حذف تعرفه واردات خودرو در صورت عدم کاهش قیمت‌ها
تهدیدی از جنس تعرفه
این تهدید که از طرف اعضای شورای رقابت به مثابه بالاترین اهرم فشار بر خودروسازان است، کارشناسان صنعت خودرو را به نگرانی واداشته است. نگرانی از اینکه مبادا داستان صنعت خودرو هم پایانی غم‌انگیز چون داستان برنج ایرانی و برخی صنایع دیگر داشته باشد که حالا فقط نامی از آنها باقی‌مانده است.
اما این تهدید نخستین بار از سوی رییس‌جمهور و سپس علی مددی، عضو شورای رقابت و زمانی که خودروسازان اعلام کردند به دستورالعمل شورای رقابت عمل نخواهند کرد مطرح شد.
به این ترتیب مددی که ابتدا از جریمه‌های ۱۰۰ میلیون تومانی برای هر گونه تخلف در قیمت‌گذاری خودرو سخن به میان آورده بود، برای شدت بخشیدن به تهدیدهای خود از صفر شدن تعرفه‌ها گفت و تاکید کرد که چنانچه خودروسازان به دستورالعمل کاهش قیمت‌ها عمل نکنند، دیوار حمایتی تعرفه‌ها برداشته خواهد شد. اما این تهدیدها در حالی برای خودروسازان مطرح می‌شود که به‌رغم تاکید اعضای شورای رقابت برای الگوبرداری از دستورالعمل موقت شورا تا زمان آماده شدن نمونه نهایی آن، آنها همچنان بر اساس قیمت‌های تجاری خود عمل می‌کنند.
اما صفر شدن تعرفه واردات خودرو، یک تهدید بالقوه است که امکان دارد روزی عملی شود. هر چند بر اساس قانون، تعرفه ۴۹ درصدی فعلی طی ۵ سال باید به 25 درصد کاهش پیدا کند، یعنی قانونا سالی ۵ درصد کاهش تعرفه در انتظار صنعت خودرو است، اما این اتفاق قرار است طی ۵ سال و با آمادگی بیشتر خودروسازان رخ بدهد و نه به یکباره.
حال سوالی که با در نظر گرفتن این احتمال مطرح می‌شود این است که به طور کلی چه عواقبی در پس عملی شدن این تهدید وجود دارد؟ و آیا اصلا چنین تهدیدی عملیاتی خواهد شد و تعرفه واردات خودرو به صفر خواهد رسید؟
کاهش تعرفه، تیغ دولبه
صفر شدن تعرفه واردات خودرو موضوعی است که همواره مخالفان و موافقان زیادی داشته است.
سعید لیلاز کارشناس مسائل اقتصادی در این رابطه عقیده دارد که صفر شدن تعرفه‌ها در حاضر شرایط را برای خودروسازان خیلی سخت نخواهد کرد، چرا که واردات خودرو با ارز حدودا ۳۵۰۰ تومانی، بر خلاف گذشته کار به صرفه‌ای نخواهد بود. این کارشناس در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: واردات یک خودروی معمولی ۱۰ هزار دلاری با نرخ فعلی ارز چیزی حدود ۴۰ میلیون تومان تمام خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی به این نکته هم اشاره می‌کند که تعرفه واردات خودرو هرگز به صفر نخواهد رسید؛ چراکه بر اساس قانون روی ۱۰ درصد باقی خواهد ماند، ۴ درصد سود گمرکی و ۶ درصد مالیات بر ارزش افزوده که بر اساس مصوبه مجلس کسی نمی‌تواند در آن دخل و تصرف داشته باشد.
به عقیده او تهدیداتی از این دست را بیشتر می‌توان نوعی تهدید سیاسی و مدیریتی محسوب کرد. اتفاقی که هر چند وقت یکبار برای بهتر یا سریع‌تر انجام شدن کاری رخ می‌دهد، نمونه‌اش شایعاتی درباره عزل‌های مدیریتی در صنایع خودروسازی که در زمان‌های بحرانی دهان به دهان می‌گردد و در نهایت باعث کوتاه آمدن خودروسازان در مقابل تصمیمات یا درخواست‌های دولت می‌شود.
اما کارشناسان از یک منظر دیگر هم به این ماجرا نگاه می‌کنند و رقم خوردن این اتفاق را در این برهه زمانی ناممکن یا در صورت رخ دادن نیز بی‌تاثیر می‌دانند. چرا که آنها عقیده دارند در حال حاضر منابع ارزی عظیم برای واردات گسترده خودرو در کشور وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد نصیب کالاهایی ضروری‌تر از خودرو خواهد شد.
تبادل نفت با خودرو؟
اما در حالی که کارشناسان اقتصادی از کمبود منابع ارزی برای واردات گسترده خودرو می‌گویند و این اتفاق را شانس خوب صنعت خودرو توصیف می‌کنند، محمدرضا نجفی‌منش، عضو انجمن قطعه‌سازان از تاخت زدن نفت با خودرو می‌گوید.
او با اشاره به کاهش صادرات نفتی کشور به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: بخش عمده‌ای از نفتی که می‌فروشیم، پولش در کشورهایی مانند چین و هند باقی می‌ماند چرا که به علت محدودیت‌های بین‌المللی قابل تبدیل نیست. او با اشاره به اینکه در حال حاضر نمودار فروش صنعت خودرو در چین رو به پایین است و این کشور به دنبال بازارهای جدید برای محصولات تولیدی خود است، می‌گوید: عرضه کالاهای مختلف از جمله خودرو به ایران نیز برای چینی‌ها راهکار خوبی است تا از این طریق هم بدهی نفتی خود را صاف کنند و هم کالاهایشان را آب!
نجفی‌منش اما با در نظر گرفتن دو نکته امکان صفر شدن تعرفه‌ها را بعید می‌داند. یکی اینکه دولت در شرایط فعلی نمی‌تواند از درآمد خود که از واردات خودرو ناشی می‌شود چشم‌پوشی کند و دیگر اینکه عرق ملی برای تولید داخلی و اشتغال‌زایی مانعی بر سر راه عملی شدن این تهدید خواهد بود. نجفی‌منش در حالی عملی شدن این تهدید را ضعیف ارزیابی می‌کند که ساسان قربانی دبیر انجمن قطعه‌سازان عقیده دارد که افرادی چه مستقیم و غیر مستقیم، چه دانسته و چه نادانسته در حال فراهم کردن شرایط برای حضور تولیدات متنوع چین و کره در کشور هستند.
قربانی در این رابطه می‌گوید: با صفر شدن تعرفه‌ها شاهد تردد محصولات درجه ۲ و ۳ خودروهای چینی در کشور خواهیم بود، چرا که با افزایش نرخ ارز و با توجه به محدودیت‌های بین‌المللی قادر به واردات خودرو از کشورهای اروپایی نخواهیم بود و لاجرم با چین و نهایتا کره طرف خواهیم بود. هرچند قربانی برداشته شدن تعرفه را برای خودروسازی خیلی بد ارزیابی نمی‌کند و حتی راهی برای رشد بیشتر این صنعت در داخل کشور می‌داند، اما این اتفاق را در چنین فضای تنش‌آلودی نتیجه‌بخش نمی‌داند.
او به طور کلی چنین اجبارهایی را برای صنعت خودرو کارساز نمی‌داند و می‌گوید: شاید شرکت‌های خودروسازی به دلیل ساختار دولتی‌شان پذیرای چنین اجبارهایی باشند اما بخش خصوصی نمی‌تواند با ضرر و زیان به کار خود ادامه دهد.
قربانی به ماجرای صفر شدن تعرفه‌ها بسیار بدبین است و عملی شدن آن را با خوابیدن چرخ صنعت خودرو مساوی می‌داند، او می‌گوید: با عملی شدن این ماجرا بازاری که سال‌ها خودروسازان داخلی برای حفظ آن تلاش کرده‌اند دو دستی تقدیم خارجی‌ها خواهد شد.
تعرفه، ابزاری برای رقابت یا تهدید؟
تعرفه در تعریف اصلی خود ابزاری است برای حمایت از تولیدات داخلی در مقابل نمونه‌های خارجی، اما حالا این تعریف شکل دیگری به خود گرفته است. هرچند علی مددی عضو شورای رقابت به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید که خودروسازان باید از دستورالعمل قیمت‌گذاری که به احتمال زیاد کاهش قیمت خودرو را در پی خواهد داشت تبعیت کنند، اگر نه با علم به اینکه عده‌ای زیادی از کارگران بیکار خواهند شد صفر شدن تعرفه‌ها عملی می‌شود، اما خودروسازان عقیده دارند که صفر شدن تعرفه‌ها شرایط خاصی را می‌طلبد. نکته دیگری که در این رابطه وجود دارد این است که صفر شدن تعرفه‌ها باید با موافقت تمام اعضای کمیسیون ماده یک انجام شود و نه صرفا با تصمیم‌گیری یک شخص.
نجفی‌منش اما تعرفه را اختلاف فضای کسب و کار داخل و خارج از کشور می‌داند. به این معنی که اگر در کشور ما سود بانکی ۲۵ درصد است و در خارج از کشور ۳ درصد، برای جبران این اختلاف فضای بانکی ۲۲ درصد تعرفه می‌گذارند تا تولید‌کننده داخلی توان رقابت داشته باشد. او معتقد است که اگر فضای رقابتی داخل و خارج از کشور هماهنگ شود نیازی به تعرفه باقی نخواهد ماند چراکه فضای رقابتی متعادل شده است. نجفی‌منش عقیده دارد که حالا همه می‌خواهند با جیب تولید‌کننده از مصرف‌کننده حمایت کنند و این فرمولی است که جواب نخواهد داد.
مددی: نمی‌توانیم مردم را در نظر نگیریم
اما مددی در رابطه با صحبت‌های اخیر خود در مورد تعرفه به خبرنگار دنیای اقتصاد می‌گوید: هر تصمیمی که گرفته شود سودی دارد و زیانی، ما می‌دانیم که در پی صفر شدن تعرفه‌ها ممکن است عده‌ای بیکار شوند، اما نمی‌توانیم بگذاریم در مقابل ۸۰ میلیون جمعیت عده‌ای سودجو نظم را به چالش بکشانند.
مددی دولت را حامی سیل بیکاران پس از صفر شدن تعرفه‌ها می‌داند و این را هزینه‌ای می‌داند که دولت باید برای برخورد با متخلفان در صنعت خودرو متحمل شود. گفته‌های مددی در حالی است که ساسان قربانی، هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی سنگینی را برای این بیکاری احتمالی
گوشزد می‌کند.
او درباره قطعیت اجرای این تهدید، به این موضوع اشاره می‌کند که تهدید واژه مناسبی برای این موضوع نیست و می‌گوید: کار به آنجا نخواهد رسید و با ابلاغ دستورالعمل قطعی همه خودشان را قانع خواهند کرد که به آن عمل کنند چراکه ما در شورای رقابت حرف
غیر منطقی نمی‌زنیم.
او در ادامه با تاکید بر اینکه شورای رقابت به دنبال ضرر و زیان خودروسازان نیست و حتی با سود آنها موافق هم هست می‌گوید: با توجه به مدارکی که خود خودروسازان از آیتم‌های تولید به ما داده‌اند ما متوجه شده‌ایم که تنها برخی از آیتم‌ها با افزایش قیمت همراه بوده‌اند و برخی نه، بنابراین ما افزایش قیمت را فقط برای آن آیتم‌ها در نظر می‌گیریم نه تمام آیتم‌ها. مددی اما با اشاره به اینکه بالاخره سرمایه‌گذاران صنعت خودرو حق دارند به فعالیت و کسب سود بپردازند می‌گوید: آنها سرمایه‌گذارند و حق دارند، اما ما با مصادره و ریخت و پاش و تصمیم‌گیری‌های غیرمسوولانه مخالف هستیم.
او در ادامه می‌گوید: صنعت خودرو یک هیات‌مدیره دارد که اکثر آنها سهام‌دار و مدیر عامل هستند و در جلساتشان برای منافع خودشان تصمیم می‌گیرند و به فکر مردم نیستند و این برای مردم قابل
قبول نیست.
حال با تمام این تفاسیر باید تا پایان فروردین و تدوین دستورالعمل نهایی قیمت‌گذاری خودرو منتظر ماند و دید خودروسازان به این دستورالعمل عمل خواهند کرد یا خیر؟ و در صورت عمل نکردن خودروسازان به این دستورالعمل چه تغییری در تعرفه واردات خودرو رخ خواهد داد؟
ارسال نظر