خودروسازها وزارت نفت را به همکاری می‌طلبند

حمیدرضا بهداد

در حالی که خودروسازان کشور در انتظار فراهم شدن شرایط لازم جهت رسیدن به سطح استاندارد یورو ۳ برای خودروهای تولیدی خود هستند، وزارت نفت تاکنون هیچ‌گونه برنامه و زمانبندی خاصی جهت کاهش میزان آلودگی بنزین مصرفی که مستلزم رسیدن به این استاندارد می‌باشد را ارائه نکرده است. هم‌اکنون بالا بودن میزان آلایندگی سبد سوخت کشور بسیار فراگیر و عادی شده و همین امر نیز سبب شد که ۴۰ سال پیش استفاده از سوخت‌های دیزلی ممنوع شود. چرا که میزان گوگرد موجود در گازوئیل مصرفی کشور بسیار بالاتر از سطح استاندارد بین‌المللی است. در مورد بنزین نیز با همین مشکل روبه‌رو هستیم. اما این بار برای تولید خودروهایی با استاندارد یورو ۳ به جای پایین آوردن گوگرد گازوئیل باید میزان اکتان بنزین را بالا ببریم. چرا که اکتان موجود در بنزین تولیدی در ایران پایین‌تر از سطح استانداردهای بین‌المللی است و با استانداردهای روز دنیا فاصله دارد. کمبود اکتان سبب احتراق نامناسب در موتور خودرو شده که این امر آلودگی زیست محیط بیشتری را به دنبال دارد. البته بنزین وارداتی نیز در شرایط نسبتا مشابه‌ای با تولید داخل قرار دارد. اهمیت این موضوع در آنجا است که متضرران اصلی در نامناسب بودن بنزین مصرفی کشور صاحبان خودرو و مشتریان داخلی هستند. چرا که سوزانده شدن چنین سوخت نامناسبی در موتور خودرو سبب بروز مشکلات فراوانی مانند خرابی سرسیلندرها و بر هم خوردن تنظیم سوپاپ‌ها می‌شود. در واقع بخش قابل توجهی از مراجعات به تعمیرگاه‌های کشور را باید در همین نامناسب بودن بنزین مصرفی جست‌وجو کرد.

از طرفی کم بودن میزان اکتان بنزین سبب بالا رفتن مصرف سوخت نیز می‌شود. در‌حال‌حاضر میزان اکتان موجود در بنزین مصرفی کشور حدود ۸۷درصد است که طبق نظر کارشناسان سوخت این میزان باید به ۹۵درصد ارتقا یابد. طبق نظر همین کارشناسان زمانی که موتور یک خودرو طراحی می‌شود باید جهت بهینه‌سازی مصرف سوخت فاکتورهایی از قبیل میزان آلایندگی، راندمان موتور و نوع سوخت مصرفی را در نظر گرفت که عدم اعمال هر کدام از این فاکتورها، می‌تواند سبب افت توان موتور، آلودگی محیط‌زیست و وارد آمدن آسیب جدی به موتور خودرو شود، اما اینکه چرا در کشور توجه چندانی به چنین بحث‌های بنیادی نشده و برنامه‌ریزی خاصی جهت رفع این مشکلات صورت نمی‌گیرد، سوالی است که باید آن را از مسوولان وزارت نفت پرسید. چرا که اساس و ریشه این مشکل در کمبود پالایشگاه‌های کشور است. در‌حال‌حاضر به جز چند پالایشگاه که پس از انقلاب تاسیس شدند، بقیه پالایشگاه‌ها مربوط به قبل از انقلاب بوده و تکنولوژی آنها نیز مختص همان مقطع زمانی است. یعنی حدود ۴۰سال پیش. شاید همین موضوع سبب پایین آمدن کیفیت تولیدات و فرآورده‌های نفتی نیز شده است. مشکل دیگر در این زمینه ضریب تبدیل نفت به بنزین است که در همه جای دنیا بالغ‌بر ۳۴درصد است. ولی این میزان در کشور ما به ۱۶درصد اکتفا کرده است. این در حالی است که می‌توانستیم به جای واردات بی‌رویه بنزین در سالیان اخیر، هزینه‌های مربوط به این واردات را صرف ساخت‌ و تجهیز پالایشگاه‌ها کنیم که هم نیاز خود را به واردات بنزین کاهش دهیم و هم میزان آلودگی بنزین و گازوئیل مصرفی را تعدیل کنیم.

یک کارشناس صنعت خودرو در مورد مشکلات بنزین مصرفی در کشور می‌گوید: هم‌اکنون تزریق محلولی غیراستاندارد به بنزین جهت روان‌سوزی آن در موتور از سوی وزارت‌نفت صورت می‌گیرد که استفاده از این محلول که سرطان زا نیز است در کشور ما رواج یافته که بسیار خطرناک است. این محلول در صورت تماس با دست و یا آلوده شدن آب شرب مصرفی با آن می‌تواند در دراز‌مدت سبب بروز بیماری‌های سرطانی شود. در واقع مسوولان وزارت‌نفت استفاده از این محلول خطرناک را به جای سرب در بنزین پیش‌بینی کردند که با این کار نه تنها آلودگی بنزین را به حد قابل‌توجهی کاهش نداده بلکه شرایط و زمینه ابتلا به بیماری سرطان را نیز به نحوی مهیا کرده است.

این کارشناس خودرو در ادامه تاکید می‌کند که امروزه در همه جای دنیا از ماده شیمیایی اتانول جهت روان‌سوزی بنزین استفاده می‌کنند، که ماده کم‌خطری بوده و در کاهش میزان آلایندگی خودروها نیز موثر است. به‌هر حال آنچه در مقطع کنونی یکی از نیازهای اساسی صنعت خودرو و سبد سوخت کشور است، ایجاد تحول در ترکیب این سوخت‌ها است. چراکه دنیا هم‌اکنون به سمت استفاده از سوخت‌های دیزلی و همچنین پایین‌آوردن میزان آلایندگی بنزین در حرکت است ولی در کشور ما به جای پرداختن به چنین مسائلی و حرکت در مسیر و جاده اصلی، راه فرعی و میان‌بری انتخاب شده که تصویب قوانینی مانند تعدیل تولید خودروهای بنزین‌سوز و شتاب بیش از حد‌در تولید خودروهای دوگانه‌سوز از جمله انتخاب‌های مذکور است که مسلما این‌گونه کارهای جزیی نمی‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر کاهش مصرف سوخت و همچنین پایین‌ آوردن میزان آلایندگی خودروها داشته باشد.