قیمت نفت که مدتی به دلیل وضعیت نابسامان اقتصاد آمریکا در سطح ۹۲‌دلار ثابت باقی مانده بود، بعد از قطع رابطه نفتی آمریکا و ونزوئلا، بالا گرفتن درگیری‌ها در کشور نیجریه و ارائه گزارش‌هایی از طرف سازمان‌های بین‌المللی در مورد پیش‌بینی تقاضای نفت در سال ۲۰۰۸ میلادی به یکباره به مرز ۹۶‌دلار صعود کرد. تنش‌های ژئوپولتیکی در کشورهای نفت‌خیز جهان سبب شد تا قیمت نفت در جهان افزایش یابد. درگیری‌های کشور نیجریه، مساله عراق و عدم امکان تولید این کشور در حد ظرفیت‌های موجود در این سرزمین سبب شد تا تولید نفت در جهان کمتر از برآوردهای گذشته باشد.

از طرف دیگر قطع رابطه نفتی کشور ونزوئلا با شرکت نفتی اکسون موبیل - بزرگ‌ترین شرکت نفتی جهان- سبب شد تا بازار نفت جهانی با افزایش قیمت مواجه شود.

پیش‌بینی عرضه و تقاضای نفت

با تضعیف نرخ رشد اقتصاد آمریکا و ارائه گزارش صندوق بین‌المللی پول مبنی بر اینکه نرخ رشد اقتصادی آمریکا در سال ۲۰۰۸ میلادی با ۸/۰‌درصد کاهش نسبت به پیش‌بینی‌های گذشته به ۱/۴‌درصد خواهد رسید. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی خود را در مورد مصرف نفت در جهان تغییر داد.

این مرکز پیش‌بینی کرد مصرف نفت در جهان در سال ۲۰۰۸ میلادی ۷/۱‌میلیون بشکه در روز نسبت به سال گذشته افزایش یابد. این مرکز در سال ۲۰۰۷ میلادی پیش‌بینی کرده بود نرخ رشد مصرف نفت در سال جاری میلادی ۹۸/۱‌میلیون بشکه نفت در روز باشد.

آژانس بین‌المللی انرژی نرخ رشد مصرف در سال جاری را ۹/۱ برآورد کرد؛ در حالی که پیش از این انتظار می‌رفت مصرف ۳/۲‌درصد رشد کند.

اما سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت - اوپک - که اعضای ان بیشتر از ۴۰‌درصد از نیاز نفتی جهان را پاسخ می‌گویند، پیش‌بینی کرد در سه ماه اول سال جاری تقاضای نفتی جهان به ۱۳۰‌هزار بشکه نفت در روز کاهش نسبت به سال قبل به ۱۹/۸۷‌میلیون بشکه در روز می‌رسد.

اوپک متوسط کاهش تقاضا در سال جاری را برابر با ۸۰‌هزار بشکه در روز اعلام کرد. در این سال متوسط تقاضای نفت در جهان ۹۹/۸۶‌میلیون بشکه نفت در روز پیش‌بینی شد. اوپک انتظار دارد در سال جاری نرخ شد تقاضای نفت ۴/۱‌درصد باشد، در حالی که در آغاز سال جاری نرخ رشد تقاضا را ۵/۱‌درصد پیش‌بینی کرده بود.

اوپک انتظار دارد در سه ماه دوم سال جاری میلادی در اثر اتمام فصل سرما و رکود اقتصادی آمریکا تقاضای نفت در جهان ۸/۱‌میلیون بشکه در روز تنزل یابد و بدون شک باید اوپک نیز تولید خود را با تقاضای بازار هماهنگ نماید.

جلسه پنجم مارس

با توجه به این گزارش‌ها در مورد کاهش تقاضا و مصرف نفت در سال جاری میلادی و احتمال رکود اقتصاد آمریکا که بزرگ‌ترین بازار مصرف جهان است، انتظار می‌رود در جلسه ماه مارس سال جاری سطح تولید نفت اوپک افزایش نیابد.

برخی بر این باورند که معقول‌ترین راه برای مواجهه با وضعیت کنونی کاهش سطح تولید است؛ زیرا ادامه این روند می‌تواند سبب بیشتر شدن عرضه از تقاضا و کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی شود.

در جلسه قبلی که در وین برگزار شده بود، ایران و ونزوئلا پیشنهاد کاهش سطح تولید اوپک را برای حمایت از قیمت مطرح کردند و قرار بر این شد که این پیشنهاد در جلسه پنجم مارس بررسی شود.

در این میان آمریکا که علت اصلی بحران اقتصادی خود را افزایش قیمت نفت و بنزین می‌داند، خواستار افزایش تولید اوپک و مداخله این سازمان به منظور کاهش قیمت نفت است. جورج بوش، رییس‌جمهوری آمریکا، طی سفر خاورمیانه خود بارها این ادعا و درخواست را مطرح کرد؛ ولی تمامی اعضای اوپک عامل اصلی قیمت بالای نفت را تنش‌های ژئوپولتیکی و عوامل غیر بازاری

می‌دانند.

یکی از عوامل افزایش قیمت نفت در روزهای اخیر مشکل ایجاد شده بین شرکت ملی نفت ونزوئلا و شرکت اکسون موبیل است.

مشکل ونزوئلا

شرکت اکسون موبیل به دادگاه کشورهای آمریکا، انگلیس و هلند شکایت کرده است که سیاست‌های کشور ونزوئلا سبب زیان آور شدن پروژه این شرکت و تصاحب برخی از اموال شرکت اکسون موبیل شده است.

به موجب این شکایت دادگاه‌ها رای دادند تا ۱۲میلیارد ‌دلار از اموال شرکت نفت ونزوئلا در این کشورها مسدود شود.

ونزوئلا به موجب این رای که از نظر آن کشور غیر عادلانه بوده است، از دادن نفت به شرکت اکسون موبیل امتناع کرد. قطع رابطه نفتی بین این دو کشور سبب شد تا فشار دیگر بر بازار نفت وارد شود و قیمت نفت افزایش یابد.

البته قطع رابطه نفتی آمریکا و ونزوئلا بیشتر از آمریکا به اقتصاد ونزوئلا لطمه وارد می‌کند؛ زیرا درآمد حاصل از صادرات نفت به آمریکا ۶۰‌درصد از درآمد صادراتی ونزوئلا را تشکیل می‌دهد؛ در حالی که نفت ونزوئلا تنها ۱۱‌درصد از نیاز آمریکا را تامین می‌کند.

از طرف دیگر آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد در صورت کم شدن عرضه نفت به آمریکا و احتمال ایجاد مشکل از این جهت با کمک ذخایر استراتژیک خود این کمبود را تامین می‌کند. یکی از تحلیل گران جی پی مورگان در این مورد می‌گوید: «نفت ونزوئلا بسیار سنگین است و تنها در پالایشگاه‌های موجود در خلیج مکزیک امکان تصفیه آن وجود دارد. قطع رابطه با آمریکا به معنای ایجاد مشکلی بزرگ در اقتصاد ونزوئلا است. مشکلی که به سادگی قابل‌حل نخواهد بود.» شایان ذکر است اوپک از این اقدام ونزوئلا حمایت کرده است و در نظر دارد در روز چهارم مارس جلسه ای با حضور حقوق‌دانان این سازمان تشکیل دهد.

منبع: irdiplomacy.ir