روایتی دیگر از خودرو ملی

همایش اخیر قطعه‌سازان، فرصتی دست داد تا با مدیرعامل ایران خودرو گفت‌و‌گوی کوتاهی انجام دهیم. جواد نجم‌الدین که عمر مدیرعاملی اش در ایران خودرو با عمر دولت دهم تقریبا یکسان است، با حوصله و نسبتا صریح به پرسش‌های این بار ما پاسخ داد. از نجم‌الدین در مورد سایت‌های خارجی ایران خودرو پرسیدیم و از اینکه تکلیف خودروسازان با رنو چه می‌شود و آیا از نظر او نیز خودرو ملی عوام‌فریبی است؟ شرح این گفت‌و‌گوی کوتاه را می‌خوانید. از سایت‌های خارج از کشور چه خبر؟ ظاهرا به نوعی تعطیل هستند و فعالیت خاصی در آنها انجام نمی‌شود.

اتفاقا سایت‌های خارجی ایران خودرو فعال هستند. سایت ونزوئلا و سایت بلاروس ما در حال حاضر فعالیت دارند و فقط سایت سوریه است که فعالیتی ندارد. البته فعالیت این سایت به دلیل مشکلاتی که در سوریه رخ داده (مسائل مربوط به جنگ داخلی و مشکلات اجتماعی)، متوقف شده است.

برنامه‌ای برای فروش سایت‌هایتان ندارید؟ گفته می‌شود فعالیت آنها اقتصادی نیست و درآمد خاصی را نصیب ایران خودرو نمی‌کنند.

در هیات مدیره ایران خودرو تصویب کرده‌ایم که سرو سامانی به سایت‌های شرکت بدهیم و تا جایی هم که امکان‌پذیر است، آنها را به بخش خصوصی واگذار کنیم. البته ایران خودرو از جنبه تامین قطعات سی‌کی‌دی، سایت‌های خود را حمایت خواهد کرد تا تولیدشان رونق پیدا کند، منتها با مدیریت و اداره بخش خصوصی.

این کار را می‌خواهید در راستای خصوصی‌سازی ایران خودرو انجام دهید یا هدفتان خلاص شدن از «سایت‌های ضررده» است؟

مجمع ایران خودرو مصوب کرده دارایی‌ها و همچنین شرکت‌هایی که قبلا تاسیس شده‌اند و حالا اداره آنها ضرورتی ندارد، به مرور زمان فروخته شوند و ما هم اطلاعیه داده‌ایم که قصد فروش آنها را داریم.

البته باید اینها را ارزیابی و موقعیت یابی کرده و سپس شرایط شان را برای فروش مشخص کنیم. در واقع اطلاعیه‌ای که در رسانه‌ها برای فروش اموال و دارایی‌های ایران خودرو منتشر شد، اطلاعیه اولیه بود.

قبول دارید همین اطلاعیه اولیه، شائبه‌هایی را چه به لحاظ موقعیت مالی ایران خودرو و چه از جنبه شرایط فروش اموال و دارایی‌هایتان، ایجاد کرد؟

بله؛ شاید بهتر بود این طور یک دفعه و یکجا اطلاعیه فروش نمی‌دادیم، اما خب دوستانمان کمی بی‌تدبیری کردند و همین شد که برخی گفتند ایران خودرو اموال خود را به حراج گذاشته است. من باز هم تاکید می‌کنم که فروش اموال و دارایی‌های ایران خودرو، جزو مصوبات مجمع به شمار می‌رود و بانک‌ها هم توصیه کردند که که به جای گرفتن وام از آنها، اموال غیر ضروریمان را بفروشیم. به هر حال ما قبلا از بانک‌ها وام گرفته و تبدیل به دارایی کرده‌ایم و حالا می‌خواهیم به تدریج آنها را بفروشیم، منتها ضرورتی نداشت یکجا اعلام کنیم و اصلا امکان فروش یکباره این اموال نیست.

برخی معتقدند ایران خودرو می‌خواهد شرکت‌هایی زیرمجموعه خود را به دلیل زیانده بودن بفروشد، همین طور است؟

نه؛ فروشی که ما گذاشته ایم، هم شامل شرکت‌های زیانده می‌شود و هم شامل سودده‌ها. مثلا برخی شرکت‌های قطعه‌سازی هستند که چون قبلا کسی حاضر به سرمایه‌گذاری در آنها نشده، ایران خودرو مجبور به سرمایه‌گذاری در آنها بوده است و حالا دلیلی ندارد اداره این شرکت‌ها را ادامه بدهد.

تعداد این شرکت‌های قطعه‌ساز که می‌گویید، چند تاست؟

دقیقا نمی‌دانم، اما تعداد زیادی از این شرکت‌ها داریم که نیازی به نگه داشتن همه‌شان نیست. ایران خودرو شرکت‌هایی را که استراتژیک محسوب می‌شوند و برای توسعه دقیقا به آنها نیاز دارد، نگه می‌دارد و آنهایی را که غیر استراتژیک به شمار می‌روند، به بخش خصوصی واگذار خواهد کرد.

برویم سراغ پلت‌فرمی که قرار است طراحی کنید. سایپا که رسما اعلام کرده پلت‌فرم این شرکت با کمک چینی‌ها ساخته خواهد شد؛ ایران خودرو چطور؟ شریک شما هم در طراحی پلت‌فرم، چینی است؟

ما کار طراحی پلت‌فرم مان را با دانشگاه صنعتی امیرکبیر پیش می‌بریم، منتها یک همکار خارجی هم در کنار این دانشگاه انتخاب خواهیم کرد.

چینی است؟

نه، لزوما چینی نیست. یک همکار خارجی می‌خواهیم، منتها چون هنوز انتخاب نکرده‌ایم، نمی‌توانم حرفی در این مورد بزنم. در واقع پلت‌فرم ایران خودرو شامل خود شرکت، دانشگاه امیرکبیر و یک همکار خارجی است.

بازه زمانی مشخصی برای طراحی این پلت‌فرم در نظر گرفته‌‌اید؟

اولین پلت‌فرم ایران خودرو باید سال ۹۴ بیرون بیاید.

آقای نجم‌الدین از رنو چه خبر؟

قرار است با رنویی‌ها مذاکره کنیم تا برگردند، منتها متاسفانه آنها تحت تاثیر مسائل سیاسی (مسائل مربوط به تحریم خودروسازی ایران از سوی آمریکا) قرار دارند و فعلا که رفته اند.

در حال حاضر تندر ۹۰ تولید می‌کنید؟

خیر، چون آنها رها کرده و رفته‌اند و ما قطعه نداریم که تولید کنیم.

یک پرسش حاشیه‌ای دارم. عمر مدیریت شما در ایران خودرو با عمر دولت دهم تقریبا یکی است، می‌خواهم بدانم حالا که دولت عوض شده، تلخ ترین خاطره تان در این چهار سال چیست؟

چیز خاصی در خاطرم نیست...

این همه اتفاقات در این چهار سال افتاده، چیزی در خاطرتان نمانده است؟ مثلا تحریم‌ها، رفتن پژو و کاهش تولید، خاطرات بدی نیستند؟

ما از این اتفاقات به عنوان خاطرات بد یاد نمی‌کنیم، بلکه آنها را شرایطی برای آبدیده شدنمان می‌دانیم.

حالا اتفاق و خاطره بد نه، اتفاقات و خاطرات سخت؛ کدامشان از همه سخت‌تر بوده؟

ما بدتر از اینها هم در صنعت خودرو داشته‌ایم. مثلا در سال ۶۵ مجبور شدیم شش هزار نفر را اخراج کنیم چون شرکت تالبوت ارتباطش را با ما قطع کرد. در واقع چون چنین تجربه‌هایی را داشته ایم، کاری کردیم که قطع ارتباط پژو موثر نیفتاد. ما توانستیم بعد از پژو، دوباره ۲۰۶ را تولید کنیم و به نظر من مشکلات موجود، خاطرات بدی نیستند؛ بلکه ما را آبدیده تر می‌کنند.

به تولید پژو ۲۰۶ ایرانی اشاره کردید چگونه تولید آن‌را ادامه می‌دهید؟

ما یکسری تمهیدات را در نظر گرفته ایم، به نحوی که آنها نمی‌توانند ادعایی داشته باشند.

یعنی دقیقا چه کرده‌اید؟

مثلا رانا را خودکفا کرده‌ایم و به همین دلیل مال خودمان است و آنها نمی‌توانند کاری بکنند.

بحث من روی پژو ۲۰۶ است نه رانا.

چون پژو تعهدات خود را عملی نکرد و قطعات موردنیاز را به موقع در اختیار ما نگذاشت، نمی‌تواند نسبت به تولید ما ادعایی داشته باشد.

الان قطعات پژو ۲۰۶ را از کجا تامین می‌کنید؟

ما پژو ۲۰۶ را داخلی‌سازی کرده‌ایم و روزی ۲۰۰ دستگاه هم از این محصول تولید می‌کنیم. اتفاقا اینجا همان بحث آبدیدگی مطرح است چون ما در شش ماه توانستیم ۲۰۶ را به داخلی‌سازی برسانیم. سال ۶۵ هم تالبوت گذاشت و رفت و ایران خودرو تا شش سال بحران داشت، اما توانست دوباره پیکان را تولید و مشکلش را حل کند و حالا ما در شش ماه توانسته ایم بر مشکلات پیروز شویم.

یعنی قطعات پژو ۲۰۶ همه داخلی‌اند؟

ساخت داخل به علاوه تامین قطعات توسط خودمان.

پس پژو ۲۰۶ در حال حاضر قطعه خارجی ندارد ؟

چرا دارد.

خب قطعات را از کجا تامین می‌کنید وقتی پژو به شما قطعه نمی‌دهد؟

این یک اشتباه است که فکر می‌کنند خودروساز باید همه چیز را خودش بسازد، در حالی که اصلا این طور نیست. قبلا هم که پژو تامین قطعات ایران خودرو را انجام می‌داد، خودش از دیگران می‌خرید و می‌گذاشت داخل پک و برای ما می‌فرستاد. الان قطعات الکترونیکی خودرو را پنج شش شرکت معتبر تولید می‌کنند و خودروسازان از آنها می‌خرند، بنابراین پژو هم خودش همه قطعات را تولید نمی‌کرد. مثلا زیمنس قطعات الکتریکی تولید می‌کند و شرکتی مثل بنز مشتری اش است و ما هم هستیم. در واقع اتفاقی که افتاده این است که ما در حال حاضر بخشی از قطعات را بدون واسطه پژو، مستقیما می‌خریم و بخشی دیگر را هم خودمان داخلی‌سازی کرده‌ایم.

کیفیت قطعات فعلی پژو ۲۰۶ با قطعاتی که پژو به ایران خودرو می‌داد، چه فرقی کرده؟

هیچ فرقی با هم ندارند، چون تولیدکننده این قطعات، شرکت‌های معتبر بین‌المللی هستند.

حالا که بحث داخلی‌سازی پیش آمد، یاد اظهارنظر اخیر آقای نعمت‌زاده (وزیر صنعت، معدن و تجارت) در این مورد افتادم که گفته خودرو ملی عوام‌فریبی است. شما هم خودرو ملی را عوام‌فریبی می‌دانید؟

نظر آقای نعمت‌زاده درست است. آن بخش از بحث خودرو ملی که می‌گوید همه چیز باید داخلی باشد و بابت آن به خودروسازان فشار می‌آوریم که اگر خودروی شما ملی است، چرا قطعه خارجی می‌آورید، خب بله این عوام‌فریبی است، اما آن بخشش که به طراحی و توسعه داخلی مربوط می‌شود، نه عوام‌فریبی نیست. آقای نعمت‌زاده منظورش بخش اول بوده‌است.

پرسش آخر؛ برخی معتقدند حالا که دولت عوض شده، خودروسازان تازه از مسائل و مشکلات موجود در سیاست‌های اقتصادی دولت قبل انتقادات صریح می‌کنند؛ چرا آن زمان تا این حد رک و راست از مشکلات و ایرادها نمی‌گفتید؟

سوال‌های خارج از محدوده نپرس.