مجادله صربستان و کوزوو به منازعه منجر می‌شود؟
بازگشت بحران به بالکان
کوزوو که اکثریت جمعیت آن را قومیت‌های آلبانیایی و مسلمان تشکیل می‌دهند، در سال۲۰۰۸ استقلال خود را از صربستان اعلام کرد؛ تقریبا یک دهه پس از بمباران ناتو که نیروهای صرب را که مسوول سال‌ها بدرفتاری وحشیانه با آلبانیایی‌ها بودند، از کوزوو بیرون کرد. از آن زمان، دو کشور بر سر رفتار کوزوو با جمعیت اقلیت صربش درگیر شدند. درگیری‌ها در روزهای اخیر - عمدتا درگیری‌ها، اما در عین حال تیراندازی‌هایی هم بود - زمانی آغاز شد که دولت کوزوو نیروهای امنیتی خود را در چندین شهر مستقر کرد تا شهرداران آلبانیایی‌تبار را که در انتخابات محلی ماه گذشته پیروز شده بودند، منصوب کند.
صرب‌های محلی عمدتا آن آرا را بایکوت کرده بودند. هریک از طرفین، دیگری را مقصر این درگیری دانسته است. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو روز سه‌شنبه درگیری‌های اخیر را «غیرقابل قبول» خواند و گفت که ۷۰۰نیروی ذخیره برای کمک به ماموریت حفظ صلح در آنجا مستقر شده بودند و این در حالی است که ۳۸۰۰سرباز هم از قبل در آنجا حضور داشتند. در واکنش به این خشونت‌ها، الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهور صربستان در بیانیه‌ای که دفترش منتشر کرد، گفت که ارتش را در بالاترین سطح آماده‌باش قرار داده است.
خشونت چگونه آغاز شد؟
درگیری‌های اخیر در چهار منطقه شمالی هم‌مرز با صربستان که سکونتگاه اکثر اقلیت صرب کوزوو هستند، متمرکز بود. ملی‌گرایان صرب مقیم کوزوو که بسیاری از آنها هنوز پایتخت صربستان یعنی بلگراد را پایتخت واقعی خود می‌دانند، در طول دهه گذشته برای مقاومت در برابر ادغام با کوزوو تظاهراتی برگزار کرده‌اند. تحریم انتخابات محلی ماه گذشته توسط یک حزب سیاسی صرب در کوزوو انجام شد. در بیانیه‌ای که چند روز قبل از انتخابات در فیس‌بوک منتشر شد، این گروه این روند را «غیر دموکراتیک» خواند و از صرب‌ها خواست در روز رای‌گیری در خانه بمانند. در این پست فیس‌بوکی آمده است: «صرب‌ها باید با تحقیر مراقب همه کسانی باشند که برای حضور در این روند غیرقانونی و نامشروع که برخلاف منافع مردم صربستان است، شرکت می‌کنند.»
برای اطمینان از اینکه قومیت آلبانیایی که در انتخابات اخیر شهرداری پیروز شدند، می‌توانند پست‌های خود را بر عهده بگیرند، دولت مرکزی کوزوو هفته گذشته نیروهای امنیتی مسلح را به منطقه اعزام کرد؛ اقدامی که توسط ایالات متحده، حامی اصلی بین‌المللی کوزوو، به‌شدت محکوم شد. آنتونی بلینکن، روز جمعه رهبری آلبانیایی کوزوو را به «تشدید تنش‌ها در شمال و افزایش بی‌ثباتی» متهم کرد. در مجموع ۳۰نیروی حافظ صلح ناتو از جمله ۱۹ایتالیایی و ۱۱مجارستانی در این درگیری‌ها مجروح شدند. ووچیچ گفت که بیش از ۵۰صرب به‌دلیل جراحات تحت مداوا قرار گرفتند. فرمانده نیروهای ناتو، سرلشکر آنجلو میشل ریستوچیا، در بیانیه‌ای از هر دو طرف خواست تا «مسوولیت کامل آنچه را که اتفاق افتاده است، بر عهده بگیرند و از تشدید بیشتر تنش جلوگیری کنند.» ووچیچ در بیانیه‌ای تلویزیونی در اوایل روز سه‌شنبه، آلبین کورتی، نخست‌وزیر کوزوو را به دامن زدن به خصومت‌ها متهم کرد. او همچنین از ماموریت صلح‌بانی ناتو انتقاد کرد و گفت که ناتو در حفاظت از جمعیت صرب شکست خورده است و امکان تصرف غیرقانونی و اجباری شهرداری‌های اکثریت صرب‌نشین توسط دولت کوزوو را فراهم کرده است.
پشت درگیری‌ها چیست؟
تنش های اخیر بخشی از مناقشه بر سر وضعیت کوزوو است که ۱۵سال پیش استقلال خود را اعلام کرد؛ تقریبا یک دهه پس از بمباران ۷۸روزه ناتو در سال۱۹۹۹ که نیروهای صرب را از کوزوو راند و سپس درگیر بدرفتاری وحشیانه با آلبانیایی‌تبارها شد. درحالی‌که کوزووی مستقل توسط ایالات متحده و بسیاری از کشورهای اروپایی به رسمیت شناخته شده است، صربستان - و همچنین متحدان اصلی‌اش یعنی روسیه و چین - هنوز از به رسمیت شناختن استقلال کوزوو امتناع می‌ورزند. صربستان این انشعاب را نقض قطعنامه۱۲۴۴ سازمان ملل دانسته که به سال۱۹۹۹ و پایان جنگ کوزوو بازمی‌گردد. رئیس‌جمهور ووچیچ و دیگر رهبران صربستان ادعا می‌کنند که کوزوو «قلب» کشورشان است، تا حدی به این دلیل که بسیاری از مکان‌های مورد احترام مسیحیان ارتدوکس در آن قرار دارد.
ووچیچ به رسمیت شناختن کوزوو را رد کرده و قول داده است که از صرب‌تبارها «حفاظت کند». ناسیونالیست‌های صرب در کوزوو با صرب‌های معتدل‌تر همراه شده‌اند و خواستار اجرای توافق‌نامه سال۲۰۱۳ با میانجی‌گری اتحادیه اروپا شده‌اند؛ توافق‌نامه‌ای که خواستار اعمال خودمختاری برای شهرداری‌های تحت تسلط صرب‌ها در شمال است؛ شرطی که کوزوو آن را نادیده گرفته است. در فوریه، رهبران کوزوو و صربستان به‌طور آزمایشی یک توافق صلح را پذیرفتند که با میانجی‌گری اتحادیه اروپا انجام گرفت و از سوی ملی‌گرایان هر دو طرف رد شد. این توافق صلح به‌طور رسمی امضا نشده است.
