وزیرخارجه روسیه همزمان با مذاکرات بین‌المللی برای حل بحران سوریه:
تلاش‌ها بدون ایران بی‌فایده است
در این رابطه وزیر خارجه روسیه با تاکید بر ادامه مواضع مسکو در مشارکت تهران در مذاکرات برای حل‌وفصل بحران سوریه اعلام کرد که تلاش‌های بین‌المللی برای حل‌وفصل سیاسی مساله سوریه بدون جلب مشارکت ایران بی‌فایده است. همزمان وزیرخارجه اتریش که کشورش میزبانی این مذاکرات مهم بین‌المللی را بر عهده دارد گفت در نشست بعدی مذاکرات کشورهای مختلف برای حل بحران سوریه در وین، حضور ایران بسیار حائز اهمیت است. موضوعی که پیش‌تر در اظهارات جان کری، وزیرخارجه آمریکا و همچنین فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز انعکاس یافت و طرفین از احتمال حضور تهران در نشست آتی درباره سوریه خبر دادند.
سرگئی لاوروف، روز شنبه در گفت‌وگو با شبکه دوم تلویزیون دولتی روسیه درباره اجلاس اخیر چهارجانبه وین برای حل مساله سوریه گفت: «مسکو با برگزاری اجلاس برای حل مساله سوریه در چنین چارچوبی موافقت کرده و در عین حال به شرکای خود اعلام کردیم که تلاش برای ایجاد چنین گروهی با هدف حمایت از روند حل‌وفصل سیاسی مسائل سوریه بدون مشارکت ایران بی‌فایده و بی‌حاصل است.» لاوروف افزود: «براین باوریم که در شرایط کنونی باید کشورهای مصر، قطر، اردن و امارات متحده عربی را هم در مذاکرات در باره مساله سوریه مشارکت داد.» نشست چهارجانبه وزرای خارجه آمریکا، روسیه، ترکیه و عربستان برای بررسی بحران سوریه روز جمعه در هتل امپریال وین پایتخت اتریش در سایه اختلافات غربی و منطقه‌ای درباره پایان دادن به بحران سوریه و مرحله انتقالی آن برگزار شد، اما در پایان این مذاکرات، عادل الجبیر، وزیر خارجه سعودی اعلام کرد که این گفت‌وگوها بدون دستاورد مشخصی به پایان رسیده است.
وزیر امور خارجه روسیه در ادامه سخنان خود با تاکید بر اهمیت پیشبرد روند حل‌وفصل سیاسی مسائل سوریه گفت: «این موضوع در جریان دیدار بشار اسد رئیس‌جمهوری سوریه با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه در مسکو مطرح شد.» او با بیان اینکه رئیس‌جمهوری سوریه اهمیت این موضوع را درک می‌کند، ادامه داد: «بشار اسد خاطرنشان کرد که مرحله نظامی مقابله با تروریسم باید حتما با انسجام نیروهای سیاسی جامعه سوریه و آغاز روند حل‌وفصل بحران این کشور تکمیل شود که منافع تمام سوری‌ها صرف نظر از تعلقات قومی و مذهبی و گرایش‌های سیاسی آنها را فراهم کند.»
حضور ایران حائز اهمیت است
همزمان با سخنان سرگئی لاوروف، «سباستین کورتز» وزیر امور خارجه اتریش نیز اعلام کرد که در نشست بعدی مذاکرات کشورهای مختلف برای حل بحران سوریه در وین، حضور ایران بسیار حائز اهمیت است. وزیر امور خارجه اتریش شنبه شب در دیدار با «سرگئی لاوروف» همتای روسی خود که در تلویزیون دولتی اتریش (ÖRF) پخش شد، همچنین به این نکته اشاره کرد که برای پیشبرد حل بحران سوریه، همه بازیگران باید دور یک میز جمع شوند. کورتز درباره اختلاف‌نظر کشورها درباره بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه گفت: «حذف یا بودن اسد در سوریه تنها راه‌حل برای پایان دادن به جنگ در این کشور نیست، بلکه همکاری روسیه و آمریکا برای از بین بردن کامل تروریست‌ها می‌تواند بخش مهمی از حل بحران سوریه باشد.» او پیش از این در دیدار با «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا درباره بحران پناهندگان تاکید کرد: «کشورهای اروپایی به جای نشان دادن نمایش اینکه در حال حل بحران پناهندگان هستند، بهتر است پیشنهاد و راهکارهای خود را برای برون‌رفت از این اوضاع نابسامان ارائه دهند، تا بتوان تصمیم‌گیری‌های لازم را انجام داد.» کورتز زمان بعدی برگزاری کنفرانس سوریه را ۳۰ اکتبر (هشتم آبان ماه) در وین اعلام کرد.
پیش‌تر وزیر امور خارجه آمریکا، مشارکت ایران را در مذاکرات جدید درباره سوریه بعید ندانسته بود. همزمان مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از نشست چهارجانبه آمریکا، عربستان، روسیه و ترکیه درباره سوریه ابراز امیدواری کرد، ایران بخشی از راه‌حل در پایان دادن جنگ در این کشور باشد. روز شنبه نیز وزیران امور خارجه روسیه و ایران در گفت‌وگوی تلفنی بر لزوم افزایش تماس‌ها برای حل بحران‌های منطقه و بازگرداندن ثبات و امنیت به خاورمیانه تاکید کردند. بحران سوریه از پنج سال پیش به دنبال تجهیز تروریست‌های داعش توسط برخی کشورهای منطقه، سیر تصاعدی به خود گرفت و تاکنون ده‌ها هزار نفر از مردم این کشور به دست این تروریست‌ها کشته، مجروح و آواره شده‌اند. از سوی دیگر بحران آوارگان جنگی این کشور، در اروپا به یک معضل جدی تبدیل شده است.
تقابل ائتلاف‌ها
برگزاری نشست چهار جانبه بعد از چهار سال جنگ داخلی در سوریه نشان می‌دهد که این بحران اکنون ابعاد بین‌المللی پیدا کرده است. علت این امر نیز حضور نظامی روسیه در سوریه بود که معادلات این کشور را به‌طور کلی تغییر داد. اکنون ولادیمیر پوتین در کانون بازی‌های دیپلماتیک درباره سوریه قرار دارد. این در شرایطی است که تا پیش از این واشنگتن این نقش را ایفا می‌کرد. رئیس‌جمهور روسیه آشکارا از ایجاد ائتلاف بین‌المللی گسترده علیه همه گروه‌های تکفیری در سوریه حمایت کرده است. در همین راستا، او دیدارهای متعددی با مسوولان متحد خود از جمله ایران داشته است. روز جمعه، پوتین با علی لاریجانی رئیس مجلس ایران در شهر سوچی دیدار کرد. به گزارش «انتخاب»، پوتین در این دیدار گفت: «ایران نقش مهمی در مبارزه با تروریسم داشته است. ما از همکاری‌های مشترک خود در سوریه و عراق استقبال می‌کنیم.» لاریجانی نیز در این دیدار گفت: «نقش شما (روسیه) در منطقه بسیار مسوولانه و مثبت است. ما از تلاش‌های شما که هدف آن برقراری ثبات و امنیت در منطقه است، حمایت و قدردانی می‌کنیم.» براساس این گزارش، محوری که ایران و روسیه و دو متحد سوریه، تشکیل داده‌اند در نقطه مقابل ابتکار دیپلماتیک محور عربستان، ترکیه و آمریکا قرار گرفته است. به نظر عربستان سعودی و ترکیه که از شورشیان مخالف اسد حمایت و به آنها کمک نظامی و تسلیحاتی می‌کنند، حضور نظامی روسیه در سوریه، بحران این کشور را شدیدتر خواهد کرد و آینده سوریه رقم نخواهد خورد مگر آنکه بشار اسد رفته باشد؛ اما کرملین با اطمینان خاطر اعلام کرده است مخالفان میانه‌رویی که غربی‌ها از آنها سخن می‌گویند در سوریه وجود ندارد. در مقابل اما برخی از تحلیلگران معتقدند که اتحاد روسیه و ایران نمی‌تواند یک اتحاد راهبردی و بدون مشکل باشد؛ چون آن‌گونه که اسد خط قرمز ایران و عنصر تعیین‌کننده در محور مقاومت است، برای روس‌ها چنین خط قرمزی وجود ندارد و آنها می‌توانند در یک وضعیت متفاوت، با غرب بر سر معامله اسد به توافق برسند.
همچنین سایت دیپلماسی ایرانی در مطلبی به نقل از الاهرام مصر می‌نویسد: «به نظر می‌رسد روسیه نمی‌خواهد بار حضور ایران در سوریه را به دوش بکشد؛ به‌ویژه که انتقادها و حساسیت‌ها به حضور ایران در سوریه افزایش یافته است. در همین چارچوب دیدیم که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه خواستار تشکیل پیمانی منطقه‌ای برای مبارزه با تروریسم و داعش شد و اعلام کرد که مشورت‌هایی میان مسکو با تعدادی از کشورهای منطقه از جمله مصر و عربستان سعودی و امارات متحده عربی و اردن و رژیم صهیونیستی انجام شده تا هماهنگی‌های لازم برای مبارزه با تروریسم فراهم شود و شاید دامنه تماس‌ها در آینده شامل ترکیه و آمریکا نیز بشود.» الاهرام می‌نویسد: «بله، می‌بینیم که روسیه نامی از ایران نیاورده و حرفی از آن در جمع همپیمانان مبارزه با تروریسم نزده است مبادا کشورهای عربی سنی تحریک شوند و اقدامات ایذایی انجام دهند یا ترکیه به سمت عدم قبول مشارکت در هرگونه تلاشی در مبارزه با تروریسم پیش رود.» روی دیگر سکه اما حکایت دیگری است. ایران از متحدان اصلی نظام سوریه است و در طول نزدیک به پنج سال از آغاز بحران در کنار سوریه بوده و با دعوت همسایگان و قدرت‌های منطقه‌ای به دنبال کردن راهکار سیاسی، نقش موثری ایفا کرده است. به‌خصوص نقش ایران در مبارزه با تروریسم در سوریه نیز حائز اهمیت فراوان است. مدت‌ها قبل از آنکه داعش و شبه‌نظامیان تروریست در سوریه قد علم کنند، ایران مدام هشدار داد که حمایت از تروریست‌ها خود روزی گریبان حامیان را نیز خواهد گرفت و به یک بحران منطقه‌ای تبدیل خواهد شد. بنابراین وزن ژئوپلیتیک ایران در خاورمیانه به‌خصوص در سوریه موردنظر بازیگران این بحران است و دعوت‌ها و تمایل برای حضور ایران در نشست وین 2 نیز حاکی از این موضوع است. اما آنچه باعث شده تا ایران در این نشست حضور پیدا نکند، فارغ از ملاحظات تصمیم‌گیرندگان ایران، به مخالفت‌های سعودی‌ها و تا حدی آمریکایی‌ها برمی‌گردد. سعودی‌ها که خود در طول چند سال اخیر از بازیگران مخالف اسد و موافق تغییرات در این کشور بوده‌اند با حمایت‌های مالی و بعضا تسلیحاتی از شبه‌نظامیان، صحنه سوریه را که می‌توانست با ابتکارات سیاسی حل‌وفصل شود، آشفته کردند و حتی مدعی هستند آنچه به فرسایشی شدن این بحران انجامیده، حمایت‌های ایران از شخص اسد و نظام سیاسی سوریه است. به‌نظر می‌رسد که با جدیت روس‌ها در حمله به مواضع تروریست‌ها در سوریه که حاکی از دغدغه‌های کرملین از رشد گروه‌های تروریستی در مرزهای جنوبی‌اش است، صحنه آشفته سوریه بیش از پیش آبستن حوادث جدید خواهد بود که می‌تواند بر سطح و دامنه این بحران، ماهیت ائتلاف‌ها و وضعیت داعش تاثیر تعیین‌کننده‌ای بر جا بگذارد.
جیمی کارتر:
طرح صلح ایران در سوریه اجرایی شود
رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در یادداشتی در روزنامه نیویورک‌تایمز، اصرار اولیه دولت آمریکا بر عزل رئیس‌جمهوری سوریه را «مطالبه‌ای بی‌فایده» توصیف کرده و خواستار همکاری نهادهای بین‌المللی برای محقق کردن طرح صلح ایران در سوریه شد. به گزارش خبرگزاری فارس، «جیمی کارتر»، در این یادداشت به روایت حوادث سوریه از مارس ۲۰۱۱، یعنی زمان آغاز ناآرامی‌ها در این کشور و رویکرد مقامات آمریکایی در آن زمان پرداخته است. او در ادامه به اعتراضات مداوم، اما مخفیانه برای جلوگیری از اصرار مقامات آمریکایی بر عزل بشار اسد از قدرت و بی‌توجهی آنها اشاره کرده و نوشته است: «با وجود اعتراضات مداوم اما مخفیانه، موضع اولیه آمریکا این بود که اولین گام برای حل این مناقشه باید عزل بشار اسد از قدرت باشد.» رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا این درخواست را «مطالبه‌ای بی‌ثمر» دانسته و افزوده است: «اما آمریکا بیش از چهارسال بر آن اصرار ورزیده است. در واقع، پیش‌شرط ما برای رسیدن به صلح، امری غیرممکن بوده است.»
جیمی کارتر با بیان اینکه در ماه مه سال 2015 همراه با گروهی از رهبران پیشین دنیا به مسکو سفر کرده و با مقامات روسی درباره بحران سوریه گفت‌وگو کرده است، می‌نویسد: «ولادیمیر پوتین»، در آنجا پیشنهاد مشارکت پنج کشور برای حل بحران سوریه را مطرح کرده است: آمریکا، روسیه، ایران، ترکیه و عربستان. «پوتین»، به نوشته «کارتر»، معتقد بوده که تمامی گروه‌ها در سوریه، غیر از گروه تروریستی داعش، از طرح مورد حمایت این کشورها حمایت خواهند کرد. کارتر این پیشنهاد را با مقامات دولت آمریکا در میان گذاشته است.
رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا در ادامه به طرح چهار ماده‌ای ایران در هفت ماه پیش اشاره کرده که برقراری آتش‌بس، تشکیل دولت اتحاد ملی، اصلاحات مبتنی بر قانون اساسی و برگزاری انتخابات را شامل می‌شد. او سپس می‌نویسد: «با همکاری از مسیر شورای امنیت سازمان ملل و به کارگیری طرح این پنج کشور، می‌توان مکانیسم‌هایی برای اجرای این اهداف یافت.» کارتر بر ضرورت حضور ایران در تلاش‌ها برای حل بحران سوریه تاکید کرده است: «مشارکت ایران و سوریه الزامی است. تنها امتیازی که بشار اسد در طول چهار سال گذشته داد دست کشیدن از سلاح‌های شیمیایی بود و این کار را تنها با فشار روسیه و ایران انجام داد. به قیاس مشابه، او با فشار امتیازهای تحمیلی غرب به جنگ پایان نخواهد داد، اما در صورت درخواست متحدانش، امکان دارد چنین کند.»
ارسال نظر