همزمان با سهمیه‌بندی بنزین و گرایش به حمل و نقل عمومی
سهم یک‌درصدی ایران از تولید اتوبوس مشکل‌زا شده است
حمیدرضا بهداد - با سهمیه‌بندی بنزین میل به استفاده از حمل‌ونقل عمومی به شکل قابل توجهی افزایش یافته، این در حالی است که توسعه حمل و نقل عمومی شهری همچون اتوبوس طی چند سال گذشته با کندی همراه بوده است. هر چند می‌توان خودروسازها را به دلیل عدم تحقق تعهدات خود نسبت به تامین اتوبوس‌های خریداری شده توسط وزارت کشور را مقصر اصلی رشد نیافتگی این بخش از حمل ونقل عمومی خواند اما دولت نیز با توجه به بودجه سال ۸۵ و امکان استفاده از چهارمیلیارد دلار فاینانس خارجی برای توسعه حمل و نقل عمومی نیز نتوانست به توسعه زیرساخت‌های این بخش کمکی کند. هم‌اکنون ۲۰هزار دستگاه اتوبوس در کشور تردد می‌کند که این میزان باید تا پایان برنامه چهارم توسعه به ۴۵هزار دستگاه افزایش یابد. حال سهمیه‌بندی بنزین و میل به استفاده از حمل‌ونقل عمومی همچون اتوبوس در شرایطی همزمانی پیدا کرده که هنوز با کمبود اتوبوس در تهران و دیگر شهر‌های کشورمان روبه‌رو هستیم. این در حالی است خودروسازهای کشورمان ظرفیت بالقوه‌ای برای تولید اتوبوس دارند که متاسفانه از ظرفیت موجود استفاده بهینه‌‌ای نشده است. به طوری که هم‌اکنون سهم ایران از صنعت اتوبوس‌سازی دنیا، حتی کمتر از یک‌درصد است. آمار دقیق جهانی بیانگر آن است که تولید اتوبوس در ایران ۹دهم درصد پیش‌بینی شده است. کل تولید اتوبوس در دنیا طی سال ۲۰۰۶ تعداد ۴۸۱هزار دستگاه بوده که سهم شرکت‌های خودروساز ایران از این میزان تولید حدود ۴هزار و ۸۰۰دستگاه است.
حال آنکه ظرفیت تولید اتوبوس در کشور ۱۴هزار و ۲۰۰دستگاه در سال پیش‌بینی می‌شود که در سال گذشته تنها از ۲۹درصد ظرفیت‌های موجود استفاده شد. از سویی دیگر در زمینه تولید مینی‌بوس نیز ظرفیت‌های خالی وجود دارد که طی چند سال گذشته فعالیت چشمگیر و تلاشی برای پرکردن آن صورت نگرفت به طوری که سال گذشته تنها یک‌هزار و صد و چهار دستگاه مینی‌بوس تولید شد که براساس آمارهای موجود تنها ۱۵درصد ظرفیت تولید به کار گرفته شده است.
توزیع اتوبوس‌های شهری
شرکت‌های خودروسازی از سال گذشته متعهد بودند که تا اوایل تیرماه ۸۵ تعداد ۶هزار و ۵۰۰ دستگاه اتوبوس مصوبه مجلس را تولید کنند ضمن اینکه دولت نیز در این بین بیکار نماند و ساخت تعدادی اتوبوس را به شرکت‌های خارجی سفارش داد تا در صورت عدم تحقق وعده شرکت‌های داخلی اتوبوس‌های خارجی را جایگزین کند. کشورهای چین، برزیل و کره از جمله کشورهایی هستند که دولت برای واردات اتوبوس روی آنها حساب باز کرده است. اما خودروسازها هنوز نتوانسته‌اند به تعهدات خود مبنی بر واگذاری اتوبوس‌های مورد قرارداد با وزارت کشور عمل کنند. با وجود آنکه ظرفیت تولید اتوبوس در ایران حتی نسبت به کشورهای مطرح در این زمینه بالاست. داوود میرخانی رشتی، دبیر سابق انجمن خودروسازها اتوبوس‌های در این باره می‌گوید: متاسفانه شرکت‌های خودروساز در زمینه تولید اتوبوس و مینی‌بوس از تمامی ظرفیت تولید خود استفاده نمی‌کنند.
کشور ما توانایی تولید خوبی در این زمینه دارد، ظرفیت تولید ما خیلی بیشتر از این تعداد است.
وی با بیان اینکه مشکل این شرکت‌ها نداشتن بازار مساعد است می‌افزاید: با توجه به قدرت خرید پایین مردم، اشخاص حقیقی زیاد به سمت خرید اتوبوس و مینی‌بوس نمی‌روند و طرف اصلی قراردادهای این شرکت‌ها، وزارت کشور است که با توجه به نیاز ناوگان حمل و نقل عمومی کشور، به شرکت‌های خودروساز سفارش تولید می‌دهد که سال گذشته نیز تعداد زیادی سفارش تولید از طرف این وزارت به شرکت‌های خودروساز داده شد ولی ظاهرا، وزارت کشور هنوز تمامی سفارش‌ها را تحویل نگرفته و به تعهد مالی خود نیز عمل نکرده است.
وی با اشاره به مفاد تبصره ۱۳ می‌گوید: طبق این تبصره، دولت باید اتوبوس‌های فرسوده با عمر بالای ۲۰سال را از رده خارج کرده و نسبت به جایگزینی آنان با اتوبوس‌های نو، یارانه با بهره بانکی کم پرداخت کند که متاسفانه هنوز قرارداد رسمی آن، منعقد نشده است.
میرخانی رشتی با تاکید بر اینکه، مشکل چندانی در زمینه قطعات یدکی اتوبوس وجود ندارد، می‌افزاید: خوشبختانه بیشتر قطعات یدکی مورد نیاز اتوبوس و مینی‌بوس، در بازار داخلی موجود است و در صورت تحریم نیز با کمبود قطعه، روبه‌رو نخواهیم شد مگر در مواردی همچون تهیه پمپ انژکتور که باید آن را از خارج، وارد کنیم.علی جعفری، معاون کیفی شرکت ایرانخودرو دیزل، نیز بر قوانین تولید بالای کشور در این زمینه و عدم‌استفاده از تمامی ظرفیت آن، تاکید کرده و می‌گوید: در وهله فعلی مساله‌ای که به عنوان محرک بخش‌های صنعتی عمل می‌کنند، مقوله تامین و تدارک است که شامل تامین منابع مالی تدارک لازم جهت ایجاد بازار محصولات در داخل و خارج از کشور است.
وی با بیان اینکه کشورهایی همچون چین، کره و هند بیش از ۷۰درصد کل تولید اتوبوس دنیا را در اختیار دارند می‌افزاید: ظرفیت بالقوه تولید اتوبوس در ایران با کشورهای فوق، یکسان است و حتی از ظرفیت تولید اروپا نیز بیشتر است. جعفری نیز، وزارت کشور را طرف اصلی قراردادهای شرکت ایران خودرو دیزل می‌داند و می‌گوید: با وزارت کشور در زمینه تولید اتوبوس، تعامل خوبی داریم و سعی هر دو طرف در زمینه اجرای تعهدات و جلب رضایت مردم است به طوری که در سال گذشته ۱۸۲۲ دستگاه اتوبوس سفارش داشتیم که بیشتر آن تحویل داده شده است. در سال ۸۶ نیز سفارش تولید ۳۵۰۰دستگاه اتوبوس دیگر را نیز دریافت کرده‌ایم.
جعفری در شرایطی از تعامل خوب شرکت متبوعش با وزارت کشور خبر می‌دهد، که برخی از منابع آگاه، از عدم اجرای تعهدات وزارت کشور در زمینه تحویل گرفتن سفارش‌ها و عمل نکردن به تعهدات مالی قرارداد حاصله خبر می‌دهند. به طوری که هنوز تعداد زیادی اتوبوس در انبارها خاک می‌خورند. وی در مورد تولید مینی‌بوس نیز می‌گوید: به تازگی خط تولید جدیدی برای مینی‌بوس راه‌اندازی کرده‌ایم که از لحاظ کیفیت و مسائلی فنی، بسیار پیشرفته‌تر از گذشته است.
معاون کیفی ایرانخودرو دیزل با بیان اینکه، اجرای سهمیه‌بندی بنزین را پیش‌بینی کرده بودیم می‌افزاید: با توجه به استفاده بیشتر مردم از وسایل حمل و نقل عمومی در آینده نزدیک، اقدامات زیادی را در دست اجرا داریم که از جمله آن تولید اتوبوس‌های گازسوز است. البته در این زمینه مشکلاتی هم مانند، تامین کپسول گاز موردنیاز، هم داریم و با توجه به تحریم‌های پیش رو به طور قطع با مشکل طولانی شدن پروسه تامین قطعات هم مواجه خواهیم شد. وی با اشاره به طرح خروج خودروهای فرسوده که شامل اتوبوس‌های بالای ۲۰سال نیز می‌شود، می‌گوید در این زمینه سعی بر این بوده است که بتوانیم در زمانی مناسب و با در نظر گرفتن تسهیلات، اتوبوس‌های جدید را جایگزین کنیم.که یکی از این اتوبوس‌ها، نوع ES۴۵V است که دارای کیفیت بالایی چه از لحاظ مسائل فنی و چه از لحاظ ایجاد خدمات رفاهی بیشتر برای مسافران، مانند نصب سیستم خنک‌کننده در آن است.
جعفری در مورد شکایات و انتقادات رسیده از طرف مردم و صاحبان محصولات، این شرکت تصریح می‌کند: انتقادات به برخی موارد بوده است. اما بیشتر در زمینه آرایش صندلی‌ها و نبودن سیستم خنک‌کننده و پایین بودن عمر مفید اتوبوس‌ها شکایت داشته‌ایم که در محصولات جدید سعی کرده‌ایم، این ایرادات برطرف شود، جعفری در پایان، تامین قطعات و کمبود نقدینگی را از مشکلات به وجود آمده خواند.
ارسال نظر