بیم و امید خودروسازان در روسیه

گروه خودرو - بازگشت خودروهای روسی به ایران اگر چه هنوز شکل واقعی به خود نگرفته اما زمزمه های ورود آنها با واکنش های منفی از سوی دست اندرکاران خودرو مواجه شده است.طبق اخبار منتشر شده، خودروهای روسی قرار است ابتدا به صورت CBU(قطعات منفصله برای مونتاژ) وارد ایران شده و پس از آن در داخل کشور تولید شود. با این حال برخی کارشناسان ورود این خودروها را تشبیه به واردات خودروهای چینی می‌کنند؛ چراکه ورود خودروهای چینی به ایران نیز ابتدا به آرامی و بعد روندی صعودی پیدا کرد. بر همین اساس برخی از کارشناسان معتقدند که احتمال حضور خودروسازان روس در غیاب خودروسازان اروپایی در ایران افزایش پیدا کرده این در حالی است که آنها بر این عقیده‌اند که کیفیت خودروهای روسی حتی از خودروهای چینی نیز پایین تر است. حال در گزارش پیش رو به بررسی بازار خودروی روسیه می‌پردازیم ناخوشی بازار روسیه

خودروسازان دنیا بار دیگر با نگرانی روسیه را زیر نظر گرفته‌اند، بازاری که ادامه ناخوشی‌اش میلیاردها یورو را تهدید می‌‌کند که صرف گسترش تولید در این کشور شده‌اند. روسیه در سال ۲۰۰۹ توانست به سرعت از بحرانی خارج شود که فروش خودرو را در آن به نصف؛ یعنی ۵/۱ میلیون دستگاه در سال رسانده بود. سال گذشته ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تقاضا برای خرید خودروی تازه‌ساخت ثبت شد. اما فروش در نیمه نخست سال‌جاری میلادی ۶ درصد کاهش یافت. جان استک، مدیر ولوو در روسیه وضع فعلی را با بحران سال ۲۰۰۹ قیاس می‌کند: «نشانه‌ها همان‌ها هستند. روبل ضعیف شده و نرخ بهره سیر صعودی دارد. این خریداران را نگران می‌کند.» یک رکود بلندمدت در روسیه تقریبا به تمام خودروسازان بزرگ دنیا ضربه خواهد زد، به خصوص آن‌ها که ظرف چند سال اخیر هزینه‌های هنگفتی را صرف شروع و افزایش تولید در کشور کرده‌اند.

فورد، جنرال موتورز، بی‌ام‌و، هیوندای-کیا، پژو-سیتروئن، میتسوبیشی، رنو-نیسان، تویوتا و فولکس واگن قرار است مجموعا و نهایتا تا سال ۲۰۲۰ مبلغی بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار (۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو) را به کارخانه‌هایشان در روسیه سرازیر کنند. کارول توماس، تحلیل‌گر صنعت خودرو از موسسه تحقیقاتی LMC آمریکا می‌گوید «بدیهی است که در این صورت تولید بیش از تقاضا خواهد بود». شتاب کند فروش خودرو برخی خودروسازان را به تجدیدنظر در برنامه‌هایشان واداشته است؛ چراکه فعلا نمی‌توانند آینده را چندان شفاف ببینند، آن‌طور که در چند سال گذشته می‌دیدند.

برابر پیش‌بینی‌ها فروش خودرو در روسیه طی سال ۲۰۱۳ در حدود ۵ درصد کمتر از سال ۲۰۱۲ خواهد بود. با این حال گروه مشاوران بوستون در آمریکا می‌گوید بازار بر این وضع غلبه خواهد کرد و رشد سالیانه ۶ درصدی را در پیش خواهد گرفت و روسیه تا سال ۲۰۲۰ به بزرگ‌ترین بازار اروپا و پنجمین بازار بزرگ دنیا تبدیل خواهد شد. این همان پتانسیلی است که توجیه فورد برای ادامه سرمایه‌گذاری در روسیه است. تد کنیس، مدیر فورد، می‌گوید: «میزان مالکیت خودرو در روسیه نصف اسپانیا است. درآمدها پس از کسر مالیات بالا است، چون مالیات‌ها به نسبت دیگر کشورهای اروپایی پایین‌تر است و نهایتا اینکه میانگین سنی خریداران خودرو در روسیه ۱۰ سال کمتر از خانواده‌های اروپایی‌ است.» مدیر رنو هم به طرزی مشابه مطمئن است که اوضاع بهتر خواهد شد. او ماه گذشته به روزنامه اقتصادی وِدوموستی چاپ روسیه گفت: «سقوط چند ماهه یا حتی سالانه ممکن است، اما در کل من شک ندارم که بازار روسیه سیر صعودی دارد.»

یکی از عواملی که پیش‌بینی افت فروش در سال‌جاری را قوت می‌بخشد، طرح دولت برای کاهش هزینه وام خرید خودروهایی است که کمتر از ۷۵۰ هزار روبل (۱۷ هزار و ۵۰۰ دلار) قیمت دارند. این طرح بیش از همه به سود ائتلاف آوتو واز با رنو-نیسان است که به لطف تقاضای بالا برای خودروهای ارزان‌قیمت لادا و رنو پیشتاز بازار خودروی روسیه‌اند و در حال حاضر سهمی ۲۷ درصدی از آن دارند. با این وصف خودروسازانی چون فورد خوش‌بین‌اند که مشتری‌ها بالاخره شاسی‌بلندها را به سواری ترجیح خواهند داد. گواه آنها هم اینکه طی نیمه نخست سال‌جاری فروش رنو داستر، پیشتاز بازار شاسی‌بلندها، ۲۲۷ درصد رشد داشت، چنانکه‌ این خودرو را بالاتر از قدرت‌های سنتی چون لادا ۴X۴ و شورولت نیوا در رده چهارم پرفروش‌ترین‌ها در روسیه نشاند. با وجود همه نگرانی‌ها، خودروسازان بزرگ دنیا همچنان به سرمایه‌گذاری در روسیه برای تولید در این کشور ادامه می‌دهند. رنو-نیسان قصد دارد با صرف سرمایه‌ای ۷۵۰ میلیون دلاری و با همکاری شریک روسی‌اش ظرفیت تولید را به یک میلیون دستگاه در سال برساند. مرسدس بنز تولید ون اسپرینتر را در کارخانه‌ای در نیژنی نوووگورود، در ۴۰۰ کیلومتری شرق مسکو آغاز کرده، کارخانه‌ای که برای فولکس واگن، اشکودا و شورولت هم خودرو می‌سازد. پژو-سیتروئن هم با همکاری ZIL، شریک روسی‌اش، مونتاژ خودرو را در این کشور شروع کرده است. اما سرمایه‌گذاری بیش از حد ممکن است برای آن‌ها گران تمام شود. مایکل گارت‌ساید، تحلیل‌گری از LMC که متخصص اروپای مرکزی و شرقی است در این مورد می‌‌گوید: «تصور اینکه روسیه گنجایش سرمایه‌گذاری بیش از این در بخش مونتاژ را داشته باشد کمی دشوار است.» صادرات می‌تواند یکی از گزینه‌ها برای مقابله با تولید مازاد باشد، اما در میان بازارهای شوروی سابق انتخاب‌ها بسیار محدودند. آقای گارت‌ساید می‌گوید: «کسی واقعا به صادرات خودرو به اروپای شرقی فکر نمی‌کند.»

گروه مشاوران بوستون به آن‌هایی که به آینده بازار روسیه بیش از حد خوشبین‌اند هشدار می‌دهد که مسیر رشد با موانعی چون خدمات پس از فروش ضعیف، هزینه‌های بالای لجستیک و تقاضای بی‌ثبات مواجه است. خدمات پس از فروش در روسیه عموما مقیاس کوچکی دارد و کیفیت چندانی برای ارائه خدمات به خودروهای نسل جدید ندارد. بر اساس آخرین آماری که این گروه در ماه گذشته منتشر کرد خودروسازان دنیا تنها با ۱۰ درصد مراکز ارائه این خدمات امکان همکاری دارند؛ در حالی ‌که این نسبت در برزیل ۸۰ و در چین بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است. تحلیلگران می‌گویند بازار روسیه زمانی به رشد واقعی دست خواهد یافت که دولت بازاری باثبات فراهم کند و درعین‌حال صنعت خودرو در روسیه بتواند در تمام مراحل، از توسعه ظرفیت‌های تولید و ساخت قطعات تا تولید خودرو و فروش آنها، آماده و مجهز باشد.

بیم و امید خودروسازان در روسیه