ایسنا- در حالی تا کمتر از ۱۰ روز دیگر سیستم توزیع گازوئیل با کارت هوشمند سوخت اجرایی می‌شود که نظرات کارشناسان نسبت به نقش موثر این سیستم در کاهش مصرف این فرآورده و نیز جلوگیری از قاچاق آن متفاوت است.

بر اساس برنامه کنونی قرار است از ابتدای تیرماه توزیع گازوئیل بدون هیچ‌گونه محدودیت و اعمال سقف مصرف، با استفاده از کارت هوشمند سوخت عرضه شود.

مهم‌ترین دلیل این کار از نظر مسوولان، کنترل مصرف سوخت و جلوگیری از قاچاق آن توسط برخی سودجویان است. در این زمینه شناسایی خودروهای دیزلی کشور، تغییر پلاک آن‌ها و تبدیل همه انواع پلاک‌های قدیمی به پلاک ایرانی و تهیه بانک اطلاعاتی جامع در خصوص خودروهای گازوئیل‌سوز، از دیگر مزایای این طرح شمرده می‌شود.

ولی موضوع قابل بررسی این است که اعمال یا عدم اعمال سقف مصرف برای خودروهای دیزلی تا چه حد می‌تواند اهداف اصلی را تامین کند؟

برخی کارشناسان در این رابطه تاکید می‌کنند که اگر نفت‌گاز سهمیه‌بندی‌ نشود، تنها توزیع آن با کارت هوشمند شرایط موفقی را برای کنترل مصرف آن ایجاد نخواهد کرد.

اگرچه برخی از منابع آگاه از تعیین سقف مصرف در بلند مدت خبر می‌دهند، ولی این محدودیت براساس بیشترین مصرف خودروهای دیزلی است. در نگاه اول به نظر می‌رسد که تعیین سقف در کنترل مصرف موثر خواهد بود، اما واقعیت این است که چون به‌طور عمده تعداد زیادی از رانندگان خودروهای سنگین کمتر از سقفی که براساس بیشترین مصرف این نوع خودروها تعیین شده رانندگی می‌کنند، لذا زمینه برای سودجویی بیشتر از گازوئیل مازاد ایجاد می‌شود و در نتیجه طرح توزیع گازوئیل با کارت هوشمند و سقف بالای میزان مصرف، نتیجه معکوس در کنترل مصرف و جلوگیری از قاچاق خواهد داشت.

از سوی دیگر تجربه نشان داده که توجه به مسائل روانی اجرای چنین طرح‌هایی بیانگر این است که هر نوع تغییر شیوه مصرف فرآورده‌ از جمله کارت هوشمند، کوپن، سهمیه‌بندی و سایر روش‌ها، نوعی نگرانی و تمایل بی‌دلیل برای مصرف بیشتر فرآورده‌ را به همراه می‌آورد.

در این خصوص بیژن حاج محمدرضا، رییس سندیکای جایگاه‌داران، بر افزایش مصرف گازوئیل در صورت استفاده از کارت هوشمند تاکید کرده و می‌گوید: اگر چه توزیع این فرآورده با کارت هوشمند ممکن است به دلیل جدید بودن سیستم در یک ماه نخست موجب کاهش مصرف شود، ولی در طولانی مدت نسبت به وضعیت کنونی، افزایش مصرف را به دنبال خواهد داشت.

وی معتقد است که در بلندمدت به طور طبیعی نگرانی ناشی از ارائه گازوئیل با سامانه هوشمند سوخت موجب ایجاد ناامنی در ذهن دارندگان خودروهای سنگین شده و سوخت‌گیری بیشتر از نیاز را به همراه دارد اظهارات وی در حالی است که «رانندگان خودروهای سنگین به طور طبیعی پس از یک رانندگی طولانی مدت، ۲۴ تا ۴۸ ساعت برای انجام تعمیرات جزیی توقف می‌کنند که در صورت کارتی شدن سیستم گازوئیل، ممکن است مالکان خودرو در مدت استراحت نیز گازوئیل را دریافت و یا انبار کنند و یا کارت خود را در اختیار برخی سودجویان قرار دهند که در هر صورت موجب افزایش مصرف می‌شود.» از سوی دیگر در حالی که مسوولان وزارت نفت بر عدم سهمیه‌بندی گازوئیل تاکید می‌کنند، ولی برخی از آنها نیز از احتمال محدود کردن دارندگان خودروی دیزلی به دریافت گازوئیل از جایگاه‌ها در ۲ تا ۳ نوبت خاص در روز خبر می‌دهند. به گفته آنان در حال حاضر بر اساس نرم‌افزار موجود هیچ‌گونه محدودیتی در دریافت گازوئیل نخواهیم داشت، ولی ممکن است در آینده ابلاغ شود که خودروها بتوانند تنها چند نوبت از جایگاه‌ها سوختگیری کنند، ولی هم اینک بحث قانون‌گذار، دریافت گازوئیل صرفا با کارت هوشمند است.