنان می‌تواند مانع محکمی در برابر مخالفان باشد. مخالفان معتقدند دولت آمریکا امتیازات بسیاری به ایران داده و امکان دستیابی جمهوری اسلامی به تسلیحات هسته‌ای به‌صورت بالقوه باقی است. کنگره آمریکا تا هفدهم سپتامبر (۲۶ شهریور) در مورد توافق هسته‌ای وین رای‌گیری می‌کند.


اوباما پیش از این تهدید کرده بود که در صورت مخالفت نمایندگان، رای کنگره را وتو خواهد کرد. برای بی‌اثر کردن وتوی رئیس‌جمهور، باید دوسوم کنگره با توافق مخالفت کند. اکثر کرسی‌های مجلس نمایندگان در اختیار جمهوری‌خواهان است. مجلس سنای آمریکا ۱۰۰ کرسی دارد. برای آنکه بلوک ۵۴ نفری جمهوری‌خواهان سنا بتواند توافق وین را با دوسوم آرا تصویب کند به رای ۱۳ دموکرات نیاز دارد. رید ابراز امیدواری کرد که حداقل ۴۱ دموکرات از اوباما حمایت کنند. به نوشته واشنگتن پست در صورتی که دموکرات‌ها ۴۱ رای داشته باشند می‌توانند با استفاده از یک ترفند قانون‌گذاری (موسوم به فیلی باستر) مانع وضع قطعنامه جمهوری‌خواهان شوند که در آن صورت حتی نیازی به وتوی رئیس‌جمهور نخواهد بود.


فیلی باستر (filibuster) در سنای آمریکا به تاکتیک‌های تاخیری گفته می‌شود که هدف از آنها جلوگیری از رای‌گیری درباره یک موضوع است. شایع‌ترین نوع فیلی باستر زمانی رخ می‌دهد که یک سناتور سعی می‌کند از رای‌گیری درباره یک طرح از طریق ادامه دادن بحث درباره آن جلوگیری یا در آن تاخیر ایجاد کند. قوانین به یک سناتور یا تعدادی از آنها اجازه می‌دهند که تا هر زمان که بخواهند درباره موضوعی که می‌خواهند سخن بگویند مگر اینکه سه‌پنجم از سناتورها (معمولا 60 نفر از 100 سناتور) اعلام کنند که بحث به اندازه کافی انجام شده و خواهان رای‌گیری شوند.


اوباما می‌تواند کنگره را دور بزند

همزمان با حمایت هری رید از توافق، روزنامه آمریکایی واشنگتن تایمز در گزارشی با اشاره به اختیارات رئیس‌جمهور آمریکا برای اجرای قانون اختیارات دفاع ملی نوشت اوباما قادر است با توجه به این اختیار بر مخالفت کنگره با توافق هسته‌ای غلبه کند. به گزارش «ایسنا» این روزنامه با بیان اینکه حتی مخالفت هر دو حزب آمریکا با توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در کنگره، باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا را برای اجرای این توافق متوقف نخواهد کرد، نوشت: «رای‌گیری ماه آینده قانون‌گذاران درباره‌ توافق هسته‌ای تنها یک هشدار به اروپایی‌ها برای از سرگیری روابط تجاری‌شان با تهران پیش از انتخاب رئیس‌جمهوری آینده آمریکا است.»


هر چند تعداد زیادی از دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در سنا و مجلس نمایندگان با توافق اعلام مخالفت کرده‌اند اما اوباما قدرت اجرایی برای اینکه خود تحریم‌های ایران را لغو کند دارد. مارک دوبوویتز، رئیس بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها گفت: «رئیس‌جمهور اوباما قدرت کافی برای مغلوب کردن کنگره را دارد، او به تنهایی می‌تواند نام بانک‌های ایرانی و نهادهای تجاری و اشخاص تحت تحریم را از فهرست تحریم‌ها حذف کند. اوباما همچنین می‌تواند به وزارت خزانه‌داری دستور دهد مجوز داد و ستدهای مالی و تجاری با ایران را صادر کند. رئیس‌جمهور علاوه بر این می‌تواند با غیرقانونی دانستن قانونی که در سال 2012 توسط کنگره به تصویب رسید، تحریم‌ها در حوزه صادرات نفت ایران را کاهش دهد.»


براساس بند ۱۲۴۵ قانون اختیارات دفاع ملی، رئیس‌جمهور آمریکا باید دارایی‌های بانک‌های ایرانی از جمله بانک مرکزی ایران را مسدود کند و با اعمال تحریم‌هایی بر بانک‌های خارجی که داد و ستدهای مالی قابل توجهی با بانک مرکزی ایران دارند، درآمدهای نفتی این کشور را کاهش دهد. اما اوباما در زمان تایید قانون اختیارات دفاع ملی، متممی را به این بند اضافه کرد که براساس آن رئیس‌جمهور قادر است بند ۱۲۴۵ را غیرالزام‌آور بداند چون به منزله دخالت در اختیارات قانونی‌اش در برقراری روابط خارجی است.


ادامه ..

حمایت کلیدی از برجام در کنگره