توطئه روسی در کمین بزرگترین پروژه گاز جهان

رهام وزیری- در حالی که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور‌روسیه در سفر دوره‌ای به آفریقا به سر می‌برد و سعی می‌کند زمینه سرمایه‌گذاری کشورش را در بخش‌های مختلف اقتصاد این قاره فراهم کند، اداره محیط‌زیست روسیه سعی دارد از فعالیت یک شرکت خارجی فعال در بخش گاز این کشور جلوگیری کند. این موضوع اکنون یک بار دیگر این مساله را که روسیه دوران سوسیالیستی را به فراموشی سپرده و زمینه سرمایه‌گذاری آزادانه در این کشور را فراهم کرده است، با تردید روبه‌رو کرد. اداره محیط‌زیست روسیه قصد دارد از فعالیت شرکت‌رویال داچ‌شل در میدان گازی ساخالین جلوگیری کند. این میدان در جزیره‌ای به همین نام در منطقه پاسیفیک قرار دارد و بعد از سیبری یکی از بزرگ‌ترین میادین گازی روسیه به شمار می‌آید.

به گزارش بخش اقتصادی بی‌بی‌سی نیوز ارزش سرمایه‌گذاری کمپانی شل در این میدان گازی بیش از ۲۰میلیارد دلار معادل ۵/۱۰میلیارد پوند است.

نگهبانان محیط‌زیست روسیه اعلام کرده‌اند که عملیات اکتشافی و تاسیساتی شرکت شل باعث شده است تا به محیط‌زیست این منطقه آسیب وارد شود و همچنین آب‌های اطراف جزیره نیز در معرض خطر قرار گیرد.

اما اهمیت این اتفاق بیشتر به آن دلیل است که پروژه عظیم ۲۰میلیاردی دلاری کمپانی رویال داچ شل بزرگ‌ترین سرمایه‌‌گذاری جهان در یک پروژه نفت وگاز است. این پروژه اکنون در آستانه باطل‌شدن قرار دارد و آن‌گونه که به نظر می‌رسد، خاتمه آن حتمی است.

برنامه شل برای میدان ساخالین شامل ساخالین یک و ساخالین ۲ می‌شود. کمپانی شل میدان ساخالین ۲ را به همراه شریک ژاپنی خود کمپانی میتوسویی و میتسوبیشی آغاز کرد و قرار بود عملیات بهره‌برداری از ساخالین ۲ در آستانه سال ۲۰۰۸ میلادی آغاز شود. ذخیره میدان ساخالین در مجموع بیش از یک‌میلیارد بشکه نفت‌خام و ۵۰۰میلیارد مترمکعب گاز طبیعی است. پروژه ساخالین ۲ کاملا به تولید و ذخیره‌سازی گاز اختصاص دارد و به همین دلیل بخشی از سرمایه‌گذاری در این بخش به ساخت تانکرهای ذخیره‌سازی اختصاص یافته بود. اکنون تمامی این پروژه‌‌ در آستانه شکست قرار گرفته است. این مساله جدای از سرمایه‌گذاری ۲۰میلیارد‌دلاری در ساخالین، زیان‌‌های دیگری نیز برای شل خواهد داشت. بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌های این شرکت در دیگر کشورهای همجواز نیز به موفقیت این پروژه بستگی داشت که اکنون آینده آنها نیز در پرده ابهام قرار دارد.

پروژه‌هایی در ژاپن، چین و کره‌جنوبی از این دست هستند. از طرف دیگر موفقیت پروژه ساخالین برای روسیه بسیار اهمیت دارد و همین مساله مواضع دولت را در برابر شل پیچیده کرده است. اکنون کار به جایی رسیده که تنها وزیر منابع طبیعی روسیه می‌تواند با تغییر تصمیم خود راه را برای ادامه کار به‌وسیله شل هموار کند.

اما مدیران کمپانی شل عقیده دارند که آنها درگیر یک توطئه شده‌اند و مساله آلودگی محیط‌زیست تنها بهانه‌ای برای اخراج آنها از میدان ساخالین است. آنها می‌گویند کمپانی متبوعشان سالانه میلیون‌ها دلار برای حفظ و توسعه محیط‌زیست هزینه می‌کند و به هیچ‌وجه نمی‌توانند بپذیرند که فعالیت در جزیره ساخالین به محیط زیست

آسیب زده است. آنها همچنین عنوان می‌کنند دو سکوی انتقال نفت به میانه دریا به‌وسیله خطوط لوله ساخته‌اند که از آلودگی کناره ساحلی جلوگیری می‌کند.

کمپانی شل در وب سایت خود اطلاعیه‌ای را منتشر کرده و براساس آن خواستار سنجش استانداردهای انجام شده با استانداردهای بین‌المللی شده است. پروژه ساخالین ۲ در صورتی که به سرانجام برسد می‌تواند ۸درصد تقاضای گاز مایع جهان را در روز تامین کند.

برخی تحلیلگران عقیده دارند که دست‌های پنهان در اقتصاد و سیاست روسیه قصد دارند این پروژه را از چنگ شل خارج کنند و به شرکت گازپروم با شرایط بهتر بسپارند.

گازپروم بزرگترین فعال صنعت گاز روسیه است که انحصار اکتشاف، استخراج و فروش گاز را در اختیار دارد. گسترش فعالیت شل در جزیره ساخالین به معنی پایان انحصار گازپروم در بخش گاز این کشور بود که می‌توانست پایان اقتدار این شرکت در توزیع گاز در اروپا را نیز به همراه داشته باشد و مدیران گازپروم اصلا این شرایط را دوست ندارند. از طرف دیگر اکنون وضعیت ساخالین یک، نیز در پرده‌ای از ابهام قرار گرفته است و خطر دیگر غول نفتی جهان یعنی اکسون موبیل را نیز تهدید می‌کند. اکسون موبیل سرمایه‌گذار اصلی پروژه ساخالین یک است و قرار است از ابتدای سال ۲۰۰۷ روزانه ۲۵۰هزار بشکه نفت از این میدان استخراج شود.

گاز پروم قصد دارد ۲۵درصد از پروژه ساخالین ۲ را در اختیار بگیرد و به جای آن اجازه حضور شل در میدان زاپولیارنوی سیبری را بدهد. اما مدیران شل در اطلاعیه‌ای که صادر کردند اعلام کردند که این وضعیت آنها را تغییر نمی‌دهد و زیان آنها را پوشش نخواهد داد. اکنون مدیران شل از یک سو باید به برباد رفتن پروژه ۲۰میلیارد دلاری فکر کنند و از سوی دیگر چشم به تابلوهای قیمت سهام داشته باشند.