خودروهای غیرمجاز، بیشتر از خودروهای مجاز

گروه خودرو - توقف طولانی مدت ثبت سفارش خودروهای وارداتی یا به عبارت دیگر، عدم اعلام خودروهای مجاز از سوی وزارت صنایع و معادن به وزارت بازرگانی در سال جاری، موجب شد تا بازار این خودروها با روش‌های جدید، از جمله خرید و فروش برگه‌های ثبت سفارش در بازار و یا ثبت سفارش به صورت موردی مواجه شود، روش‌هایی که در نهایت به انحصاری شدن هرچه بیشتر بازار و افزایش قیمت این خودروها منتهی شد. مشکل به وجود آمده در ثبت سفارش خودروهای وارداتی (عدم اعلام خودروهای مجاز به وزارت بازرگانی) در حالی است که چندی پیش محسن صالحی‌نیا، مدیرکل صنایع ماشین‌سازی وزارت صنایع و معادن عنوان کرده بود «هم‌اکنون هیچ محدودیت یا ممنوعیتی در زمینه ثبت سفارش انواع خودروهایی که ضوابط آیین‌نامه‌ای را رعایت می‌کنند وجود ندارد». اظهارات صالحی‌نیا در حالی است که بنا به گفته مسوولان گمرک در سال جاری تاکنون تنها خودرو جنسیس کوپه موفق به ثبت سفارش شده و خودروهای سراتو، سوناتا نیز در سال جاری تنها در مدت زمانی در حدود دو ساعت توانستند در لیست خودروهای مجاز برای ثبت سفارش، آن هم بدون اطلاع‌رسانی قبلی قرار گیرند. عدم اطلاع‌رسانی نیز موجب شد تا عده معدودی بتوانند نسبت به ثبت سفارش خودروهای سفارش شده مذکور اقدام کنند و باز هم عده‌ای از لیست ثبت سفارشی‌ها جا ماندند.

عدم اعلام لیست خودروهای مجاز به وزارت بازرگانی از سوی وزارت صنایع در حالی است که لیست مذکور در ابتدای هر سال به وزارت‌بازرگانی و در نهایت به گمرک ابلاغ می‌شد، اما در سال جاری هنوز در خصوص اعلام لیست خودروهای مجاز اقدامی صورت نگرفته، به طوری که وارد‌کنندگان هم‌اکنون در انتظار اعلام لیست مذکور از سوی وزارت صنایع هستند، انتظاری که با ورود به پنجمین ماه سال همچنان ادامه دارد و زمان پایان آن نیز نامشخص است.

تغییر استانداردها در دی ماه

به گفته یکی از وارد‌کنندگان خودرو،همه ساله استاندارد خودروهای وارداتی در دی ماه تغییر می‌کند که این اتفاق در سال گذشته نیز رخ داده به طوری که استاندارد خودروهای وارداتی در دی ماه گذشته ارتقا یافت.

این وارد‌کننده خودرو در ادامه می‌گوید: در سال جاری استاندارد آلایندگی خودرو و استاندارد مصرف سوخت تغییر کرده که براساس استاندارد جدید، خودروهایی مجاز به ورود به کشور هستند که موفق به اخذ استاندارد آلایندگی یورو ۴ شده باشند که اکثر خودروهای وارداتی به دلیل رعایت استانداردهای جهانی توان پاس کردن این استاندارد را دارند. علاوه بر استاندارد آلایندگی، استاندارد سوخت نیز ۵ درصد نسبت به سال گذشته کمتر شده که رقم مذکور نیز برای خودروهای وارداتی چندان چشمگیر نیست.

وی در ادامه پاسخ به این پرسش که با توجه به نبود مشکل برای پاس کردن استانداردها چرا خودروهای مجاز اعلام نمی‌شوند، می‌گوید: خودروها مشکلی برای ورود ندارند؛ چراکه با وجود تغییر استاندارد در دی ماه تا واپسین روزهای سال گذشته ثبت سفارش صورت می‌گرفت، اما ظاهرا حمایت از خودروسازان داخلی موجب شد تا اعلام لیست خودروهای مجاز با تاخیر صورت گیرد.

مسوول، وزارت صنایع است

محمدی، معاونت اداره مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی در خصوص مشکل به وجود آمده در ثبت سفارش خودروهای وارداتی می‌گوید: کمیته خودرو وزارت صنایع مسوول رسیدگی به این موضوع است و وزارت بازرگانی بر اساس لیست اعلام شده از سوی این وزارتخانه در خصوص ثبت سفارش خودرو اقدام می‌کند.

معاونت اداره مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی در ادامه می‌گوید: متقاضیان واردات خودرو باید مجوز ورود را از سازمان بهینه سازی مصرف سوخت، موسسه استاندارد و محیط‌زیست دریافت کنند و در صورتی که مورد تایید مراجع ذی‌صلاح قرار گیرند به عنوان خودرو، قابل ورود به گمرک اعلام می‌شوند که گمرک نیز اقدامات لازم را در خصوص ثبت سفارش این خودروها صورت خواهد داد.

معاونت اداره مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگانی ضمن تایید گفته‌های مسوولان گمرک می‌گوید: تاکنون تنها خودرو مجاز اعلام شده به وزارت بازرگانی، خودروی جنسیس است و به غیر از این خودرو تاکنون هیچ خودرویی به این وزارتخانه اعلام نشده است.

بابک افقهی، معاون وزیر بازرگانی نیز با بیان اینکه وزارت صنایع از ابتدای سال ۸۹ مجوزی برای واردات خودروهای خارجی صادر نکرده است، می‌گوید: این مجوز فقط برای یک برند خاص صادر شده است.

به گفته معاون وزیر بازرگانی کسانی که مایل به واردات خودرو هستند، باید به وزارت صنایع مراجعه و از کمیته صنایع، مجوز واردات را دریافت کنند.

معاون وزیر بازرگانی با بیان اینکه در خصوص مشکل به وجود آمده نمی‌توان لفظ توقف ثبت سفارش خودروهای خارجی را به کار برد می‌گوید: ثبت سفارش همیشه صورت می‌گیرد و هر فردی که مجوز واردات ارائه کند، ثبت سفارش آن انجام می‌شود.

روش‌های جدید برای ثبت سفارش

توقف طولانی مدت ثبت سفارش خودروهای وارداتی (عدم اعلام خودروهای مجاز به وزارت بازرگانی ) در سال جاری موجب شد تا بازار این خودروها با پدیده فروش اوراق ثبت سفارش که در نوبه خود کم‌نظیر است مواجه شود؛ چراکه اعلام تعرفه ۷۰ درصدی در آخرین روزهای سال گذشته موجب شد تا برخی از وارد‌کنندگان و ترخیص‌کنندگان خودرو اقدام به ثبت سفارش خودرو با حجم بالا کنند تا به این طریق بتوانند از تعرفه کاهش یافته حداکثر استفاده را ببرند، اما لغو تعرفه ۷۰ درصدی و ابلاغ مجدد تعرفه ۹۰ درصدی به گمرکات موجب شد تا استفاده از برگه‌های ثبت سفارش برای وارد‌کنندگان و ترخیص‌کنندگان مقرون به صرفه نباشد و به همین دلیل برگه‌های مازاد سر از بازار آزاد در آوردند تا به این طریق واردکنندگان و ترخیص‌کنندگانی که موفق به ثبت سفارش خودرو نشده بودند از طریق بازار آزاد بتوانند به این برگه‌ها دست پیدا کنند.

به این روش کم‌نظیر می‌توان روش ثبت سفارش به صورت موردی را نیز اضافه کرد. در این روش نیز که شاید در نوع خود کم سابقه باشد ثبت سفارش با روشی نامشخص انجام می‌شود که نمی‌توان برای آن اصول یا قانون خاصی یافت.

روش‌های مذکور موجب شده تا بازار به صورت انحصاری در اختیار تعداد محدودی وارد‌کننده قرار گیرد که این امر رشد هرچه بیشتر قیمت خودروهای وارداتی را به همراه داشته است. به طوری که از ابتدای سال جاری تاکنون بازار این خودروها رشد قیمتی در حدود ۳ تا ۴ میلیون تومان را تجربه کرد، رشدی که به گفته بسیاری از کارشناسان طی ماه‌های آینده افزایش بیشتری نیز خواهد یافت.

چرا رشد واردات داشتیم؟

از سوی دیگر هرچند بسیاری از مسوولان به توقف طولانی مدت ثبت سفارش (عدم اعلام خودروهای مجاز به وزارت بازرگانی) از ابتدای سال جاری اذعان دارند، اما طی این مدت برخی دیگر از مسوولان با استناد به آمار گمرک که حکایت از رشد سه برابری واردات خودرو در سه ماه ابتدای سال جاری دارد مشکل به وجود آمده را منکر، و مدعی شده‌اند که در خصوص ثبت سفارش خودرو مشکلی وجود ندارد.

ادعای مطرح شده در حالی است که خودروهای ترخیص شده در سه ماه ابتدایی سال جاری در واپسین روزهای سال گذشته ثبت سفارش شده‌اند که این امر بیانگر آن است که در سال جاری به غیر از چند خودرو که به صورت موردی ثبت سفارش شده اند ثبت سفارش جدید صورت نگرفته است.

علاوه بر این رشد واردات در ماه‌های ابتدایی سال جاری مرهون اعلام کاهش ۲۰ درصدی تعرفه واردات در واپسین روزهای سال گذشته است. هرچند تعرفه اعلام شده هرگز اجرایی نشد با این حال واردات خودرو رشد سه برابری را تجربه کرد و در عین حال خودروهای ترخیص شده به جای بازار میهمان انبار وارد‌کنندگان شدند.

علاوه بر این و به گفته مسوولان گمرک مهلت استفاده از برگه‌های ثبت سفارش برای ترخیص تنها شش ماه است به همین دلیل وارد‌کنندگان ملزم به ورود و ترخیص خودروهای ثبت سفارش شده در واپسین روزهای سال گذشته هستند؛ چراکه در صورت عدم ترخیص، برگه‌های ثبت، باطل شده که این امر به ضرر وارد‌کنندگان خواهد بود به همین منظور وارد‌کنندگان در ماه‌های ابتدایی سال و به منظور جلوگیری از زیان ترخیص خودروهای ثبت شده را در دستور کار خود قرار دادند اقدامی که رشد چشمگیر واردات را در سه ماه ابتدایی سال جاری به همراه داشت. در پایان باید به این نکته اشاره کرد که در صورت عدم آغاز ثبت سفارش در سال جاری و اتمام زمان ورود خودروهای ثبت شده در ماه‌های آینده بازار این خودروها با معضل بزرگی مواجه خواهد شد.