عقب‌نشینی تاکتیکی اسرائیل

دنیای اقتصاد: روز جمعه اوباما تصمیم گرفت تا قطعنامه شورای امنیت را که علیه اسرائیل بود وتو نکند. برخی بر این باورند که عدم وتوی باراک اوباما هیچ تاثیری در رفتار اسرائیل ندارد و این قطعنامه علیه این رژیم بی‌فایده بوده است.

به گزارش سی‌ان‌ان، این عده معتقدند که رای ممتنع ایالات‌متحده اسرائیل را وادار به انجام کاری نمی‌کند. مارگ گلدفدر در سی‌ان‌ان نوشت: اوباما در سال ۲۰۱۱ درخصوص اینکه چرا قطعنامه‌ها فایده‌ای ندارند سخن گفته است. او در این سال در سازمان ملل گفت: صلح پروسه بسیار سختی است. صلح از طریق بیانیه و قطعنامه به دست نمی‌آید. او در آن سال با محکوم کردن کشورهایی که به دنبال تصویب قطعنامه علیه تل‌آویو بودند، گفت: این ما نیستیم که باید تصمیم بگیریم، این اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها هستند که باید در این خصوص تصمیم نهایی را بگیرند.

اما حرکت باراک اوباما خلاف گفته‌های سال ۲۰۱۱ بوده و قصد دارد تا از این طریق اسرائیل را دوباره پشت میز مذاکره بکشاند.

باراک اوباما بارها از اسرائیل به دلیل اصرار درشهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری انتقاد کرده بود و از این‌رو به نظر می‌رسد بی‌توجهی بنیامین نتانیاهو به درخواست‌های رئیس‌جمهوری آمریکا، واشنگتن را مجبور به دادن رای ممتنع کرده است.

در این‌باره روز گذشته نیز جان کری سخن گفت و از رویکردهای اوباما درباره صلح خاورمیانه دفاع کرد.

به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، در آخرین تلاش‌های ایالات‌متحده برای شکل دادن به صلح خاورمیانه، روز گذشته جان کری، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده در این خصوص سخنرانی داشت. او سخنرانی خود را براساس سیاست دوره اوباما درباره صلح بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها ارائه داد. جان کری و ایالات‌متحده به دلیل شکست‌های مذاکرات در سال ۲۰۱۴ خاطرات تلخی دارند.

اسرائیل پیش‌تر نیز به درخواست‌های باراک اوباما و جان کری جواب منفی داده بود. در واقع سخنرانی جان کری به ادعای نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی اسرائیل باز می‌گردد که گفته بود قطعنامه روز جمعه به رهبری ایالات‌متحده رخ داده است.

در واقع این سخنرانی آخرین اپیزود درگیری‌های نتانیاهو با دولت باراک اوباما بوده است. جان کری در این سخنرانی گفت این رای علیه اسرائیل بی‌سابقه نبوده و در دوره روسای جمهور پیشین نیز رخ داده است.

در ۳۷ سال گذشته آمریکا از برگه وتوی خود بارها به سود اسرائیل استفاده کرده است اما باراک اوباما با رای ممتنع خود در روز جمعه این رویه را متوقف کرد. یکی از مقام‌های ارشد وزارت امور خارجه آمریکا درباره اینکه چرا دولت اوباما رای ممتنع به قطعنامه ضداسرائیلی داده و چرا جان کری مجبور به سخنرانی و دفاع از دولت اوباما شده است، گفت: «ما باور داریم که راه حل تشکیل دو دولت به مخاطره افتاده است و اهمیت دارد که دریافت خود در این خصوص را که از طریق مذاکرات و رایزنی‌های فشرده با دو طرف به دست آورده‌ایم، مطرح کنیم.» این مقام وزارت امور خارجه آمریکا تصریح کرد: «جان کری در سخنرانی خود به اظهارات «گمراه‌کننده» مقام‌های اسرائیلی که دولت اوباما را به همکاری در تهیه متن قطعنامه اخیر شورای امنیت علیه شهرک‌سازی‌های اسرائیل متهم کرده‌‌اند، نیز پاسخ داد.»

قطعنامه ۲۳۳۴ شورای امنیت روز جمعه، با رای موافق ۱۴ کشور و رای ممتنع آمریکا تصویب شد. این قطعنامه خواستار توقف فوری شهرک‌سازی‌های اسرائیل در بیت‌المقدس شرقی شده است.

روز جمعه مصر قرار بود این قطعنامه را در صحن شورای امنیت مطرح کند اما به دلیل فشارهای نتانیاهو مصر تصمیم گرفت آن را به زمان دیگری موکول کند، اما نیوزیلند و سنگال در نهایت جایگزین مصر شدند و این قطعنامه را در شورای امنیت مطرح کردند.

بنیامین نتانیاهو نیز روز یکشنبه، در نشست دولت خود گفته بود که «ما تردیدی نداریم که دولت اوباما مبتکر تنظیم این قطعنامه بود؛ از آن حمایت کرد؛ هماهنگی‌ها برای تصویب آن را انجام داد و برای رای آن در شورای امنیت اصرار کرد.» برخی دیگر از وزیران اسرائیلی صریح‌تر از نتانیاهو، باراک اوباما را به «خیانت» و «خنجر زدن از پشت به اسرائیل» متهم کرده‌اند. در همین حال یکی از کمیته‌های شهرداری بیت‌المقدس رای‌گیری درباره ساخت ۵۰۰ خانه جدید برای شهرک‌نشین‌های اسرائیلی در شرق این شهر را به تعویق انداخت. یکی از اعضای این کمیته به بی‌بی‌سی گفت: رای‌گیری به درخواست بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به تعویق افتاده است. این عضو کمیته دلیل این درخواست را پیشگیری از رویارویی بیشتر با آمریکا عنوان کرد.

در همین حال، مارک تونر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز سه‌شنبه گفت که ایالات‌متحده امیدوار است رای روز جمعه به نوعی اسرائیل را از خواب بیدار کرده باشد و آنها متوجه شده باشند که موضوع شهرک‌سازی مساله تعیین در راه‌حل تشکیل دو دولت است.

بسیاری از کشور‌ها، اقدامات اسرائیل در شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری و شرق بیت‌المقدس را «غیرقانونی» می‌دانند و آن را مانعی در برابر رسیدن به صلح قلمداد می‌کنند.

در این شرایط اما باراک اوباما در سه هفته آینده کاخ سفید را ترک خواهد کرد و جانشین وی، دونالد ترامپ در دفتر بیضی‌شکل مستقر خواهد شد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب ایالات‌متحده، به همراه برخی از جمهوری‌خواهان ارشد این کشور از تصمیم باراک اوباما انتقاد کرده و گفته‌اند که در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ از این اتفاق‌ها هرگز نخواهد افتاد.

برخی می‌گویند با روی کار آمدن ترامپ که حامی پایتخت بیت‌المقدس است، راست‌گراهای افراطی در اسرائیل بیشتر قدرت خواهند گرفت. در آمریکا نیز ترامپ فردی را برای سفارت این کشور در اراضی اشغالی تعیین کرده است که از اساس مخالف راه‌حل دو دولتی است. گفته می‌شود ترامپ قرار است دیوید ام. فریدمن را به‌عنوان سفیر آمریکا انتخاب کند.

او بارها در گفته‌هایش تاکید داشته است که با راه‌حل تشکیل دو کشوری مخالف است. این در حالی است که حتی جورج بوش پسر و بیل کلینتون نیز از این طرح استقبال کرده بودند. جان کری در سخنان روز چهارشنبه خود به این موضوع اشاره کرد و گفت باراک اوباما تنها رئیس‌جمهوری نبوده که حامی این راه‌حل بوده باشد. حتی بیل کلینتون نیز در روزهای آخر دوران ریاست‌جمهوری‌اش چنین سخنانی در محکومیت اسرائیل داشت که با انتقاد طرف‌های اسرائیلی مواجه شد.

به نظر می‌رسد سخنرانی جان کری آخرین تیر باراک اوباما باشد، زیرا از سه هفته دیگر ترامپ جایگزین وی خواهد شد و دولت وی هر نوع قطعنامه احتمالی علیه اسرائیل را وتو خواهد کرد. او پیشاپیش نیز با به استهزا گرفتن رای شورای امنیت، سازمان ملل را در توییت جدید خود جایی برای تفریح و خوشگذرانی خوانده و گفته است که سازمان ملل به محلی برای تجمع و گفت‌وگو تبدیل شده و این بسیار غم‌انگیز است.