شبح چشم‌بادامی‌ها در ناوگان تاکسیرانی

سارا مالکی- هنوز اخبار حضور چینی‌ها در صنعت خودرو (به واسطه قراردادهایی که خودروسازان برای تولید پلت فرم با چینی‌ها منعقد کرده‌اند) فراموش نشده که این روزها اخبار جدیدی از نوسازی ناوگان تاکسیرانی کشور توسط خودروهای چینی‌ به گوش می‌رسد. نوسازی ناوگان تاکسیرانی با محصولات چینی موضوعی است که رییس ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و سوخت آن را طی یک کنفرانس خبری مطرح کرد و بعد از آن سیل انتقادات نسبت به حضور خودروهای چینی در ناوگان تاکسیرانی به راه افتاد. هرچند ورود خودروهای چینی به ناوگان تاکسیرانی با انتقادات فراوانی از سوی خودروسازان، نمایندگان مجلس و برخی کارشناسان همراه شده است اما مجتبی شفیعی که در جمع خبرنگاران از رایزنی‌ها برای آغاز طرح نوسازی تاکسی‌ها با یک شرکت خودروساز چینی خبر داده بود، با ادامه داشتن انتقادات نسبت به ورود خودروهای چینی به ناوگان تاکسیرانی برای شفاف کردن این موضوع به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: تمام این انتقاداتی که مطرح می‌شود، فضاسازی‌های منفی است.

شفیعی در حالی انتقادات مطرح شده را فضاسازی منفی می‌داند که عقیده دارد انتقاد خودروسازان ناشی از فعالیت انحصاری آنها است.

او با اشاره به فضای شبه انحصاری که در اختیار خودروسازان است می‌گوید: طی یک سال و نیم اخیر ما شاهد بوده‌ایم که مشکلات اقتصادی کشور به صورت افت تیراژ بر تولیدات خودروسازان اثرگذار بوده و به همین علت حضور خودروسازان بزرگ کشور در طرح نوسازی ناوگان تاکسیرانی کشور عملا منتفی شد. او با اشاره به این موضوع که حالا خودروسازان فقط می‌توانند پاسخگوی نیاز متقاضیان عادی خود باشند، می‌گوید: با توجه به افت تیراژ محسوسی که خودروسازان داشته‌اند و با توجه به اینکه قیمت تاکسی‌هایی که به صورت تعداد بالا از خودروسازان خریداری می‌شود کمی ارزان‌تر از خودروهای عادی می‌شود، به این ترتیب خودروسازان هم تمایل چندانی برای حضور در این طرح ندارند؛ زیرا هر خودرویی که به عنوان تاکسی خریداری می‌شود حدود ۷۰۰تا ۸۰۰ هزار تومان از یک خودروی عادی ارزان‌تر می‌شود.

شفیعی اما در حالی از آماده نبودن خودروسازان بزرگ برای شرکت در طرح نوسازی ناوگان تاکسیرانی می‌گوید که خودروسازان، خصوصا سایپا بارها آمادگی خود را برای تامین تاکسی‌های مورد نیاز برای این طرح توسط خودروی تیبا اعلام کرده است. آنطور که برخی مسوولان آگاه در این شرکت می‌گویند سایپا قادر به تامین بخش زیادی از تاکسی‌های مورد نیاز برای طرح نوسازی است و حتی مدیران این شرکت این توانایی را دارند تا یک خط تولید را در سایپای کاشان که تیبا در آنجا تولید می‌شود، به تیباهای تاکسی اختصاص دهند. شفیعی در رابطه با آمادگی خودروسازان بزرگ کشور و وارد شدن تیبا به خطوط تاکسیرانی کشور می‌گوید: ما از ایران خودرو و سایپا دعوت کرده‌ایم که در این طرح شرکت کنند و اصرار خاصی هم بر حضور یک شرکت خاص نداریم، اما اختصاصا در رابطه با تیبا باید بگویم که بهتر است این خودرو در طرح نوسازی آژانس‌ها مورد استفاده قرار گیرد، زیرا اتاق این خودرو طوری طراحی شده است که نشستن سه نفر در عقب این خودرو به سختی ممکن است و این کمبود جا در عقب می‌تواند مسائل زیادی را برای مسافران ایجاد کند و باعث شود آنها در این خودرو راحت نباشند. او در ادامه می‌گوید: اما این خودرو برای نوسازی آژانس‌ها خوب است اما توجه به شرایط فعلی که با مشکلات اقتصادی زیادی در کشور مواجه هستیم و از طرفی طرح نوسازی نیز بسیار عقب افتاده است، ممکن است ورود تیبا به خطوط تاکسیرانی هم تایید شود.

ورود خودروهای چینی به تاکسیرانی

اما خودروسازان در حالی نسبت به ورود خودروهای چینی به ناوگان تاکسیرانی معترضند که به گفته یک مقام آگاه در سازمان تاکسیرانی یکی از دو شرکت بزرگ خودروسازی از تاریخ ۱۳/۱۲/۹۰ هیچ پیش فاکتوری برای تعویض تاکسی‌های فرسوده باز نکرده است. محصول پراید سایپا هم بیش از ۴ سال است که طبق دستور شورای‌عالی ترافیک از شماره‌گذاری شدن برای تاکسی به دلیل جای محدود و کیفیت پایین محروم است و حالا هم که بعد از چهار سال قرار است محصول دیگری از سایپا وارد این ناوگان شود، معلوم نیست که بتواند استانداردهای فنی مصوب شده برای تاکسی را پاس کند یا خیر، اما با وجود تمام این مشکلات و با وجود اینکه طرح نوسازی نزدیک به ۴۰ هزار تاکسی در کشور بیش از یک سال است که به دلیل انجام ندادن تعهدات خودروسازان رها شده است، مخالفت‌ها با ورود خودروهای دیگر از کجا ناشی می‌شود؟ شفیعی این مخالفت‌ها را تعصباتی بی‌فایده می‌داند که از فضای شبه انحصاری خودروسازان ناشی می‌شود. او در این رابطه می‌گوید: طرح نوسازی تاکسی‌ها نه یک بحث سیاسی است و نه برای ما منافع اقتصادی دارد، ما فقط در تلاش هستیم تا این طرح بار دیگر آغاز شود و برای این کار از تمام خودروسازان دعوت کرده ایم. رییس ستاد حمل‌و‌نقل و سوخت کشور با تاکید بر اینکه این ستاد اصراری به وجود یک نوع خودرو خاص در طرح نوسازی ندارد، می‌گوید: هر خودرویی که بتواند ضوابط شورای عالی ترافیک را پاس کند می‌تواند در این طرح مشارکت داشته باشد، برای مثال قبلا خودروهایی مانند ماکسیما، مگان، تندر-۹۰، مزدا و ... هم ضوابط را پاس کرده‌اند و در حال حاضر مجوز شماره‌گذاری برای تاکسی شدن را دارند و هر زمانی که تولیدکنندگان این محصولات بتوانند خودروهای مورد نیاز را تامین کنند می‌توانند وارد این طرح شوند.

شفیعی خودرو MVM را نیز یکی از این خودروها می‌داند که توانسته ضوابط را بدون هیچ مشکلی پاس کند و بحث قرارداد با شرکت مدیران خودرو را نه مربوط به امروز بلکه مربوط به دو سال پیش می‌داند.

اما شفیعی در رابطه با دوگانه سوز نبودن خودروهای چینی که مورد انتقاد برخی خودروسازان است می‌گوید: این خودروها امکان دوگانه سوز شدن را دارند، از طرفی با توجه به اینکه دوگانه سوز بودن تاکسی‌ها تنها در هشت کلانشهر کشور و شهرهایی که جایگاه سوخت سی.ان.جی دارند الزامی است؛ بنابراین این خودروها می‌توانند در شهرهایی که اصلا جایگاهی برای سی.ان.جی ندارند مورد استفاده قرار گیرد.

بنابراین هرچند یک مقام آگاه در سازمان تاکسیرانی در گفت‌وگو با خبرنگار دنیای‌اقتصاد از منتفی بودن ورود محصولات چینی به ناوگان تاکسیرانی خبر می‌دهد؛ اما شفیعی با رد این موضوع می‌گوید: با توجه به اینکه این خودروها ضوابط فنی را پاس کرده‌اند و خدمات پس از فروش مناسبی هم در سطح کشور دارند و همچنین با توجه به درخواست‌هایی که برای این خودروها وجود دارد، هر راننده‌ای که امکان تهیه این خودروها را داشته باشد می‌تواند این محصول را به عنوان یک گزینه در دسترس انتخاب کند اگر نه هیچ اصراری برای رانندگان وجود ندارد و آنها می‌توانند هر محصولی که ضوابط را پاس کرده است، به عنوان تاکسی انتخاب کنند.

بنابراین به نظر می‌رسد چنانچه شرکت‌های چینی حاضر در ایران بتوانند طبق تفاهم‌نامه منعقد شده با ستاد، خودروهای مورد نیاز را برای طرح نوسازی تامین کنند و رانندگان هم از این محصولات استقبال کنند، به زودی شاهد تردد خودروهای چینی در قالب تاکسی در خیابان‌های شهر باشیم.

آرزوهای بلند پروازانه

اما ورود خودروهای چینی به ناوگان تاکسیرانی نه تنها انتقادات زیادی را به همراه داشت؛ بلکه پیشنهادهایی را هم از جانب مسوولان به ارمغان آورد. به این ترتیب با جدی شدن حضور محصولات چینی در ناوگان تاکسیرانی، معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهرداری تهران طی دیداری که با مدیر عامل جدید گروه صنعتی ایران خودرو داشت پیشنهاد راه‌اندازی خط تولید خودروهایی که صرفا به عنوان تاکسی مورد استفاده قرار ‌گیرند را مطرح کرد که اتفاقا با استقبال‌هاشم یکه زارع نیز مواجه شد. هرچند این پیشنهاد جدیدی نیست و یکه زارع نیز زمانی ۴ ساله را برای جلب رضایت کامل مشتری‌های عمومی و اختصاصی محصولات ایران خودرو اعلام کرده است؛ اما شفیعی عقیده دارد طراحی، تولید و استفاده از یک محصول خاص برای تاکسی کمی آرمان گرایانه است. شفیعی در این رابطه می‌گوید تولید یک خودرو خاص برای تاکسی تنها در چند کشور توسعه یافته در حال اجراست و با توجه به شرایط اقتصادی فعلی به نظر نمی رسد این طرح قابل بررسی باشد و یک شرایط اقتصادی ایده‌‌آل را می‌طلبد.

شفیعی در نهایت تاکید می‌کند که قرار نیست با ورود محصولات چینی به ناوگان تاکسیرانی اتفاق عجیبی رخ بدهد، در حال حاضر ناوگان فرسوده تاکسیرانی از نظر آلودگی و ناامنی آسیب‌های زیادی به کشور وارد می‌کند.

شفیعی با اشاره به تفاهم‌نامه‌هایی که ستاد با خودروسازان داخلی دارد، می‌گوید: اگر خودروسازان بتوانند تعهدات خود را که بسیار عقب افتاده است اجرایی کنند ارجحیت با آنان است؛ زیرا ما سال‌ها است که با آنها در مراوده هستیم. اما یک مقام آگاه در سازمان تاکسیرانی با اشاره به قیمت بالای خودروهای چینی که بالای ۲۰ میلیون تومان است، عقیده دارد که در نهایت خودروهای مورد نیاز برای طرح نوسازی باید توسط خودروسازان داخلی و با تکیه بر محصولات ارزان قیمت‌تر تامین شود. در حال حاضر تنها خودروی ارزان قیمت (زیر ۲۰ میلیون) که می‌تواند استانداردهای تاکسی شدن را پاس کند تیبا است. در حال حاضر ۱۷ هزار تاکسی فرسوده در تهران و حدود ۱۸ هزار تاکسی فرسوده نیز در شهرهای دیگر وجود دارد، این در حالی است که طرح نوسازی تاکسی‌های فرسوده که طرحی ملی است، به دلیل مشکلات خودروسازان در تامین خودرو، نزدیک به یک سال و نیم است که نیمه کاره رها شده است.