گروه خودرو - در همه جای دنیا خودروسازان با ابزارهای تشویقی و تنبیهی متعددی از سوی دولت‌‌های خود مواجه هستند، این ابزارها تا حدودی توانسته مصرف سوخت خودروها را کاهش و خودروسازان را تشویق به تولید خودروهای کم مصرف کند. حال این سوال مطرح است که ابزارهای تشویقی و تنبیهی در کشور ما چه کاربردی دارد و این ابزارها از چه زمانی به کار گرفته شده است. در کشور ما بر اساس ماده ۱و ۲ قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت، برای رفتن صنایع خودروسازی کشور به سمت تولید خودروهایی با مصرف پایین، پیش‌بینی‌‌هایی از جمله تولید خودروهای دیزل، گازسوز و... انجام شده که در کنار آنها عوارض و جریمه‌‌هایی نیز مدنظر قرار گرفته است که خودروسازها باید در ازای تولید خودروهای پرمصرف پرداخت کنند. در این قانون به دولت اجازه داده شده است که با استفاده از ابزار تعرفه و عوارض و جریمه مصرف سوخت خودروها را کنترل کند. ابزارهای به کار گرفته شده از سوی دولت در حالی است که هم اکنون نه خودروی کم مصرفی تولید ویا وارد کشور شده و نه در مصرف سوخت خودروها، معجزه‌ای صورت گرفته است. با این حال ستاد مدیریت مصرف سوخت در حال تهیه جدولی برای تعیین متوسط معیار مصرف سوخت خودروهای داخلی و وارداتی است که در آن جریمه و معافیت گمرکی برای خودروهای کم مصرف و پرمصرف در نظر گرفته شده است.

اجرای آئین‌نامه برنامه چهارم

با گذشت پنج ماه از اجرای قانون برنامه پنجم توسعه آئین‌نامه تعیین متوسط معیار مصرف سوخت خودروهای داخلی و وارداتی هنوز نهایی نشده و در این خصوص مصوبه برنامه چهارم توسعه هم اکنون در حال اجرا است.

براساس آئین‌نامه متوسط معیار مصرف سوخت که در برنامه چهارم توسعه تدوین و به خودروسازان ابلاغ شد جریمه و معافیت گمرکی برای خودروهای کم مصرف و پرمصرف در نظر گرفته شد که بر این اساس حداقل میزان مصرف سوخت خودروها شش لیتر و بیشترین میزان مصرف سوخت ۱۰ لیتر در نظر گرفته شده بود که بر این اساس خودروهای داخلی که مصرف سوخت بیش از ۱۰ لیتر داشتند ملزم به خروج یک خودرو فرسوده می‌شدند و در مقابل اگر خودرویی مصرفی کمتر از شش لیتر داشت از تخفیف گمرکی بهرمند می‌شد.

از سوی دیگر اگرچه آئین‌نامه برنامه پنجم هنوز نهایی نشده، اما شنیده‌‌ها حکایت از آن دارد که مسوولان ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت سعی دارند تا جدول جدید را متناسب با شرایط اقتصادی کشور و وضعیت تولید خودروها تدوین کنند و احتمالا حداقل متوسط معیار مصرف سوخت شش لیتر در نظر گرفته خواهد شد.

جدول جدید در حال تدوین است

حسین‌‌هاشمی سخنگو و رییس کمیته خودرو ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در این خصوص می‌گوید: آئین‌نامه مذکور قرار بود سال گذشته به روز شود اما این امر تا پایان سال اجرایی نشد و هم اکنون با جلساتی که در این ستاد تشکیل شده است مراحل به روز شدن این آئین‌نامه در حال طی شدن است.

به گفته سخنگوی ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت، تاکنون سه جلسه در کارگروه انرژی با حضور نماینده وزارت صنایع پیشین و سازمان بهینه سازی مصرف سوخت و موسسه استاندارد و ... برگزار شده که در این جلسات مقرر شد تا ساز و کار جدیدی برای مصرف سوخت تعریف شود تا به این طریق برای کاهش آلایندگی و مصرف سوخت استاندارد یورو تنها معیار، مد نظر قرار نگیرد. وی با اشاره به اینکه با اجرای طرح هدفمند سازی یارانه‌‌ها، استقبال از خودروهای کم مصرف افزایش یافته است افزود: پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌‌ها، گرایش خودروسازان و متقاضیان خودرو به خودروهای کم مصرف افزایش یافته است به همین جهت این ستاد در نظر دارد تغییراتی را در آئین‌نامه حمایت از تولید و ورود خودروهای کم مصرف ارائه کند.

هرچند سخنگوی ستاد مدیریت حمل و نقل و مصرف سوخت از افزایش استقبال از خودروهای کم مصرف خبر می‌دهد، اما از زمان اجرای مصوبه مذکور تا کنون تنها یک یا دو خودرو به عنوان خودرو کم مصرف وارد کشور شده و خودروسازان نیز در این خصوص تنها به طراحی موتورهای کم مصرف بسنده کردند.

رییس کمیته خودرو ستاد مدیریت حمل‌ونقل و مصرف سوخت در پاسخ به این پرسش که تدوین جدول تعیین معیار در چه مرحله‌ای قرار دارد نیز گفت: سازمان بهینه سازی مصرف سوخت قرار است جداولی متناسب با مشخصات خودروها از لحاظ حجم موتور، کاربری و توان موتور به این ستاد ارائه دهد تا بر اساس جداول تدوین شده آئین‌نامه پیشین به روز شود. در این زمینه عباس کاظمی مدیر سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت نیز می‌گوید: جدول تعیین معیار مصرف سوخت به صورت سالانه تدوین می‌شود و در حال حاضر نیز برای خودروهای داخلی معیار مصرف سوخت یورو دو و برای وارداتی‌‌ها یورو چهار در نظر گرفته شده و ماکسیمم حد مجاز مصرف سوخت در این جدول پیش بینی شده است.

وی در پاسخ به این پرسش که تدوین جدول جدید معیار مصرف سوخت چه زمان نهایی خواهد شد نیز گفت: مساله تدوین جدول جدید نیست، بلکه باید قانون در اجرای جدول‌‌های تدوین شده اجرایی شود که هم اکنون شاهد این هستیم که این قانون در خصوص برخی خودروها اجرا نمی‌شود. کیوان وزیری مدیر نظارت و اجرای استانداردهای ایران خودرو نیز در این خصوص می‌گوید: در حال حاضر استاندارد مصوب در قانون برنامه چهارم توسعه در حال اجرا است و هنوز مصوبه جدید به خودروسازان ابلاغ نشده است.

به گفته مدیر نظارت و اجرای استانداردهای ایران خودرو براساس مصوبه پیشین در صورتی‌که میزان مصرف سوخت خودروهای داخلی به شش لیتر و یا کمتر می‌رسید معافیت گمرکی در تعرفه ۶۴ درصدی واردات قطعات CKD اعمال می‌شد و در خصوص خودروهای که بیش از۱۰ لیتر مصرف سوخت داشتند نیز خودروساز ملزم به خروج یک خودرو فرسوده بود که با گذشت نزدیک به شش ماه از برنامه پنجم توسعه همچنان این مصوبه در حال اجرا است. وزیری در ادامه می‌گوید: خودروسازان پیشنهاد دادند تا حداقل میزان مصرف سوخت همانند مصوبه قانون برنامه چهارم یعنی شش لیتر در نظر گرفته شود.